Misr davlatida xizmat safarida bo‘lib turgan O‘zbekiston musulmonlari idorasi bo‘lim mudirlari Muhammad Ayubxon domla Homidov va Kamoliddin Mahkamov O‘zbekistonning Misrdagi elchixonasi vakillari hamroxligida al-Azhar kutubxonasi faoliyati bilan yaqindan tanishib, boy tajribalarini o‘zlashtirdilar.
Al-Azhar kutubxonasi mudiri Abdulmajid Ahmad Abdullatif va malakali mutaxassislardan noyob asarlarni saqlash, ta’mirlash, elektron nusxalarini olish va foydalanish tartiblari borasidagi ko‘p yillik tajribalar o‘rganildi.
Ma’lumki, O‘zbekiston musulmonlari idorasida saqlanayotgan arab yozuvidagi qo‘lyozma asarlar, toshbosma kitoblarning saqlash va ta’mirlash holati monitoring qilinib, ularning elektron bazasini shakllantirish ishlari boshlangan. Shu bilan birga, Diniy idora fondida saqlanayotgan qadimiy qo‘lyozmalarni bosqichma-bosqich ta’mirlash uchun zarur kimyoviy moddalarni ishlatish, fondni zamonaviy texnologik uskunalar bilan jihozlash bo‘yicha amaliy harakatlar ham boshlab yuborilgan.
Misr safari mana shunday ishlarni eng yuqori sifatda amalga oshirishda juda qo‘l keladi. Diniy idora fondidagi qo‘lyozma va toshbosma manbalarni ta’mirlashda muayyan muammolar bor edi. Ayniqsa, soha mutaxassislari maslahati va tajribasiga ehtiyoj katta. Chunki so‘nggi yillarda fonddagi ayrim asarlarni ta’mirlash zarurati paydo bo‘lmoqda. Bunday dolzarb masalalarning oqilona yechimi – innovatsiya, intellektual bilim va ilm-fanning yangi yutuqlarini amaliyotga tatbiq etishdir.
Bu borada jahon miqyosida noyob hisoblangan Misr davlatidagi yirik kutubxonalar, ilmiy tadqiqot markazlari va muzeylarning boy tajribalari juda ham katta foyda berishiga ishonamiz.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym
G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.
Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).
Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.
Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».
Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.
Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.