Xabaringiz bor, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita hamda O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan nogironligi bo‘lgan fuqarolar, jumladan, eshitish-so‘zlash va ko‘rish qobiliyatida nuqsoni bo‘lgan fuqarolar bilan tizimli ravishda uchrashuvlar, xayriya tadbirlari o‘tkazilib kelinmoqda. Bu kabi uchrashuvlar, o‘zlariga qaratilayotgan e’tibordan mamnun bo‘layotgan yurtdoshlarimiz tashkil etilayotgan tadbirlardan o‘zlari uchun ko‘plab bilim, manfaatlar topayotganliklarini ko‘zlarda yosh bilan izhor qilishmoqda. Yaqinda o‘tgan Robi’ul avval oyi munosabati bilan ilk bor imkoniyati cheklangan musulmonlar uchun maxsus Mavlid tadbirlarida Payg‘ambar solallohu alayhi vasallmaning muborak siyratlari go‘zal ijod namunalari, ko‘rgazmali vositalar asosida tanishtirilgan edi.
Endi esa, yana bir xushxabar - yurtimizning markaziy masjidlarida imkoniyati cheklangan fuqarolar, eshitish va nutq a’zolarida nuqsoni bor kishilar uchun Juma mav’izasi Surdo tarjimon vositasida masjidda to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘rsatiladi. Buning uchun Respublikaning har bir xududidagi markaziy masjidda Juma mav’izalarini surdo-onlayn uzatish imkoniyatlari yaratiladi. Bunda o‘sha masjid tashqi qismiga muayyan toifaga mansub nogironligi bor kishilar uchun maxsus imkoniyatlar mavjudligini bildiriruvchi xalqaro belgi qo‘yiladi. Juma namoziga kelgan imkoniyati cheklangan fuqarolar o‘zlari uchun belgilangan joyda monitorlarlarda imom-xatibni, uning yonida esa surdo tarjimon harakatlarini kuzatib borish imkoniga ega bo‘ladilar.
Kecha birinchi bor Toshkent shahrining “Shayx Zayniddin”, Toshkent viloyatining “Chirchiq markaziy jome masjidi”, Samarqand viloyatining “Xo‘ja Is'hoq Valiy” jome masjidlarida Juma mav’izalari to‘g‘ridan to‘g‘ri surdo tarjimon vositasida tushuntirib berildi.
Juma namozi ado etilgach, namozxonlardan biri Shuhrat Abdurahimov o‘zlariga yaratib berilgan bunday imkoniyatlardan sevinib, tarjimon vositasida quyidagi dil so‘zlarini izhor qildi:
“Avvallari islom dini haqidagi bilimlarga deyarli ega emasdim. Chunki buni menga o‘rgatadigan kishi bo‘lmagan. Tashkil etilayotgan suhbatlar, mav’izalar yordamida shukurki, hidoyatdan bahramand bo‘lmoqdaman. Bugun ham Alloh taoloning uyida mav’izalardan ta’sirlanib, avvalgi xatolarim, gunohlarim uchun pushaymonda bo‘lib, yig‘lab tavbalar qildim... Sizlarga katta rahmat. Bizlarni tarbiyalayapsizlar. Ma’rifatga chorlayapsizlar.
Bunday ezgu tadbirlar har bir viloyatda, ko‘plab masjidlarda bo‘lishini istardim. Afsuski surdo tarjimonlar hozirda yetarli emas. Inshalloh kelajakda ularning soni ko‘payib, biz kabilar ham Juma mav’izalaridan rohatlanib bahramand bo‘lishlarini Alloh nasib etsin.”
Kelgusi Juma namozidan, 1 fevraldan Respublika bo‘ylab 25 ta jome masjidda maxsus surdo-onlayn tarjimalar tashkil etilishi belgilangan. Mazkur loyiha bosqichma-bosqich keyinchalik har bir viloyatda amalga oshirilishi rejalashtirilgan. Bu kabi xayrli loyihalar yurtimizda diniy soxada amalga oshirilayotgan islohotlarning samarasidir.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Masjidlar bo‘limi
Savol: Oilaliman, 2 nafar farzandim bor. Turmush o‘rtog‘im ehtiyojlarim, kasal bo‘lsam dori-darmonim uchun pul bermaydilar. Bolalarimizni ehtiyojlari uchun berib turadilar, xolos. O‘zim ishlayman, “ishlab topgan pulingni hammasini menga berishing kerak, chunki Xadicha onamiz ham hamma pullarini Rasulimiz alayhissalomga berganlar” deydilar doim. E’tiroz bildirsam, “menga itoatsizlik qilyapsan” deydilar.
Yaqinda shu masalada janjallashib qolganimizdan keyin pulimni yarmini olib, o‘zimda qolgan yarmini ro‘zg‘orga ishlatishimga majburlayaptilar. Bizning vaziyatimizga shariatda qanday izoh beriladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Alloh taolo oilada erkakni rahbar etib tayinlab, uning zimmasiga qo‘l ostidagilarning: ayoli va farzandlarining nafaqasini yuklab qo‘ygan. Ayolning topayotgan pulida na erning va na qaynonaning haqi bor, uni zulm qilib olib qo‘yishga mutlaqo haqi yo‘q. Agar o‘zi rozi bo‘lib bersa, olishi mumkin. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: “Musulmon kishining moli boshqaga halol emas, faqatgina o‘zi rozi bo‘lib, ko‘nglidan chiqarib bersagina, halol bo‘ladi” (Imom Ahmad rivoyati).
Xadiyja roziyallohu anho onamiz butun molu jonini Sarvari olam bo‘lgan turmush o‘rtoqlariga in’om etganlar, ya’ni o‘z ixtiyorlari bilan berganlar. Payg‘ambarimiz alayhissalom tortib yoki talab qilib olib qo‘ymaganlar. Nafaqat Xadiyja onamiz, balki u zotning atrofidagi barcha sahobalar u zotni jonlaridan ortiq yaxshi ko‘rganlar va borini berishga shay turganlar.
Shariatimiz har bir shaxsga moliyaviy mustaqillik bergan. Er topgan pulini o‘zi istaganday sarflashi va bunga na ayoli va na boshqa odamlar to‘sqinlik qilishga haqi yo‘q bo‘lgani kabi, ayolning ham shaxsiy mablag‘idagi tasarrufi o‘z qo‘lida bo‘ladi. Faqatgina foyda-zararni bilmaydigan aqli zaif toifalargina bundan mustasno. Ularning tasarrufini valiylari olib boradi.
Ammo yuqoridagi gaplardan ayol topganini hech kimga bermasligi, faqat o‘zi ishlatishi kerak ekan, degan xulosa chiqmaydi. O‘z ixtiyori bilan eriga, farzandlariga yoki boshqalarga hadya qilishi mumkin va bu uchun albatta, ajr oladi.
Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhuning ayollari Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlariga kelib: “Erimga sadaqa qilsam bo‘ladimi?” – deb so‘ragan va u zot alayhissalom: “Ha”, deb javob berganlar. Ya’ni sahobiya ayollar erlariga sadaqa, hadya qilib turganlar. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bejizga: “O‘zaro hadyalashinglar, o‘rtada muhabbat paydo bo‘ladi”, deb aytmaganlar.
Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, oila er-xotin o‘zaro bir-birlarini tushunishlari, hurmat qilishlari va o‘z burchlarini muhabbat bilan ado etishlari lozim. Ana shunda oilaviy hayot saodatli davom etadi. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.