Xabaringiz bor, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita hamda O‘zbekiston musulmonlari idorasi tomonidan nogironligi bo‘lgan fuqarolar, jumladan, eshitish-so‘zlash va ko‘rish qobiliyatida nuqsoni bo‘lgan fuqarolar bilan tizimli ravishda uchrashuvlar, xayriya tadbirlari o‘tkazilib kelinmoqda. Bu kabi uchrashuvlar, o‘zlariga qaratilayotgan e’tibordan mamnun bo‘layotgan yurtdoshlarimiz tashkil etilayotgan tadbirlardan o‘zlari uchun ko‘plab bilim, manfaatlar topayotganliklarini ko‘zlarda yosh bilan izhor qilishmoqda. Yaqinda o‘tgan Robi’ul avval oyi munosabati bilan ilk bor imkoniyati cheklangan musulmonlar uchun maxsus Mavlid tadbirlarida Payg‘ambar solallohu alayhi vasallmaning muborak siyratlari go‘zal ijod namunalari, ko‘rgazmali vositalar asosida tanishtirilgan edi.
Endi esa, yana bir xushxabar - yurtimizning markaziy masjidlarida imkoniyati cheklangan fuqarolar, eshitish va nutq a’zolarida nuqsoni bor kishilar uchun Juma mav’izasi Surdo tarjimon vositasida masjidda to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘rsatiladi. Buning uchun Respublikaning har bir xududidagi markaziy masjidda Juma mav’izalarini surdo-onlayn uzatish imkoniyatlari yaratiladi. Bunda o‘sha masjid tashqi qismiga muayyan toifaga mansub nogironligi bor kishilar uchun maxsus imkoniyatlar mavjudligini bildiriruvchi xalqaro belgi qo‘yiladi. Juma namoziga kelgan imkoniyati cheklangan fuqarolar o‘zlari uchun belgilangan joyda monitorlarlarda imom-xatibni, uning yonida esa surdo tarjimon harakatlarini kuzatib borish imkoniga ega bo‘ladilar.
Kecha birinchi bor Toshkent shahrining “Shayx Zayniddin”, Toshkent viloyatining “Chirchiq markaziy jome masjidi”, Samarqand viloyatining “Xo‘ja Is'hoq Valiy” jome masjidlarida Juma mav’izalari to‘g‘ridan to‘g‘ri surdo tarjimon vositasida tushuntirib berildi.
Juma namozi ado etilgach, namozxonlardan biri Shuhrat Abdurahimov o‘zlariga yaratib berilgan bunday imkoniyatlardan sevinib, tarjimon vositasida quyidagi dil so‘zlarini izhor qildi:
“Avvallari islom dini haqidagi bilimlarga deyarli ega emasdim. Chunki buni menga o‘rgatadigan kishi bo‘lmagan. Tashkil etilayotgan suhbatlar, mav’izalar yordamida shukurki, hidoyatdan bahramand bo‘lmoqdaman. Bugun ham Alloh taoloning uyida mav’izalardan ta’sirlanib, avvalgi xatolarim, gunohlarim uchun pushaymonda bo‘lib, yig‘lab tavbalar qildim... Sizlarga katta rahmat. Bizlarni tarbiyalayapsizlar. Ma’rifatga chorlayapsizlar.
Bunday ezgu tadbirlar har bir viloyatda, ko‘plab masjidlarda bo‘lishini istardim. Afsuski surdo tarjimonlar hozirda yetarli emas. Inshalloh kelajakda ularning soni ko‘payib, biz kabilar ham Juma mav’izalaridan rohatlanib bahramand bo‘lishlarini Alloh nasib etsin.”
Kelgusi Juma namozidan, 1 fevraldan Respublika bo‘ylab 25 ta jome masjidda maxsus surdo-onlayn tarjimalar tashkil etilishi belgilangan. Mazkur loyiha bosqichma-bosqich keyinchalik har bir viloyatda amalga oshirilishi rejalashtirilgan. Bu kabi xayrli loyihalar yurtimizda diniy soxada amalga oshirilayotgan islohotlarning samarasidir.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Masjidlar bo‘limi
Dunyo ilm-fan rivojida Islom ma’rifati va madaniyatining o‘rni beqiyosdir. Ko‘plab allomalar va ulamolarning ma’naviy-ilmiy asarlari o‘z davridan hozirgi vaqtgacha ahamiyatini yo‘qotmasdan ilm-fan taraqqiyotiga muhim manba sifatida e’tirof etib kelinmoqda. Umumjahon e’zozlagan olimlar va ulamolar Bog‘dod, Damashq, Samarkand, Buxoro, Granada va Tripoli kabi shaharlarda yashab ijod qilganlar. Ular: Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Imom Dorimiy, Imom Moturidiy, Mahmud Zamahshariy kabi ulamolar dinimiz rivojiga hissa qo‘shgan. Abbosiylar davridan boshlab Tripoli shahri mana bir necha asrdirki ilm-fan markazi bo‘lib qolmoqda. Fotimiylar davrida esa Tripoli shahri poytaxt bo‘ldi. Halifa Ibn Ammor Tripolini ilm markaziga aylantirdi va o‘z davrining eng yirik kutubxonalaridan biri ochildi. Manbalarga ko‘ra unda yuz ming jild kitob mavjud edi. Uning davrida olimlar, ulamolar va yozuvchilar ulug‘langan. Ularga g‘amxo‘rlik qilingan va alohida halifa e’tirofida bo‘lishgan.
Hozirgi kunda ham Tripolida nufuzli xalqaro tashkilotlar, universitetlar, kutubxonalar va ilmiy tadqiqot markazlari faoliyat yuritib kelmoqda. Shahar ulamolar, olimlar, tadqiqotchilar va talabalar bilan gavjum. Poytaxtning o‘zida 100 dan ko‘p nufuzli universitetlar mavjud. Tripoli universiteti esa o‘zida ham diniy va dunyoviy ilmlarni jamlagani bilan boshqa universitetlardan ajralib turadi. Ushbu dargoh “200 nufuzli Islom universitetlari” ro‘yxatiga kiritilgan. Tripoli universiteti 1957 yilda tashkil etilgan bo‘lib, hozirgi kunda 70 000 dan ortiq talabalar bu dargohda ta’lim olib kelishmoqda. U turli yo‘nalishdagi 20 ta kollejni birlashtiradi. Islomshunoslik, Ilohiyat, Fiqh, Huquqshunoslik, Tibbiyot, Xorijiy tillar va Iqtisodiyot kabi fakultetlardan tashkil topgan. Tripoli universiteti dinimiz qadriyatlari doirasida rivojlanishni va ilmiy tadqiqotlarni qo‘llovchi ta’lim muassasasidir. Universitetning maqsadi talabalarga Islom dini va axkomlari asosida ilmiy va axloqiy ta’lim berish va turli dunyoviy bilimlarni o‘rgatishdir. Tripoli universitetining o‘ziga hos jixati shundaki har bir talaba moliyaviy savodxonlik va tadbirkorlikni o‘rganishi shart. Tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi talabalar universitet tomonidan rag‘batlantiriladi.
Islomshunoslik yo‘nalishi talabalari o‘quv dasturi davomida Quroni karimni to‘liq yod olishi, shariat asoslarini o‘rganishi, Islom tarixi, Hadis ilmi, Meros taqsimoti, og‘zaki va yozma nutq san’ati kabi fanlarni o‘zlashtirishi talab qilinadi. Islomning sof fitratini namoyish etish, ilm olish va uni ulashish ushbu yo‘nalish fakultetining maqsadidir. Adashgan oqimlar va ekstremistik qarashdagi guruhlarni Quron va hadis orqali ezgu yo‘lga chorlash ularning vazifasidir.
Tripoli universitetida 3450 ta ilmiy nashr faoliyat ko‘rsatadi. Ularda talabalarning ilmiy ishlari, amaliyot va tadqiqotlar natijalari keltirilgan. Misol tariqasida, “Islom ta’limini o‘rganishda Qur’oni Karimning ta’siri”, Ahmad Abdul Salam Abu Moziriqning “Irshod al-Hiron” kitobi haqida, Shayx Abu Abdulloh Muhammad bin Ali al-Xorubiyning “Riyod al-Azhar” va “Sirlar xazinasi”ning lingvistik talqini kabi ilmiy izlanishlar va maqolalar nashrlar orqali keng ommaga berib boriladi.
Shohruh UBAYDULLOH