Sayt test holatida ishlamoqda!
14 May, 2025   |   16 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:31
Quyosh
05:05
Peshin
12:24
Asr
17:24
Shom
19:37
Xufton
21:05
Bismillah
14 May, 2025, 16 Zulqa`da, 1446

Jannat ahlining qalbidan sug‘urib olinadigan hislat

24.01.2019   4510   4 min.
Jannat ahlining qalbidan sug‘urib olinadigan hislat

Inson farzandida mavjud bo‘lgan salbiy hislatlarning eng yomoni bu o‘zgalarga nisbatan qalbida kin va adovat, hasad yoki nafrat, badgumonlik va g‘illu-g‘ashlikning bo‘lishligidir. 

Alloh taolo bizlarni bir-birimizga nisbatan samimiy bo‘lishga buyurib, qalbimizdan hasad va g‘illu g‘ashlarni chiqarib tashlashga buyuradi. Bu bejiz emas albatta. Chunki, bu dunyodagi eng og‘ir jinoyatlar va katta gunohlarning sodir bo‘lishligiga aynan shu xislatlar sabab bo‘ladi.

Hakimlar aytadilar: “Hasaddan saqlaninglar! Chunki hasad osmonda Alloh taologa osiy bo‘lishga sabab bo‘lgan birinchi gunohdir va yerda ham birinchi osiy bo‘lishga sabab bo‘lgan gunohdir”. Bu so‘zning ma’nosi shuki, Alloh taolo Odam alayhissalomni yaratib, farishtalarni unga sajda qilishga buyurgan paytda iblis alayhila’na Odamga hasad bilan qaradi va sajda qilishdan kibr ila bosh tortdi. Qolaversa, Odam alayhissalomning ikki o‘g‘li Qobil va Hobilga Alloh taolo qurbonlik qilishga buyurdi va ulardan Hobilning qurbonligini qabul qilganini bildirdi. Shunday so‘ng, Qobilning qalbida Hobilga nisbatan paydo bo‘lgan hasad ohir-oqibat uni o‘ldirishgacha olib bordi.

Hasadning yana bir xatari shuki, u insonning qilgan solih amallari va yaxshiliklarining savobi ketib qolishiga sabab bo‘ladi. Bu haqda Rosululloh sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar: “Hasaddan saqlaninglar. Chunki olov o‘tin yoki o‘t-hashaklarni yeganidek, hasad ham yaxshi amallarni yeb qo‘yadi”. (Abu Dovud rivoyati) Ya’ni, lovullab yonayotgan olovga tushgan o‘tin yoki xas-hashaklarning omon qolishi mumkin bo‘lmaganidek, hasad domiga tushgan kishining yaxshiliklari ham  hasad sababli sodir bo‘ladigan turli gunohlar sababli habata bo‘lib ketaveradi.

Hasad shunday hislatki, u insonni doimo g‘am bilan, xafa xolatda yashashga majbur qiladi. Muofiya ibn Abu Sufyon roziyallohu anhu o‘g‘liga nasihat qilib aytadi: “Ey o‘g‘ilginam, hasaddan saqlangin. Chunki u sening dushmaningga yetmasdan, sening o‘zingga bilinadi”. Ahnaf ibn Qays esa bunday deydi: “Hasad qiluvchilar uchun rohat yo‘qdir”.

Hasad sababli inson qalbida nafrat, ichqoralik va adovat paydo bo‘ladi. Vaholanki, Rosululloh sollallohu alayhi vasallam bizlarni bir-birimizga nisbatan nafratlanmaslikka, dushmanlik qilmaslikka chaqirganlar.

Anas ibn Molikdan (r.a.) rivoyat qilinadi:

Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Bir-biringizni yomon ko‘rmang. Bir-biringizga hasad qilmang. Bir-birlaringizga orqa o‘girib ketmang. Hamda bir-birlaringizdan aloqa uzmang. Ey Allohning bandalari! Bir-birlaringizga birodar bo‘linglar. Musulmon kishi boshqa bir musulmon bilan uch kun gaplashmasdan yurishi halol emas”, dedilar. (Muttafaqun alayh)

Hasad va nafrat shunday yomon xislatki, Alloh taolo nafaqat nafratlanmaslikka, balki, mana shu hislatni ketkazishni so‘rab duo qilishga ham buyuradi. Aytadiki: “Ulardan keyin kelganlar: “Ey Robbimiz! Bizni va bizdan avval iymon bilan o‘tgan birodarlarimizni mag‘firat qilgin, iymon keltirganlarga qalbimizda nafrat (paydo) qilmagin. Ey Robbimiz, albatta, Sen shafqatli va mehribonsan”, derlar”. (Hashr, 10)

Boshqa oyatlarda esa Alloh taolo jannatiy bandalarini jannatdagi holatlarini sifatlab shunday deydi: “Va ko‘ksilaridan g‘illu – g‘ashlarni chiqarib oldik, ostilaridan anhorlar oqib turibdi...”. ( A’rof, 43)

Ularning dillaridagi g‘illu – g‘ashlarni chiqarib tashladik. So‘rilarda bir-birlariga boqib, do‘st bo‘lgan hollarida o‘ltirurlar ”. (Hijr, 47)

Ushbu oyatlardan ma’lum bo‘ladiki, inson qalbida boshqa musulmonlarga nisbatan nafrat, adovat va g‘illu – g‘ashtning bo‘lmasligi, jannat ahliga berilgan mukofotdan nasiba ekan.

Demak, har birimiz bu xunuk sifatlardan extiyot bo‘lishimiz, o‘zga musulmonlarga nisbatan sofdil va samimiy bo‘lishimiz zarur ekan. Zero, Rosululloh sollallohu alayhi vasallamning Anas roziyallohu anhuga qilgan ilk nasihatlari ichida ushbu muborak so‘zlar bor edi: “ Ey Anas! Islom kishisidan birontasiga qalbingda dushmanlik bo‘la turib kunduz va kechani o‘tkazmagin. Albatta, bu mening sunnatim va kim mening sunnatimni ushlasa, meni yaxshi ko‘ribdi va kim meni yaxshi ko‘rsa, u men bilan jannatda birga bo‘ladi ”.   (Ibn Hibbon rivoyati)

Toshkent shahridagi “Mevazor” masjidi imom-noibi: Islomov Yorbek

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Islom sivilizatsiyasi markazi Kengaytirilgan ilmiy kengashining navbatdagi yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi

14.05.2025   1193   4 min.
Islom sivilizatsiyasi markazi Kengaytirilgan ilmiy kengashining navbatdagi yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi

O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi Kengaytirilgan ilmiy kengashining navbatdagi yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi. Unda Kengash a’zolari to‘g‘ridan to‘g‘ri va onlayn tarzda ishtirok etishdi. Dastlab, London qirollik kolleji Arxeologiya bo‘limi ilmiy xodimi, doktor Miliana Radivoyevich Namangan viloyatidagi Axsikent mavzeida olib borilgan arxeologik tadqiqotlar natijasi bilan tanishtirdi.

 

 

Miliana Radivoyevich uzoq yillarda beri mamlakatimizda olib borilayotgan arxeologik tadqiqotlarda faol ishtirok etib keladi.

— Axsikent dunyodagi eng qadimiy metallurgiya markazlaridan biri hisoblanadi. Men o‘zbekistonlik, kiprlik va buyuk britaniyalik hamkorlarimiz bilan birga Axsikentda ilk o‘rta asrlarda metallurgiya yuqori darajada rivojlanganini aniqladik. Jumladan, islom olamining dastlabki davrida tayyorlana boshlagan mashhur Damashq qilichlari ham aynan Axsikentda qazib olingan va qayta ishlangan po‘latdan foydalanganini isbotladik. Nasib etsa, Markazning ochilishi marosimida bu tarixiy voqeani alohida medialoyiha sifatida taqdim etamiz, — dedi u.

 

ITSM xalqaro aloqalar bo‘limi mutaxassisi Yekaterina Soboleva Kengash a’zolarini O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazining tantanali ochilishi marosimi konsepsiyasi bilan tanishtirdi. Unda ushbu marosim doirasidan joy olgan tadbirlar, “O‘tmishning boqiy merosi – buyuk kelajak asosi” mavzusidagi IX kongress kun tartibi, ishtirokchilar ro‘yxati, Imom Buxoriy majmuasining yangi binosi va innovatsion muzeyi singari qator  masalalar o‘rin olgan.

 

 

O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi direktori Firdavs Abduxoliqov Markazning ochilishi munosabati bilan o‘tkaziladigan Xalqaro ko‘rgazma, xorijdan olib kelinadigan qo‘lyozmalar, eksponatlar haqida ma’lumot berdi. Xorijiy mamlakatlardagi qator muzey va kutubxonalar, shaxsiy kolleksiyalar rahbarlarning ushbu ko‘rgazmasidagi ishtiroki bo‘yicha keng qamrovli ishlar olib borilayotganini qayd etdi. 

 

— Biz 25 aprel-2 may kunlari Buyuk Britaniyaning “Sotbis” va “Kristis” auksionlaridan O‘zbekiston madaniy merosiga oid 46 ta lotni saraladik, — dedi Markaz rahbari. — Ayni paytda ularni sotib olish va O‘zbekistonga olib kelish bo‘yicha muzokaralar davom etyapti. Biz bu tarixiy merosni qaytadan qo‘lga kiritayotganimizni jahon ilmiy jamoatchiligiga yetkazishimiz kerak. Shu bois, Buyuk Britaniya va Fransiyada shu masalada xalqaro tadbirlar o‘tkazishni rejalashtiryapmiz.

 

 

Kengash a’zolari tomonidan ushbu yirik anjumanlarga tashrif buyuradigan xorijiy mehmonlar ro‘yxati ham taqdim etildi. Kengaytirilgan ilmiy kengash a’zolari tomonidan ushbu xalqaro tadbirlarda ishtirok etadigan o‘zbekistonlik olimlar va ekspertlar ro‘yxati tasdiqlandi. 

 

Kengash davomida, shuningdek, Islom sivilizatsiyasi markazi ilmiy xodimi Alisher Egamov O‘zbekistonning turli hududlaridagi muzey fondlaridan Markaz ekspozitsiyasida namoyish qilish uchun to‘plangan tarixiy eksponatlar haqida ma’lumot berdi. Mart-aprel oyida joylarga uyushtirilgan ekspeditsiyalar natijasida 1500 dan ortiq tarixiy eksponatlar aniqlangan. Mamlakatimiz tarixining turli davrlariga mansub bu tarixiy buyumlar orasidan saralanganlari Markazning ochilishi munosabati bilan o‘tadigan xalqaro ko‘rgazmadan joy oladi.

 

Shuningdek, Markaz ekspozitsiyasi uchun 2-toifali medialoyihalarning ilmiy-amaliy materiallar bazasini yaratish masalasi ham kun tartibiga qo‘yildi. Boshqa bir qator masalalar bo‘yicha Kengash a’zolari o‘z fikr-mulohazalarini bildirishdi. Kengash uchrashuvida Markaz hamda O‘zbekiston madaniy merosini saqlash, o‘rganish va ommalashtirish bo‘yicha Butunjahon jamiyati qo‘shma loyihasi - "O‘zbekiston madaniy merosi jahon to‘plamlarida" turkumidagi kitob-albomlarning 81-90 jildlarini nashr qilish masalasi ko‘rib chiqildi. Shuningdek, nashrga tayyorlanayotgan yettita sovg‘abop kitob-albom haqida ma’lumot berildi.

 

Bundan tashqari uchrashuvda Kengash a’zolari Qur’oni karim zalining yangi dizaynini ham tasdiqlashdi.

 

— Qur’on zali binoning markaziy qismidan o‘rin olgani uchun uning dizayniga alohida e’tibor berilyapti, — dedi O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi boshlig‘i Azimjon G‘afurov. — Biz Kengash a’zolari e’tiboriga Hazrati Usmon Qur’oni joylashtiriladigan ayvon ustida joylashadigan nurli installyatsiyaning ikki xil ko‘rinishini taqdim qildik. Yig‘ilishda eng maqbul variant tanlandi.

 

 

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Islom sivilizatsiyasi markaziga navbatdagi tashrifi chog‘ida xalqaro hamkorlar, jumladan, dunyoning yetakchi muzeylari, kutubxonalari va ilmiy-tadqiqot institutlari bilan hamkorlikni faollashtirish bo‘yicha topshiriqlar bergan edi. Markaz binosining ikkinchi qavatini xalqaro tashkilotlar vakolatxonalari uchun xonalar ajratish, shuningdek, Islom sivilizatsiyasi markazi uchun alohida yangi bino qurish to‘g‘risidagi qarorning muhim bandlaridan biri bo‘ldi. Qirqqa yaqin asosiy hamkor davlatlar mavjud. Markazning ikkinchi qavatida ularning faoliyati uchun barcha shart-sharoitlar yaratilib, zamon talabi darajasida tashkil etish O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazining navbatdagi kengaytirilgan ilmiy kengashi jarayonida alohida ta’kidlandi.