Inson xatodan xoli emas. Har birimiz turli gunohlarni sodir etganmiz.

Bu gunohlarimizni Alloh taolo kechirib yuborishi uchun bitta sharti bor – tavba qilish!

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam muborak hadisi shariflardan birida “Odam bolasining har biri xato qiluvchilardir. Xato qiluvchilarning yaxshisi esa ko‘p tavba qiluvchilardir” deganlar.

Banda astoydil tavba qilsa, Alloh taolo uning gunohlarini kechiradi.

Xo‘sh, tavba nima?

Tavba – gunohlardan qaytish, Alloh taolo sari yuzlanishdir.

Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday degan:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحاً عَسَى رَبُّكُمْ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ

“Ey iymon keltirganlar! Allohga xolis tavba qilinglar! Shoyadki Robbingiz gunohlaringizni yuvsa va sizni daraxtlari ostidan anhorlar oqib turgan jannatlarga kiritsa” (Tahrim surasi, 8-oyat).

Bandaning tavbasi qabul bo‘lishi uchun uning bir necha shartlari bor.

Ulamolarimiz tavba haqida gapirganlarida, agar gunoh Allohning haqqiga tegishli bo‘lsa, 3 ta sharti borligini, agar bandaning haqqiga tegishli bo‘lsa, 4-sharti ham bo‘lishini aytishgan.

1. Gunohdan uzilish.

Bandaning tavbasi haqiqiy tavba bo‘lishi uchun u qilayotgan gunohini to‘xtatib, undan uzilishi kerak. Aroq ichib turib, “O‘zing kechirgin!” desa, bu tavba bo‘lmaydi. Avval aroqni idishi bilan birga darhol tashlab yuboradi. Og‘zidagini tuflab tashlaydi. Og‘zini yaxshilab yuvadi. Bu ishni to‘xtatadi. Shu bilan 1-shart bajarilgan bo‘ladi.

2. Nadomat qilish.

“Robbim, aroqni harom qilgan eding. Men bandaligim, loydan yaratilganim g‘olib kelib, nafsimning so‘ziga kirib, shu ishni qilib qo‘ydim. Aslida bu qilgan xatoyimga o‘zim ham rozi emasman. Haromligini e’tirof etaman. Bu gunohni yengil sanab qilayotganim yo‘q! Qilgan ishimdan afsusdaman! Gunohimni kechirgin! Huzuringda pushaymonman, xijolatdaman” deb, nadomat qiladi.

Pulimizni o‘g‘ri o‘g‘irlab ketsa, qanchalik siqilamiz. Dunyoimizdan ozgina mato ketganiga qanchalik afsuslanish bo‘ladi. Kattaroq korxona rahbarining ishi orqaga ketib, korxonasi bankrotga uchrasa, yuborgan mahsulotlari o‘tmay qolsa, ular qanday ahvolga tushishi hammaga ma’lum.

Gunoh esa oxiratimizga tegishli narsadir. Buning salbiy ta’siri dunyoda ham sezilsa-da, asosan oxiratda azobga sabab bo‘ladi.

Demak, gunoh qilgan odamning siqilishi molidan ayrilgannikidan ko‘p va kuchli bo‘lishi kerak. Ya’ni banda gunoh qilganida, uning qalbida o‘sha gunohdan xursand bo‘lish holati bo‘lmasligi, aksincha, siqilish, afsuslanish, pushaymonlik holati bo‘lishi kerak. Shu bilan 2-shart bajarilgan bo‘ladi.  

3. Gunohga hech qachon qaytmaslik.

“Alloh taolo bu gunohdan, masalan, aroq ichishdan bandalarini qaytarganmi, men shu gunohdan tavba qildimmi, endi unga umuman boshqa qaytmayman! Qaytib aroq ichmayman!” deyish kerak.

Shu o‘rinda bir narsani eslatib o‘tsak.

Sharoit bo‘lmaganligi uchun gunohga qaytmaslik haqiqiy tavba hisoblanmaydi. Agar puli bo‘lganda, yana zinoga ketadigan, puli yo‘qligi uchun zinoga bormayotgan, zino qilmayotgan odam zinodan tavba qilgan hisoblanmaydi.

O‘g‘ri odam oyog‘i sinib qolgani uchun o‘g‘rilik qilmayotgan bo‘lsa, agar oyog‘i tuzalganda yana o‘g‘rilik qilish kayfiyati bo‘lsa, bu odam hali o‘g‘rilik gunohidan haqiqiy tavba qilgan sanalmaydi.

Bular har qanday sharoitda bo‘lishlaridan qat’i nazar, chin ko‘ngildan tavba qilib, oldingi gunohlariga boshqa qaytmasalar, o‘shanda haqiqiy tavba qilgan bo‘ladilar.

Inson gunoh qilishning sharoitlari bo‘lsa-da, Allohdan qo‘rqib, Uning roziligini ko‘zlab, gunohga qayta qo‘l urmasa, mana shu haqiqiy tavba hisoblanadi.

Ha, gunohdan tiyilish faqat Allohning roziligi uchun bo‘lishi kerak. Dunyoning biror moli ilinjida, kimningdir ishonchiga kirish maqsadida, kimdandir maqtov eshitish umidida qilingan tavba chinakam tavba hisoblanmaydi.

Bandaning haqqiga tegishli gunohda mana bu shart ham qo‘shiladi:

4. Haqlarni egasiga qaytarish va uni rozi qilish.

Agar bir insondan qarzga pul olgan bo‘lsangiz, shu pulni egasiga qaytarishingiz shart.

“Ey Robbim, bandang Ahmadjondan yuz ming so‘m qarz olgandim. Hali berolmadim. O‘zing kechir!” desangiz, bu tavba emas. Balki o‘sha Ahmadjonning oldiga borasiz, “Do‘stim, mana bu 100 ming so‘m pul. Mendan rozi bo‘ling” deysiz. Yoki “Do‘stim, sendan olgan qarzimni uzish uchun pul topa olmadim. Imkoning bo‘lsa, qarzning hammasini yoki yarmini kech! Pul topyapman, ammo tirikchilikdan, ro‘zg‘ordan ortmayapti. Sening roziligingni olgani keldim” deb, undan rozilik so‘raysiz. Agar Alloh taolo Ahmadjonning diliga solsa, qalbi yumshab, “Xo‘p, do‘stim. Qarzingdan kechdim. Sendan roziman” desa, mana shunda 4-shartni ham bajargan bo‘lasiz.

 Alloh taolo mana shu tarzda tavba qilgan bandalarining gunohlarini kechiradi.  

Bu tavbaning nomi “nasuh tavba” deyilib, bu haqida yuqoridagi oyatda keldi. Alloh taolo o‘sha oyatda mana shunday tavba qilganlarning gunohlarini kechirib, ostidan anhorlar oqib turgan jannatlarga kiritishini e’lon qildi.  

Shuning uchun azizlar, biz ham harakat qilaylik! Tavba va istig‘forga mashg‘ul bo‘laylik! Tillarimiz doim Allohning zikri bilan, xususan, istig‘for bilan mashg‘ul bo‘lsin!     

Alloh taolo tavbalarimiz nasuh bo‘lishini, istig‘forlarimiz haqiqiy bo‘lishini nasib etsin, omin! 

Nozimjon Iminjonov tayyorladi