Quyida keltiriladigan fikrlar, hikmatlar ijtimoiy tarmoqlardagi turli sahifalardan olib tarjima qilingan. Bundan tashqari sahobai kiromlar, ulug‘ olimlar, Yaqin Sharq, Osiyo, Yevropa va Amerika mutafakkirlarining bir qator fikrlari ham berilgan.
*****
Avzoiy rahimahulloh shunday deganlar: «Agar birovni yomonlayotgan kishini ko‘rsangiz, bilingki, u kishi «Men o‘sha odamdan yaxshiroqman» deyayotgan bo‘ladi».
*****
Xafaligingni onangdan yashir! Xursand bo‘ladigan bo‘lsang, onangning oldida xursand bo‘l! Chunki, sen tashvishingdan bir marta xafa bo‘lsang, onang ming marta siqiladi. Yutuqlaringdan bir marta xursand bo‘lsang, onang ming marta sevinadi.
*****
Imom Ahmad rahimahulloh shunday deganlar: «O‘ttiz yildan beri (ustozim) Shofeiyning haqqiga duo qilmasdan va uning uchun istig‘for aytmasdan turib uyquga yotmadim».
«Al-Kalimut toyyib»
*****
Otalik vazifasini bajarish qo‘lidan kelmaydigan kimsaning uylanib, farzand ko‘rishga haqqi yo‘q.
“Tarix muhrlagan so‘zlar”
*****
Yomon niyatli kimsalar, bir-birlarini yoqtirmasalar ham, hamjihat bo‘lib, bir safda turadilar. Ammo yaxshilikka chorlovchi da’vatchilar tarqoqdirlar. Mana shu ularning zaifliklari siridir.
“Tarix muhrlagan so‘zlar”
*****
Yaqinlarning zarbasi o‘ta xatarlidir. Chunki u yaqin masofadan keladi.
“Tarix muhrlagan so‘zlar”
*****
Baxtli yashay desang, (tortishuv va ikkiyuzlamachilardan) uzoqroq yasha.
“Tarix muhrlagan so‘zlar”
*****
Fikrlash “kasalligi”ning davosi yo‘q. Hatto uxlayotganingda ham fikrlagan narsalaringni tushda ko‘rib chiqasan.
“Tarix muhrlagan so‘zlar”
*****
Ularni rozi qilish uchun xarakteringni o‘zgartirma.
Ularni qiziqtirish uchun ovozingni o‘zgartirma.
Ularga mos bo‘lish uchun asosingga zid ish qilma.
Ularni rozi qilish uchun sun’iylashma.
Alloh taolo senga o‘zingga xos xarakter, ovoz, tuzilish bergan. O‘zligingni yo‘qotma.
“Tarix muhrlagan so‘zlar”
Internet materiallaridan to‘plab, tarjima qiluvchi
Nozimjon Iminjonov
Tarixchilar Usmonli sultonlarining haj ziyoratiga bormaganiga ikki sababni ko‘rsatadilar:
1. Xavfsizlik muammolari:
Sultonlar haj safariga borishda xavfsizlik muammolariga duch kelgan bo‘lishlari mumkin. Ular uchun hajga borish oddiy odamlarnikidan farqli ravishda murakkab bo‘lgan, chunki sultonning yo‘lda hujumga uchrash xavfi katta edi. Bu holat katta qo‘shin bilan safar qilishni talab qilardi. Haj niyatida yo‘lga chiqib qon to‘kishga sabab bo‘lmasligini afzal bilganlar.
2. Davlat boshqaruvidagi mas’uliyat:
Sultonlar mamlakatni muddatsiz tark etish xavfli deb hisoblashgan. Haj safarlari bir necha oy davom etgani sababli, davlatni hukmdorsiz qoldirish anarxiya va siyosiy beqarorlikka olib kelishi mumkin edi. Shuning uchun sultonlar haj o‘rniga davlat boshqaruvi va xarbiy yurishlarga ustunlik berganlar.
Vaqt o‘tishi bilan Usmonlilar sulolasiga bu an’anaga aylandi. Sultonlar “hajji badal” qilishni tayinlagan bo‘lishi mumkin.
Shu bilan birga, Usmoniy sultonlari Makka va Madinaga doim e’tibor qaratgan. Ular har yili xayriya karvonlarini jo‘natib, muqaddas shaharlarning aholisiga moliyaviy yordam ko‘rsatganlar va Haramayn masjidlarini ta’mirlab, kengaytirib turganlar.
Po‘latxon Kattayev,
TII Hadis va Islom tarixi fanlari kafedrasi katta o‘qituvchisi.