“(Ular) sabrli, sadoqatli, itoatli, saxovatli va sahar chog‘larida (Allohdan) mag‘firat so‘raydigan kishilar edi” (Oli Imron surasi, 17-oyat).

“(Ular) sabrli...”. Mo‘min banda mashaqqatlarga sabr qiladi. Allohning hukmiga rozi bo‘ladi. Imom Qurtubiy oyatda kelgan sabr haqida: “Gunoh va mas’iyatlardan tiyilishda sabr qilish”, desa, ba’zilar: “Itoatda sabrli bo‘lish” deydi.

“...sadoqatli...”. Sadoqatli kishilar – imonda mustaqim turuvchilar, dinda sobit qadam bo‘luvchilar. Ularning sodiqligi aytayotgan so‘z va bajarayotgan amalida namoyon bo‘ladi.

“...itoatli...”. Doimo Allohga ibodatda bo‘lish, yolg‘iz O‘zigagina iltijo qilish dinning mag‘izi va ruhidir.

“...saxovatli...”. Alloh uchun infoq-ehson qiluvchilar, odamlarga mehr-muruvvat ko‘rsatuvchilar, hadya ulashuvchi saxovatpeshalar.

Alloh taolo sabrli, rostgo‘y, itoatkor, saxovatli bandalarini birma-bir zikr etib, saharda istig‘for aytuvchilarni alohida madh etadi: “...sahar chog‘larida (Allohdan) mag‘firat so‘raydigan kishilar edi”.

Tun qorong‘u kechasining tong yog‘dusining ilk nurlari bilan uyg‘unlashgan lahza sahar vaqtidir. Bu payt duo qabul bo‘ladigan ulug‘ fursatdir. Luqmoni Hakim o‘g‘liga qilgan nasihatlaridan birida: “Ey o‘g‘lim, xo‘roz sendan chaqqonlik qilib, sahar chog‘ida sen uyg‘onmay turib qichqirmasin”, degan ekan (Abul Barokot Nasafiy. Madorikul tanzil va haqoiqul ta’vil).

Yaqub (alayhissalom)ga farzandlari: “Ey, ota, (Allohdan) bizlarning gunohlarimizni mag‘firat qilishini so‘rang! Albatta, bizlar xato qiluvchilardan bo‘lgan ekanmiz” (Yusuf surasi, 97-oyat) deyishganda, Yaqub (alayhissalom): “Albatta, Rabbimdan sizlarni mag‘firat qilishini so‘rayman. Albatta, U G‘afur (mag‘firatli) va Rahim (rahmli)dir” (Yusuf surasi, 98-oyat) deb istig‘for aytishni sahar vaqtiga qoldirganlar (Tafsirul Qurtubiy, Tafsir ibn Kasir).

Abdulloh ibn Umar (roziyallohu anhu) kechani ibodat bilan o‘tkazardi. Nofe’ (rahmatullohi alayh)dan sahar vaqti bo‘ldi-mi? deb so‘rardi. Agar ha degan javobni olsa, tonggacha duo va istig‘for bilan mashg‘ul bo‘lardi (Ibn Abu Xotim rivoyati).

Ibn Jarir (rahmatullohi alayh) Ibrohim ibn Hatib (rahimahulloh)dan rivoyat qiladi: «Saharda masjid yaqinida bir mo‘minning istig‘for aytaturib: “Allohim buyurding, itoat etdim. Gunohlarimni kechir” deyayotganini ko‘rdim».

Anas ibn Molik (roziyallohu anhu) “...sahar chog‘larida (Allohdan) mag‘firat so‘raydigan kishilar”ni Allohdan gunohlarini kechirishini so‘rab istig‘for aytuvchilar” deb tavsiflasa, Qatoda (roziyallohu anhu): “Ular sahar vaqtida namoz o‘quvchilar”, degan (Tafsirul Qurtubiy).

Alloh taolo boshqa oyatda jannatdagi taqvodor bandalarining sifatini keltirganida ham saharda istig‘for aytuvchilarni alohida vasf etadi: “(Ular) tunning ozgina (qismidagina) uxlar edilar. Saharlarda ular (Allohdan) mag‘firat so‘rar edilar” (Zoriyot surasi, 17-18 – oyatlar).

Nabiy (alayhissalom) qudsiy hadislarning birida: “Albatta, Alloh taolo har kuni kechaning uchdan biri qolganda dunyo osmoniga tushadi va tong otguncha “Tavba qiluvchi bormi? Tavbasini qabul qilaman, istig‘for aytuvchi bormi? Mag‘firat qilib, gunohini kechaman? So‘rovchi bormi, so‘raganini beraman”, deydi”, deganlar.

Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) Jabroil (alayhissalom)dan: “Kechaning duo qilish uchun maqbul va duolar tez ijobat bo‘ladigan eng afzal vaqti qaysi?” deb so‘radilar. Shunda Jabroil (alayhissalom): “Sahar vaqtidan boshqa paytlarda Arshning larzaga kelganini ko‘rmadim”, dedi (Tafsirul Munir).

Sayyidul istig‘for deb nomlangan ushbu duo eng afzal istig‘for kalimlaridan hisoblanadi: “Allohumma anta Robbiy laa ilaha illa anta xolaqtaniy va ana ’abduka va ana ’ala ahdika va va’dika mastato’tu. A’uzu bika min sharri ma sona’tu, abuu laka bi ne’matika alayya va abuu bizambiy fag‘firliy zunubiy fainnahu laa yag‘firuz-zunuba illa anta birohmatika ya Arhamar Rohimiyn” (Allohim! Sen mening Robbimsan. Sendan boshqa iloh yo‘q, faqatgina Sen borsan. Meni Sen yaratding. Shubhasiz, men Sening bandangman. Kuchim yetgani qadar Senga bergan so‘zimda turishga harakat qilyapman. Yo Robbiy, qilayotgan gunohlarimdan Sendan panoh tilayman. Menga lutf etgan ne’matlaringni e’tirof qilaman. Gunohlarimni ham e’tirof etaman. Yo Robbiy! Meni mag‘firat et. Zero, Sendan boshqa meni mag‘firat qiladigan iloh yo‘q).

Bu istig‘for haqida Rasululloh (sollalohu alayhi va sallam): “Har kim ixlos bilan, savob va fazilatiga ishongan holda, bu duoni ertalab o‘qib, oqshomga yetmay vafot etsa, jannatga kiradi. Agar savob va fazilatiga ishongan holda ixlos bilan oqshom o‘qib, tongga yetmay vafot etsa, u ham jannat ahlidandir”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).

Saharda istig‘for aytish nafaqat gunohlardan forig‘ bo‘lish, balki qut-barakaga ham noil etadi. Chunki Nabiy (alayhissalom): “Saharda turinglar, chunki saharda baraka bordir”, deganlar (Imom Buxoriy rivoyati).

Alloh taolo gunohlarimizni mag‘firat etadigan, ustimizga fayzu baraka yog‘iladigan qulay fursat – sahar vaqtini g‘animat bilib, uning fazilatidan to‘liq bahramand bo‘lishga intilaylik. Bunda Alloh taolo barchamizga tavfiq ato etsin.

Davron NURMUHAMMAD