Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Iyul, 2025   |   27 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:31
Quyosh
05:09
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:54
Xufton
21:24
Bismillah
22 Iyul, 2025, 27 Muharram, 1447

Chinakam boylik bizning makonda

22.12.2018   2892   3 min.
Chinakam boylik bizning makonda

Kecha O‘zbekistonda islom sivilizatsiyasi markazi qurilishi bilan tanishishga kelgan Prezidentimiz:
– Hamma o‘z tarixini ulug‘laydi. Lekin bizning mamlakatimizdagidek boy tarix, bobolarimizdek buyuk allomalar hech qayerda yo‘q. Bu merosni chuqur o‘rganishimiz, xalqimizga, dunyoga yetkaza bilishimiz kerak. Bu markazga kelgan odam tariximiz haqida to‘la tasavvurga ega bo‘lishi, katta ma’naviyat olib ketishi zarur”, – dedilar.
Muhtaram Prezidentimiz tilga olgan boy tariximiz va buyuk allomalarimizni ayrimlarini yodga olib ko‘ramiz:
Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil Buxoriyning “Sahihi Buxoriy”si necha asrlardirki, butun dunyo musulmonlariga dasturulamal bo‘lib kelmoqda;
Imom Abu Iso Muhammad ibn Iso ibn Savra ibn Muso ibn Zahhok as-Sulmiy az-Zaririy al-Bug‘iy at-Termiziyning «Sunani Termiziy» asari «Sahih Buxoriy» va «Sahih Muslim» kitoblaridan keyingi o‘rinda turadi;
Abul Qosim Mahmud ibn Umar az-Zamaxshariy arab grammatikasi, lug‘atshunoslik, adabiyot, aruz ilmi, geografiya, tafsir, hadis va fiqhga oid ellikdan ortiq asarlar yaratgan. Arab tili grammatikasiga oid «Al-Mufassal» (1121 yil) asarini u Makkada yashagan paytidayozgan. «Al-Mufassal» arab tili nahvu sarfini o‘rganishda yirik qo‘llanma sifatida azaldan Sharqda ham, G‘arbda ham shuhrat topgan asarlardan hisoblanadi. O‘sha davrning o‘zidayoq arablar orasida bu asar katta e’tibor qozongan va arab tilini o‘rganishda asosiy qo‘llanmalardan biri sifatida keng tarqalgan;
Abu Mansur Muhammad ibn Muhammad ibn Mahmud al-Hanafiy al-Moturidiy as-Samarqandiy rahimahulloh musulmonlar e’tiqodiga turli xil yot g‘oyalar kirib kelishining oldini olgan va ilmni johillarning ta’vilidan himoya qilgan rabboniy olimlardan edi;
Imom Abu Muin Maymun ibn Muhammad ibn Muhammad ibn Mu’tamid ibn Muhammad Makhul an-Nasafiy “Imom fozil sayf ul-haq” (haqiqat qilichi ) kabi taxallus bilan ulug‘langan;
Buyuk faqih Ali ibn Abu Bakr ibn Abduljalil Farg‘oniy Rishtoniy Marg‘inoniy fiqhda behad katta ilmga ega bo‘lgani va bu sohada beqiyos asarlar yaratgani tufayli Burhonuddin (Islom dinining dalili) nomi bilan dong taratgan.
Uning “Hidoya” asari butun musulmon olamida mashhur bo‘lib ketdi, musulmon huquqi – fiqh bo‘yicha eng aniq, izchil, mukammal asar sifatida tan olingan;
Bulardan boshqa yana ne-ne buyuklarimiz borki, ularning faqat nomining o‘zini sanab chiqishning o‘ziyoq kishidan katta ilm va mas’uliyat talab qiladi.
Muhtaram Prezidentimiz O‘zbekistonda islom sivilizatsiyani ochishdan maqsad ana sharafli ajdodlarimiz qoldirgan bebaho merosni puxta o‘rganib, ushbu ilmlardan el-yurt manfaat olsin degan ezgu g‘oyani nazarda tutganini turli munosabatlar bilan bir necha bor ta’kidlab o‘tdilar. U kishi aytganidek, Markazga kelgan odam bu yerdan quruq taassurotlar bilan emas, ma’naviyatini boyitadigan ilmu irfon olib, ruhi yuksalib qaytmog‘i kerak.
Mana O‘zbekiston tashabbusi bilan 12 dekabrda BMT Bosh Assambleyasining yalpi sessiyasida “Ma’rifat va diniy bag‘rikenglik” rezolyutsiyasi qabul qilindi. Chinakam ma’rifat va diniy bag‘rikenglik ildizlari esa ajdodlarimizdan meros bo‘lib qolgan ilmiy-ijodiy ishlarda o‘z ifodasini topgan. O‘zbekistonda islom sivilizatsiyasi markazi ana shunday bebaho meros bilan dunyo xalqini tanishtirishga, butun olam ahlini bag‘rikenglikda, ilmu ma’rifat ustuvorligida yashashga da’vat etadi, inshoalloh!


Damin JUMAQUL

Boshqa maqolalar

Ilmning boshi - sabr

21.07.2025   2702   1 min.
Ilmning boshi - sabr

O‘tgan solihlardan qoida va meros bo‘lgan so‘z bor:


من رام العلم جملة ذهب عنه جملة
."Kimki ilmning hammasini birdaniga o‘rganishni istasa, ilmning hammasidan quruq qoladi"

Oz vaqtda ilmning hammasini o‘rganib olaman, deya xomtama bo‘lgan talaba, ilmning hammasidan bebahra qoladi. Hech narsaga erishmaydi.

Qur’oni karim Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga 23 yil davomida nozil bo‘lgan...

Imom Burhoniddin Marg‘inoniy rahimahulloh "Hidoya" asarini 13 yil mobaynida ro‘zador holda yozganlar...

Imom Buxoriy rahimahulloh "Sahihul Buxoriy"ni 16 yilda, tahorat olgan holda va ikki rakat nafl namoz o‘qib, yozganlar...

Ilm kitoblari harfma-harf va kalima-kalima izohlab o‘rganiladi. Igna bilan quduq qazishga sabr-toqat, oliy himmat, intizom va uzoq vaqt zarur. Shoshqaloqlik va puxtalik bir-biriga zid – hech qachon jamlanmaydi. 

Muhtaram tolibi ilm! Ilmning boshi sabrdir: kitobga sabr qilasiz, ustozga sabr qilasiz, yashayotgan shahringizga sabr qilasiz, hamdarslaringizga sabr qilasiz va hokazo.

Ilm olish lazzatiga erishgach, sabr maqomidan rozilik va muhabbat maqomiga o‘tib olgach hayotingiz mazmuni kitob va ustozlar suhbatiga aylanadi.