Alloh taolo yaratgan maxluqotlar ichida eng mukarrami va ajoyibi insondir. Ushbu maqolada ana shu mukarram mavjudot bo‘lgan insonning hujayralaridagi o‘zgarishlar haqida so‘z yuritamiz.
Hozirgi inson 5-6 yil oldingi inson emas. Chunki uning hujayralari har besh-olti yilda yangilanib turadi. Har soniyada inson tanasi 25 million yangi hujayra ishlab chiqaradi. Olimlarning o‘rganishlari natijasida shu narsa ma’lum bo‘ldiki, inson tanasidagi umri eng qisqa hujayralar, bu – ichaklarning hujayrasi ekan. Ular har ikki kunda yangilanib turar ekan. Inson tanasidagi eng uzoq umr ko‘ruvchi hujayralar, bu – suyaklar hujayrasi ekan. Ular to‘laligicha besh-olti yilda yangilanar ekan. Ana shu yangilanishlar natijasida inson umri davomida sog‘lom, baquvvat va faol holda yashaydi.
Maslan, jigar va buyrak hujayralari almashib, yangilanib turmasa, ulardagi to‘plangan zaharlar insonning uzoq umr ko‘rishiga to‘sqinlik qilar ekan. Chunki, jigar qonni filtrlaydi. Inson zaharlanganda, uning qonida zaharlar, toksinlar bo‘ladi. Bu zaharlar o‘z-o‘zidan jigar hujayralariga o‘rnashadi. Buyrak haqida ham shu gaplarni aytish mumkin. Shuning uchun ularning zaharlangan hujayralari yangilanishi natijasida insonning hayoti bir maromda davom etadi.
Ammo tanada shunday a’zolar borki, ularning hujayrasi o‘zgarmas, yangilanmas ekan. Bular – yurak va miya hujayralari. Bulardagi hujayralarning o‘zgarmasligi Alloh taoloning rahmatidir.
Agar miyaning hujayralari yangilanganda, inson barcha ma’lumotlarini, ilmini yo‘qotar ekan. Hatto u o‘z ona tilini har 5-6 yilda yangidan o‘rganishga majbur bo‘lar ekan. Miya hujayralarining o‘zgarmasligi, sobitligi ulkan ne’matdir. Miyaning hujayralari o‘zgarmasligiga yana sabablar juda ko‘p. Ularni aytilsa, jild-jild kitob bo‘ladi.
Yurakning hujayralari o‘zgarmasligiga ham sabablar ko‘p. Yurakda miyadagidan ham ko‘proq hujayralar bor ekan. Mayl, hissiyot kabi narsalar aynan yurak hujayralari bilan bog‘liq.
Hozirgi kunda yurakni ko‘chirib o‘tkazish keng rivojlanib bormoqda. Yevropaning o‘zida 70 marta atrofida yurak ko‘chirish jarrohlik amaliyoti o‘tkazilgan.
Falon taomni yaxshi ko‘radigan kishiga boshqa odamning yuragi qo‘yilgandan so‘ng u o‘sha taomni yoqtirmaydigan bo‘lib qolgan.
Mumtoz kuylarni yoqtiradigan odamga yosh insonning yuragi ko‘chirib o‘tkazilgach, u sho‘x musiqalarni eshitadigan bo‘lib qolgan.
Soha olimlari bundan shuni xulosa qilishdiki, yurak o‘tkazilganda, u bilan birga o‘sha yurakdagi sezgilar, hissiyotlar ham birga o‘tar ekan.
Agar miyamiz ma’lumotlar, fikrlar va xabarlarning markazi bo‘lsa, yuragimiz his-tuyg‘ular, sezgilar va boshqa narsalarning markazi hisoblanadi.
Yuqorida inson Alloh taolo yaratgan maxluqotlar ichidagi eng ajoyibi dedik. Alloh taolo insonni ana shunday aqlni shoshiradigan, lol qoldiradigan qilib yaratgan. U Zot har bir narsani aniq o‘lchov va yuksak hikmat bilan yaratgan. So‘zimizni mana bu oyat bilan yakunlaymiz:
هَذَا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ الَّذِينَ مِن دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ
“Bu Allohning yaratganidir. Qani menga ko‘rsating-chi, Undan boshqalar nimani yaratdilar. Yo‘q! Zolimlar ochiq-oydin adashuvdadirlar” (Luqmon surasi, 11-oyat).
Internet ma’lumotlari asosida
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.
Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).
Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.
Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».
Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.
Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.