Zamonaviy texnologiyalar hayotimizning ajralmas qismiga aylanib ulgurdi. Butunjahon o‘rgimchak to‘ri deb ataladigan Internetning imkoniyatlari, taraqqiyotning tezligiga tezlik, kuchiga kuch bag‘ishlamoqda. Hozirgi vaqtda ana shu buyuk ixtironing imkoniyatlaridan bahramand bo‘lmagan inson kam qolgan. Biroq bashariyatga foyda keltirishi ko‘zlangan ushbu vositadan o‘zlarining g‘arazli maqsadlarini amalga oshirish, odamlarni to‘g‘ri yo‘ldan adashtirish maqsadida foydalanuvchilar ham yo‘q emas. Internetdan nimani axtarsangiz, topasiz. Faqat topilgan narsa to‘g‘ri, ishonchli va eng muhimi zararsiz ekanini bilish uchun ong va tafakkur kerak.

Shuni ham ta’kidlash joizki, hozirda O‘zbekiston musulmonlari idorasi tasarrufidagi diniy ta’lim muassasalari va masjidlarning rasmiy diniy-ma’rifiy saytlari, feysbuk va telegram kanallari, shuningdek, uz. domenidagi rasmiy islomiy saytlar faoliyat olib bormoqda. Ulardan barcha shar’iy masalalarga asosli javob topish mumkin.

Alloh taolo bandalari ichida eng loyiqlarini payg‘ambar etib sayladi va o‘sha payg‘ambarlarga Jabroil alayhissalom vositasida din hukmlarini o‘rgatdi. So‘ngra payg‘ambarlar bu hukmlarni odamlarga yetkazdilar.

Odamlar zimmasidagi amallar sakkiz qismga bo‘linadi: Birinchisi – farz. Ikkinchisi – vojib. Uchinchisi – sunnat. To‘rtinchisi – mustahab. Beshinchisi – muboh. Oltinchisi – harom. Yettinchisi – makruh. Sakkizinchisi – mustakrah.

Ushbu sakkiz amalning ba’zilarini bajarish shart, ba’zilarini bajarmaslik shart. Ayrimlarini esa qilish-qilmaslik ixtiyoriy. Ba’zi kishilar ana shu amallar qolib, ba’zi bir “faloniy”, “pistoniy” nomli mutaassiblarning gaplariga ishonib, chalg‘ib yuribdilar. Undan ko‘ra halol va haromni farqlab, poklik (tahorat, g‘usl va h.k.) qanday bo‘lishi, Alloh taolo yoqtiradigan namoz, ro‘za, zakot, haj, rostgo‘ylik, omonatni ado qilish, ota-onaga yaxshilik ko‘rsatish, silai rahm qilish, ahdga vafo, Alloh taoloning diniga ixlos, U Zotning ne’matiga shukr qilish, qazosiga rozi bo‘lish haqida qayg‘urish afzal emasmi? Qiyomatda Allohning huzuriga qanday boramiz. Falonchi unday dedi, pistonchi bunday dedi kabi mish-mish va uydirmalar zarardan boshqa narsa emas-ku. Binobarin, hadislarda shunday rivoyat qilinadi: “Albatta, Alloh taolo sizlarning suratlaringizga ham, mol-davlatingizga ham qaramaydi, balki qalbingizga va amallaringizga qaraydi” (Imom Muslim rivoyati).    

Shu o‘rinda o‘zlariga “faloniy”, “pistoniy” deb nom qo‘yib olgan  mutaassib guruhlarga tegishli internet saytlarini farqlab olish hamda bundan ogoh bo‘lish maqsadida, ularga taalluqli bo‘lgan sahifalarning o‘ziga xos xususiyatlari quyidagicha:

• ular sahifalarida va guruhlarida faqat o‘zlarini to‘g‘ri yo‘lda yuruvchilar deb da’vo qilib, o‘zlariga ergashmaganlarni kofir sanashadi;
• iymon keltirmaganlarni yoki g‘ayridinlarni dushman deb e’lon qilishadi;
• o‘zlarining to‘daboshilaridan boshqa olimlarni qoralab, ularni haqoratlashadi;
• davlat hokimiyatiga nisbatdan norozilik kayfiyatini uyg‘otish va mavjud kamchiliklarni bo‘rttirib ko‘rsatish orqali odamlarni vahimaga solishadi;
• xalq bilan go‘yoki yaqinligini bildirish maqsadida o‘zlarini ularning qiyinchilik va tashvishlariga “sherik” qilib ko‘rsatishadi, aslida esa ularning diniy tuyg‘ularidan ustamonlik bilan foydalanishadi;
• ixtilof chiqaradigan masalalarni o‘z sahifalari orqali yoritib, odamlarga o‘z qarashlari to‘g‘riligiga ishonch hosil qilishga urinishadi.

Xo‘sh, bunday fitna va xatolardan emin bo‘lish uchun nima qilish kerak?

Alloh taoloning kuzatib turganini, U zot hamma narsadan voqif ekanini doim his qilib turish;

Internetga muayyan vaqtlarda, aniq maqsad bilan kirish;

o‘zi aytayotgan, eshitayotgan, naql qilayotgan va o‘qiyotgan narsalar haqida ishonchli ilmga ega bo‘lish lozim. (Chunki internet shunday makonki, unda to‘g‘ri kelgan odam soxta ism ostida to‘g‘ri kelgan narsani yozishi mumkin);

biror voqeadan xabardor bo‘lsa, aql tarozisiga solib ko‘rish lozim. Chunki Niso surasining 83-oyati tafsirida bunday deyiladi: “Ba’zi kishilar biror xabarni eshitishlari bilan hamma yoqqa tarqatishga shoshiladilar. Bundan musulmonlarga foyda bormi, zarar bormi o‘ylab o‘tirmaydilar. Mazkur xabarni tarqatish musulmonlar uchun yaxshimi yoki tarqatmaslik yaxshimi – o‘ylab ko‘rmaydilar. Oqibatda dushmanlar «sovuq urush» (qurolsiz urush) deb nomlangan qabohatni ishga solib, turli-tuman yolg‘onlarni to‘qib chiqaradilar. Musulmonlar ichida g‘ulg‘ula, kelishmovchilik tarqatadilar. Ruhiy, ma’naviy quvvatlarini sindiradilar. Agar musulmonlar o‘z dinlariga amal qilsalar, bunday laqmalik, nodonlik qilmas edilar. Eshitgan gaplarini darhol yoymas edilar. Chunki Islom hukmi bo‘yicha, eshitgan gapini tarqataverish mumkin emas” (“Tafsiri hilol“ ikkinchi nashr 1- juz 587-bet. Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf).

Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, Bo‘lar-bo‘lmas gaplar bilan umrimizni besamar o‘tkazmaylik! Alloh taologa taqvo qilaylik! Taqvo qilishning fazilatlari va foydalari juda ham bisyordir, Qur’oni karimda ularning bir qanchalari zikr etib o‘tilgan. Jumladan: “Ey, imon keltirganlar! Agar Allohdan qo‘rqsangiz, sizlar uchun (haq bilan nohaqlikni) ajrim etuvchi (yordam)ni berur va gunohlaringizdan o‘tib, sizlarni mag‘firat qilur. Alloh ulkan fazl sohibidir (Anfol surasi, 29-oyat).

Taqvodor bandaga har qanday tang holatdan chiqish yo‘llari oson qilib qo‘yiladi, unga rizq eshiklari ham keng ochiladi. Bu haqda Qur’oni karimda bunday deyilgan: “Kimki Allohga taqvo qilsa, U unga (tashvishlardan) chiqish yo‘lini  (paydo)  qilur. Yana uni o‘zi o‘ylamagan joydan rizqlantirur (Taloq surasi, 2-3-oyatlar).

Taqvo tufayli osmonlaru yerdan barakotlar yog‘ilib, xalqlar farovon hayot kechirishlariga muyassar bo‘ladilar. Bu haqda Alloh taolo shunday marhamat qiladi: “Agarda (mazkur) yurtlarning aholisi imon keltirgan va taqvo qilganlarida edi, ular ustiga osmonlar va Yerdan barakotlar (eshiklari)ni ochib yuborgan bo‘lur edik” (A’rof surasi, 96-oyat).

Bu oyatda juda katta marhamat bor. Alloh taolo bandalaridan juda ko‘p va og‘ir narsani talab qilmadi. Imon keltirib, shirk va gunohlardan o‘zlarini tiysalar, bas. Shu ishlari evaziga yeru osmondan barakot ato etaman, deb va’da qilmoqda. Bu shart va mukofot va’dasi to qiyomatgacha dunyoga kelib ketuvchi barcha bandalarga tegishlidir.

Fotiha surasidaga:  “Iyyaka na’budu” lafzi “faqat Sening aytganingni qilamiz”, ma’nosini anglatadi. Bu esa bandaning Alloh taologa bergan ulkan va’dasidir.

Alloh taolo barchamizni ushbu va’daning ustidan chiqadiganlardan qilsin.

Azamat USMONOV,

Xoja Buxoriy nomli o‘rta maxsus islom bilim yurti o‘qituvchisi