Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhu Nabiy sollallohu alayhi vasallam bilan birga ketayotgan edilar. Bir daraxt yonidan o‘tayotganlarida, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam u kishiga daraxga chiqib, misvok uchun shoxidan olib tushishni amr qildilar. Ibn Mas’ud roziyallohu anhu darhol daraxtga chiqa boshladilar.
Buyuk sahobiy vazni yengil, ixcham va ozg‘in kishi edilar. Shoxni sindirayotganlarida shamol esib, u kishining kiyimlarinining etagini ko‘tarib yuborib, natijada boldirlari biroz ochilib qoldi. Boldir juda ham ingichka edi. Bu holni kuzatib turgan pastdagilar kulib yuborishdi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam “Nima uchun kulyapsizlar?! Boldiri ingichkaligi uchunmi?! Jonim qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, bu (boldir)lar (oxiratdagi) tarozuda Uhuddan ham og‘irroq bo‘ladi” deb marhamat qildilar.
Ha azizlar, gohida bir kishining yoki bir narsaning haqiqati siz ko‘rib, eshitib turganingizdek bo‘lmaydi.
Ibn Mas’ud roziyallohu anhu jussalari kichik inson bo‘lsalar ham ilmda, fiqhda u kishiga yetadigani bo‘lmagan. Hatto hazrati Umar roziyallohu anhudek zot ham u kishining ilmlariga havas qilganlar. Ibn Mas’ud roziyallohu anhu Madinadagi sanoqli faqih sahobalardan biri edilar.
Yuqoridagi voqeada sevikli Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam oxiratdagi mezonda Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhuning ikki oyoqlarining og‘irligi Madinadagi Uhud tog‘idan ham og‘irroq vazn bosishining xabarini bermoqdalar.
“Vaziyatlarni boshqarish san’ati” kitobidan
Nozimjon Iminjonov tarjimasi
Luqmoni Hakim o‘z o‘g‘illariga qilgan nasihatlari Qur’oni karimda keltiriladi.
Nasihatning eng birinchisi – shikrdan qaytarish.
“Ey, o‘g‘ilcham! Allohga shirk keltirmagin! Chunki shirk ulkan zulmdir” (Luqmon surasi, 13-oyat).
Shirk eng og‘ir zulm, eng qabih jaholat va eng katta gunoh sanaladi.
Nasihatning ikkinchisi – ota-onaning haqqini ado etish.
“Agar ular (ya’ni ota-onang) seni o‘zing bilmagan narsalarni Menga sherik qilishga zo‘rlasalar, u holda ularga itoat etma! Ularga (garchi kofir bo‘lsalarda) dunyoda yaxshi muomalada bo‘lgin” (Luqmon surasi, 15-oyat).
Ota-ona hatto mushrik bo‘lsalar-da, ularga qo‘pol munosabatda bo‘lmaslik talab etiladi.
Nasihatning uchinchisi – Alloh oshkor maxfiy har bir narsa bilib turuvchi Zot.
“Ey, o‘g‘ilcham! Shubha yo‘qki, agar xantal (o‘simligining) urug‘idek (yaxshi yoki yomon amal qilinadigan) bo‘lsa, bas, u (amal) biror xarsang tosh ichida yo osmonlarda yoki yer ostida bo‘lsa, o‘shani ham Alloh keltirur. Zero, Alloh lutfli va ogoh zotdir” (Luqmon surasi, 16-oyat).
Nasihatning to‘rtinchisi – namoz, amri ma’ruf, nahyi munkar va sabr.
“Ey, o‘g‘ilcham! Namozni barkamol ado et, yaxshilikka buyur va yomonlikdan qaytar hamda o‘zingga yetgan (balolar)ga sabr qil!...” (Luqmon surasi, 17-oyat).
Nasihatning beshinchisi – ochiq yuzli, shirin so‘zli, tavoze’li bo‘lish, kibrlanmaslik.
“Odamlarga (kibrlanib) yuzingni burishtirmagin va yerda kerilib yurmagin! Chunki Alloh barcha kibrli, maqtanchoq kimsalarni suymas” (Luqmon surasi, 18-oyat).
Nasihatning oltinchisi – baqir-chaqir qilmaslik.
“(Yurganingda) o‘rtahol yurgin va ovozingni past qilgin! Chunki ovozlarning eng yoqimsizi eshaklar ovozidir” (Luqmon surasi, 19-oyat).
Davron NURMUHAMMAD