Joriy yilning 10-11 dekabr kunlari Toshkentda bo‘lib o‘tishi kutilayotgan “O‘zbekistonning madaniy merosi jahon to‘plamlarida” loyihasining 2018 yil yakunlari va 2019 yil uchun “Yo‘l xaritasi”ni ishlab chiqishga bag‘ishlangan xalqaro multimedia forumida mamlakatimiz va xorijlik 300 dan ortiq olimlar, mutaxassislar, ekspertlar ishtirok etishi kutilmoqda. Bu haqda O‘zA xabar berdi.
O‘zbekiston elektron ommaviy axborot vositalari milliy assotsiatsiyasi tashabbusi bilan bir qator hamkor tashkilotlar ko‘magida tashkil etilayotgan ushbu nufuzli tadbirda xorijiy mamlakatlarning kutubxonalari, muzeylari, ilmiy muassasalari, shaxsiy kolleksiyalaridan topilgan yangi osori atiqalar haqida batafsil ma’lumot beriladi.
Shunday nodir topilmalardan biri mutafakkir Mir Alisher Navoiyning Buyuk Britaniyadan topilgan, uning tiriklik paytida ko‘chirilgan noyob qo‘lyozmasidir.
O‘zbekiston elektron ommaviy axborot vositalari milliy assotsiatsiyasi boshqaruvi raisi, “O‘zbekiston madaniy merosi dunyo to‘plamlarida” loyihasi rahbari Firdavs Abduxoliqov bu haqda shunday dedi:
– Mazkur qo‘lyozmalar “Xamsa” beshligi tarkibiga kirgan, alohida muqovalangan dostonlar bo‘lib, XV asr oxiri XVI asr boshlaridan Hirotda, temuriy shahzoda, Husayn Boyqaroning katta o‘g‘li Badiuzzamon Mirzo topshirig‘iga ko‘ra Alisher Navoiyga tuhfa qilish uchun ko‘chirilgan, – dedi F.Abduxoliqov. – Bu qo‘lyozmalar Buyuk Britaniyaning Oksford shahridagi Bodlean kutubxonasida saqlanmoqda. Biz bu yerda faqat to‘rtta dostonni topa oldik. Demak, ulardan yana biri qayerdadir bo‘lishi kerak. Kitoblar juda chiroyli bezatilgan, alohida did va mahorat bilan ko‘chirilgan. Qo‘lyozmalar Navoiy asarlarining asosiy kotibi Sulton Ali Mashhadiy tomonidan ko‘chirilgan, miniatyuralarni Kamoliddin Behzod ishlagan bo‘lishi haqiqatga yaqin. Hali bu asarlar tegishli mutaxassislar tomonidan jiddiy o‘rganilishi, tadqiq etilishi lozim. Chunki biz bu topilmalar haqida taniqli navoiyshunos olimlarimizga aytganimizda, ular hayratda qolishdi. Buni qarangki, shu paytgacha bu qo‘lyozmalar adabiyotshunoslarimiz uchun sir bo‘lib kelgan. Biz kelgusida, albatta, buyuk bobolarimizga tegishli bu javohirlarning asliyatdan qolishmaydigan faksimile nusxalarini tayyorlab, Vatanimizga tuhfa etamiz. Forumning yana bir ahamiyatli jihati shundaki, unda ishtirokchilar xorijiy mamlakatlarda saqlanayotgan “Katta Langar Qur’oni”, “Devoni Husayniy”, “Me’rojnoma”, “Zafarnoma”, “Temur tuzuklari”, “Ravzatus-safo” kitoblari bilan tanishishga muvaffaq bo‘ladi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Bir qishloqda jahli tez chiqadigan, o‘zini boshqa olmaydigan o‘spirin yigit bor ekan. Kunlardan birida otasi unga har gal jahli chiqqanida bir mix olib, uyning oldidagi daraxtga qoqishini aytdi.
O‘g‘il shunday qila boshladi. Bir necha mix qoqilgan daraxtni ko‘rib, yigitning unga rahmi keldi. O‘zini boshqarishni, sabrli bo‘lishni o‘rgandi. Daraxtga mix qoqmay qo‘ydi. Buni ko‘rgan ota endi o‘g‘liga qoqilgan mixlarni sug‘urib tashlashni buyurdi. O‘g‘il otasining aytganini bajardi.
Daraxtning yaralari bitib, o‘rnida chandiqlar paydo bo‘ldi. Ota o‘g‘liga:
– Qara, o‘g‘lim! Qoqilgan har bir mix bu daraxtni yaralagan edi. Ularni sug‘urib tashlagan taqdiringda ham, o‘rni, chandiqlari qoldi. Endi daraxtning ana shu joylari mo‘rtlashib, qurt tushadi va uni yemiradi.
O‘g‘il boshini egib qoldi. Ota so‘zida davom etdi:
– Bu-ku bir daraxt ekan, Alloh taolo azizu mukarram qilib yaratgan inson zotining qalb atalmish daraxtiga ham ba’zan til atalmish bolg‘a bilan so‘z atalmish mixlar qoqiladi. Garchi keyin xatolar tan olinib, uzr so‘ralib, u “mix”lar sug‘urib olinsa-da, o‘rnida chandig‘i, dog‘i qoladi... Sen o‘shanday mixlarni qoqishdan saqlan. O‘zingni idora qilishni, jahlingni jilovlashni o‘rgan!..
Darhaqiqat, inson qalbi go‘yo nafis bir oynaga o‘xshaydi. U darz ketsa, keyin hech qachon aslidagidek tiklanmaydi. Shunday ekan, har doim Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallamga o‘xshab muomila qilishni o‘rganaylik hech bo‘lmasa harakat qilaylik. Alloh hammamizni to‘g‘ri yo‘ldan adashtirmasin! Zero, ko‘ngil – Yaratganning nazargohidir.
Qudsiy hadislardan birida Alloh taolo: “Men sizlarning na suratingizga va na chiroylaringizga qarayman. Balki qalblaringizga qarayman va sizlardagi yaxshi xislatlardan rozi bo‘laman”, degan.
Akbarshoh Rasulov