Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Yanvar, 2025   |   22 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:20
Quyosh
07:43
Peshin
12:40
Asr
15:46
Shom
17:30
Xufton
18:47
Bismillah
22 Yanvar, 2025, 22 Rajab, 1446

Qish fasli – mo‘minning bahori turkumidan (1-maqola)

7.12.2018   3865   3 min.
Qish fasli – mo‘minning bahori turkumidan (1-maqola)

Mana, jonajon diyorimizga qish fasli ham kirib keldi. Kunlari qisqa, tunlari uzun – qish. Ushbu faslda kechalarning uzayishi boshqa vaqtlarda qilolmagan solih amallarni bajarishimiz uchun qulay fursatlar: oila a’zolarimiz bilan suhbatlashish, yaqinlar va qarindosh-urug‘lar holidan xabar olish, kitob o‘qish kabi imkoniyatlarni beradi.


Qishda odamlar ko‘proq namoz o‘qishga, ro‘za tutishga moyil bo‘ladi. Qish qazo namozlarini o‘qishga ham juda qulay fasl hisoblanadi. Chunki kunning issig‘ida odam ko‘p namoz o‘qiy olmaydi: issiq tanasini lanj qiladi va sajdaga borganda boshiga ko‘p qon quyilgandek tuyilib, odam og‘irlikni his qiladi. Ammo qishda unday emas.


G‘ayratli kishilar qishning uzun tunlari tahajjudga ham turadi. Sokin tun bag‘rida rohatlanib tahorat oladi, namoz o‘qiydi, Qur’on tilovat qiladi. Hamma uyquda, faqat Alloh va obid so‘zlashmoqda – obid roz aytmoqda, Alloh taolo tinglamoqda.


Banda shirin uyquni yengib turgani uchun Alloh undan bir dardni ko‘taradi; tahorat olib tanasi yengil tortganda, unga soya solib kelayotgan yana bir dardni aritdi; namoz o‘qib ruhi yengil tortganda esa hammasini jamlab uni kasallikdan forig‘ etdi; qalbini esa qurumdan tozaladi, ko‘ngli yumshab ko‘zidan oqqan yosh qalbidagi qurumlarni yuvib ketdi. Jismi va ruhi poklangan insonga fayz eshiklari ochildi. U Qur’oni karimni o‘qir ekan, muqaddas Kitobning har bir harfi unga mo‘jiza bo‘lib ko‘rina boshlaydi. Chunki Alloh taoloning farishtalari bu banda haqqiga o‘sha harflar miqdoricha istig‘for aytdi.


Qazo ro‘zasi bor kishilar va nafl ro‘zasi tutishni niyat qilganlar ham qishda ro‘za tutishga urinadi. Chunki qishda kunduzlari qisqa bo‘ladi, bir zumda qorong‘u tushadi. Ammo bu asosiy sabab emas. Asosiy sabab shundaki, tunda vaqtida uyquga yotgan mo‘min tun uzunligi bois sahar vaqtiga kelib uyquga to‘yib turadi. Yuqorida aytilgan ibodatlarni qilganidan so‘ng uning ko‘ngli ro‘zaga ham moyil bo‘ladi. Zero, ro‘za o‘sha ibodatlarning davomi bo‘lgani qanday yaxshi. Qolaversa, hadisi sharifda
"Qish mo‘minning bahoridir. Kunduzlari qisqaligi uchun ro‘za tutadi, kechalari uzun bo‘lgani uchun turib namoz o‘qiydi" (Ahmad, Abu Ya’lo, Bayhaqiy).


O‘zi nima uchun qishda shunday bo‘ladi? Kuz, yoz, bahordagidan ko‘ra, qishda odam taqvodorroq, boshqalarga nisbatan ham mehribonroq bo‘lib qoladi? Buning sababi ham hadisi sharifda juda chiroyli ta’riflangan ekan: "Odam bolasining qalbi qishda yumshaydi. Shunday. Chunki Alloh tolo Odamni tuproqdan yaratgan. Tuproq esa qishda yumshaydi" (Suyutiy, al-Muttaqiy).


Shunday ekan, bu fasldan – Alloh taoloning inoyatidan foydalanib qolishga, yanada ko‘proq ibodat qilishga, barchamizga nasib aylasin.


O‘zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Shaytonni kim vasvasa qildi?

16.01.2025   6400   3 min.
Shaytonni kim vasvasa qildi?

Biror marta o‘zingizga shu savolni berib ko‘rganmisiz?

Iblis Odamga sajda qilishdan bosh tortganida hali shayton yo‘q ediku, unga kim vasvasa qildi?
Bu barchamiz uchun juda jiddiy va o‘ta muhim savoldir...
Shayton Allohga osiy bo‘lganida, uning shaytoni kim edi?
Ushbu satrlarni o‘qing — bizning haqiqiy shaytonimiz kim ekanligini bilasiz!

"Nafs" so‘zi nihoyatda muhim ma’noni anglatadi va u Qur’oni karimda juda ko‘p oyatlarda zikr qilingan.
Alloh taolo "Qof" surasida bunday deydi:
"Biz insonni yaratdik va uning nafsi nimani vasvasa qilayotganini ham bilamiz. Biz unga yo‘g‘on tomiridan ham yaqinroqmiz" (Qof, 16).
Biz Allohga imon keltirganmiz, Uni zikr qilamiz, masjidda namoz o‘qiymiz, Qur’on o‘qiymiz, sadaqa qilamiz va hokazo...
Shunga qaramay, gunohlardan holi bo‘la olmaymiz. Nega?

Sababi shundaki, biz haqiqiy dushmanni qo‘yib, zaif va ojiz dushmanga qarshi boramiz. Alloh taolo bunday deydi:
"Darhaqiqat, shaytonning makri zaifdir" (Niso, 76).
Haqiqiy dushman bu — nafsdir. Ha, nafs insonning ichidagi soatli mina, yashirin xavfdir.

Alloh taolo "Isro" surasida bunday deydi:
"Kitobingni o‘qib chiq. Bugun nafsing senga hisobchi bo‘lishi yetarlidir" (Isro, 14).

Yana Alloh taolo "G‘ofir" surasida bunday deydi:
"Bugun har bir nafs qilgan amallariga yarasha mukofotlanadi. Zulm qilinmaydi" (G‘ofir, 17).

"Muddassir" surasida:
"Har bir nafs qilgan ishining garovidir" (Muddassir, 38).

"Noziat" surasida:
"Kim Robbining martabasidan qo‘rqib, nafsini havoyi istaklardan tiysa..." (Noziat, 40).

"Takvir" surasida:
"Har bir nafs qilgan amallarini bilib olar" (Takvir, 14).

Ko‘rib turganingizdek, bu oyatlarda asosan "nafs" haqida so‘z ketmoqda. Shunday ekan, nafs nima o‘zi?

Olimlar bunday deydi: ilgari Allohdan boshqa iloh sifatida sig‘inilgan butlar — Lot, Uzzo, Manot, Suvo’, Vadd, Yag‘us, Ya’uq va Nasr — barchasi yo‘q qilindi. Ammo bir soxta iloh borki, uni odamlar hanuz ham Allohdan o‘zgacha sevib, unga bo‘ysunadi. Bu iloh — nafs havosidir. Alloh taolo aytadi: "O‘z nafsini iloh qilib olgan kimsani ko‘rmadingizmi?" (Josiya, 23).

Nafs havosi insonni o‘z qo‘liga olsa, u na biror qonunga bo‘ysunadi, na bir diniy ta’limotga. Shundan uni o‘zi istagan narsasiini qilib yurganini ko‘rasiz.

Imom Busiriy o‘z qasidasida bunday deydi:
"Nafs va shaytonga qarshi chiq va u ikkisiga itoat qilma".

Qobil Hobilni o‘ldirgani haqida hikoya qilar ekan, Alloh taolo aytadi:
"Uning nafsi uni o‘z akasi Hobilni o‘ldirishga undadi..." (Moida, 30).

Biror odam gunohga qo‘l ursa va keyin afsuslanib tavba qilsa, undan:
— Nima seni bu gunohga boshladi? deb so‘rasangiz, u: "Nafsimning gapiga kirdim", deb aytadi.

Xulosa shuki, nafsimiz bizning eng katta dushmanimiz va biz uni doimo ta’qib qilishimiz lozimdir.

Homidjon domla ISHMATBЕKOV