Allohga shukrki, yurtimizdagi ikki mingdan ziyod masjidlar kundan-kunga obod bo‘lmoqda. Yangidan-yangi masjidlar qurilmoqda, ko‘plari qayta chiroy ochmoqda. O‘zbekiston musulmonlari idorasi tashabbusi bilan Toshkent shahri Mirzo Ulug‘bek tumanidagi “Oltintepa” jome masjidi kishilar uchun juda ham qulay shaklda qayta bunyod etildi. 2016 yil avgust oyida qurilish ishlari boshlangan edi. Masjid ikki yilu to‘rt oy degan-da hashar yo‘li bilan bitkazildi. Masjid mahobatli moviy gumbaz, keng xonaqohlar, so‘lim hovliga ega bo‘lib, bir vaqtning o‘zida 2300 nafar namozxonni o‘z bag‘riga sig‘dira oladi.
Bugun, 6 dekabr kuni “Oltintepa” masjidi qayta qurilishi munosabati bilan ochilish marosimi o‘tkazildi. Unda ulamolar, imom-domlalar, namozxonlar va ommaviy axborot vositalari vakillari ishtirok etdi.
Marosimda O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov hazratlari muhtaram Prezidentimiz rahnamoliklarida juda katta o‘zgarishlar va amaliy ishlar bo‘layotganini ta’kidlab, mana shunday go‘zal jome masjidlar xalqimizga tuhfa etilayotganidan mo‘min-musulmonlar cheksiz mamnun ekanlarini izhor qildilar.
Muftiy hazratlari mana shunday bunyodkorlik ishlari joriy yilda birgina Toshkent shahrida 9 ta jomeda amalga oshirilgani, 12 ta masjid kapital ta’mirlangani, ayrimlarida qurilish ishlari davom etayotganini bildirdilar. Ayniqsa, poytaxtimizdagi “Suzuk ota” va “Shayx Muhammadsodiq Muhammadyusuf” majmualarida bunyodkorlik ishlari izchil davom etayotganini alohida qayd etdilar.
Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi o‘rinbosari Nuriymon Abulhasan yurtimizda bo‘layotgan o‘zgarishlarni avvalgi davrlarga nisbatan qiyoslash kerakligi, 90-yillarda masjidlardagi sharoitlar juda ham og‘ir bo‘lgani, issiq suv u yoqda tursin, xonaqohni isitishga ham imkon yetmasligini gapririb, mana shunday o‘zgarishlarga doimo shukr qilish, yosh avlodga yetkazish zarurligini ta’kidladi.
“Oltintepa” jome masjidi imom-xatibi Islomiddin domla Zuhriddinov ulug‘ ustozlar va ulamolardan mana shunday jome masjidni barpo etishda mehnat qilgan usta-yu muhandislar, saxovatpesha insonlar va shunday savobli ishga bosh qo‘shgan barcha-barchaning haqqiga duo qilishni iltimos qildi, xayrli duolar qilindi.
Haq taolo ushbu muhtasham jomeni mo‘min-musulmonlarga muborak qilsin.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati
Hazrat Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Qur’oni karimning sharhlovchisi sifatida hukm chiqarish vakolatiga ega edilar. Shunga binoan hadis hukm chiqarish bo‘yicha ikki asosiy sohani qamrab oladi.
Birinchi soha: Qur’oni karimda zikr etilgan hukmlarni yoritib berish.
Ikkinchi soha: Qur’oni karimda ko‘rsatilmagan masalalarni hukm shaklida belgilash.
Birinchi sohada hadis Qur’oni karim oyatlarini tafsir qiladi. Umumiy ma’noga ega bo‘lganini xoslashtiradi, ya’ni unga xususiy ma’no beradi, mutloq, ya’ni, qayd va shartsiz oyatlarni qaydlaydi.
Shu o‘rinda ba’zi bir misollar keltirib o‘tamiz. Qur’oni karimda “Namoz o‘qinglar” deb amr qilingan. Lekin namozlarning soni, sifati, rak’atlarining soni Payg‘ambarimiz alayxissalom tomonidan belgilangan va amalda ko‘rsatib berilgan. Bu esa mujmal iborani izohlash misoli.
Umumiy mazmunni xos qilish uchun misol. Qur’oni karimda meros tizimi umumiy ma’noda kelgan. Ya’ni meros qoldirish va meros olish huquqi berilgan. Lekin Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam meros olish uchun din birligi, qotil bo‘lmaslik va qul bo‘lmaslikni shart qilib qo‘yib uni xoslashtirganlar. Masalan, o‘z otasini o‘ldirgan yoki nohaq yo‘l bilan uning o‘limiga sabab bo‘lgan farzand otasidan meros olish xuquqidan mahrum bo‘ladi.
Ikkinchi soha bo‘yicha hadisga tegishli masalalar. Zarurat chog‘ida Qur’oni karimda aytilmagan biron bir yangi hukmni hadis hukm qilib belgilab beradi. Bu o‘rinda ayrim hukmlar Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamdan maxfiy vahiy yoki ilhom orqali sodir bo‘lgan va ba’zilari u zotning ijtihodlari va shaxsiy fikrlaridan kelib chiqqan. Albatta, Payg‘ambarimiz alayhissalom ijtihod qilishda ham islom ruhi va falsafasini nazarda tutar edilar.
Bu o‘rinda ko‘p misollar berish mumkin. Masalan, momoga merosdan oltidan bir hissa berish, nikoh bitimining to‘g‘ri bo‘lishi uchun guvohlar shartligi, badan a’zolari xun bahosini belgilash kabi hukmlar kiradi.
Islom shariatida hadislarning o‘rni ahamiyatli ekani ko‘rinib turibdi. Hukmlar faqatgina Qur’oni karimning o‘zidan olinmaydi. Qur’oni karimda kelgan ko‘pgina hukmlar tafsilotini bilish uchun hadislar muhim ahamiyat kasb etadi. Balki shar’iy hukmlarning bir qanchasi hadislar orqali kelib chiqqan ekan.
Oybek Hoshimov,
Hadis ilmi maktabi o‘qituvchisi.