Alloh taolo Ahzob surasining 56-oyatida: «Albatta, Alloh va Uning farishtalari Nabiyga salavot ayturlar. Ey iymon keltirganlar! Sizlar ham unga salavot ayting va salom yo‘llang», degan.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot va salom yo‘llashning turli shakllari mavjud. Ularning eng afzali namozda o‘qiladiganidir. O‘sha salavotda «Ibrohim va uning ahliga salavot yo‘llaganingdek» jumlasi bor, chunki Ibrohim alayhissalom va u zotning ahliga farishtalar salavot aytgan, Allohdan rahmat so‘raganlar. Alloh taolo:
قَالُواْ أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ رَحْمَتُ اللّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَّجِيدٌ
«Ular (farishtalar): «Allohning amridan ajablanasanmi? Ey ahli baytlar, sizlarga Allohning rahmati va barakotlari bo‘lgay. Albatta, U maqtalgan va buyuk Zotdir» degan (Hud surasi, 73-oyat).
Imom Muslim rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim menga bir marta salavot aytsa, Alloh unga o‘nta salavot yo‘llaydi», deganlar.
Imom Ahmad Anas ibn Molikdan rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim menga bir marta salavot aytsa, Alloh unga o‘n marta salavot yo‘llaydi. O‘nta gunohini o‘chirib, uni o‘n daraja ko‘taradi», deganlar.
Imom Termiziy va Ibn Hibbon Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Qiyomat kunida odamlarning menga eng yaqini menga eng ko‘p salavot aytganidir», dedilar.
Omir ibn Robiy’a roziyallohu anhu aytadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallamning «Kim menga salavot aytsa, salavoti miqdoricha farishtalar ham unga salavot aytadi. Shunga qarab banda xoh kamaytirsin, xoh ko‘paytirsin» deganlarini eshitdim».
Imom Termiziy keltirgan rivoyatda Ubay ibn Ka’b roziyallohu anhu aytadi: «Qachon tunning to‘rtdan biri o‘tsa, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam turib: «Ey odamlar! Allohni zikr qilinglar. Qiyomat yaqin qoldi. Uning ortidan qayta tirilish yuz beradi. O‘lim o‘ziga bog‘liq narsalar bilan kelmoqda», der edilar. Ubay ibn Ka’b: «Yo Rasululloh! Haqiqatan men sizga ko‘p salavot aytaman. Duoimning qancha vaqtini sizga bag‘ishlayin?» dedi. U zot: «Xohlaganigcha», dedilar. «To‘rtdan birini bag‘ishlasam-chi?» dedi. U zot: «Xohlaganingcha, agar ziyoda qilsang, yaxshi bo‘ladi», dedilar. «Uchdan birini bag‘ishlasam-chi?» dedi. U zot: «Xohlaganingcha, agar ziyoda qilsang, yaxshi bo‘ladi», dedilar. «Ikkidan birini bag‘ishlasam-chi?» dedi. U zot: «Xohlaganingcha, agar ziyoda qilsang, yaxshi bo‘ladi», dedilar. «Yo Rasululloh! Duoimning hammasini sizga bag‘ishlasam, nima deysiz?» dedi. U zot: «Unda barcha g‘am-tashvishlaring ariydi, maqsading hosil bo‘ladi va gunohing kechiriladi», – dedilar.
Demak, Rasuli akram sollallohu alayhi vasallam Ubay roziyallohu anhuga ziyodalik eshigini yopmaslik uchun kecha va kunduzdan ma’lum bir vaqtni tayin qilib, belgilab bermadilar.
Imom Muslim Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhudan keltirgan rivoyatda: «Kim muazzinning azon aytayotganini eshitganda: «Allohdan o‘zga iloh yo‘q, U yakkayu yagonadir. Uning sherigi yo‘qdir. Muhammad Uning rasuli va bandasidir. Allohni Robbim deb, Muhammad alayhissalomni payg‘ambarim deb, Islomni dinim deb rozi bo‘ldim» desa, gunohi kechiriladi», deyilgan.
Asbahoniy Anas roziyallohu anhudan keltirgan rivoyatda u zot: «Mening huzurimga qavmlar kelishganda ularni menga ko‘p salavot aytganlaridangina tanib olaman», degan ekanlar. Boshqa rivoyatda: «Qiyomatning dahshatlari va xatarli holatlaridan sizlarning eng ko‘p eminda bo‘ladiganlaringiz menga eng ko‘p salavot yo‘llaganlaringizdir», degan ekanlar.
Imom Tabaroniy va Doraqutniy Abu Hurayra roziyallohu anhudan keltirgan rivoyatda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Menga salavot aytish Sirot (ko‘prigi) uzra nurdir. Kim menga juma kunida sakson marta salavot aytsa, sakson yillik gunohi kechiriladi», degan ekanlar.
Yuqorida keltirib o‘tilgan xabarlar Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga salavot aytish qanchalar fazilatli ish ekaniga dalolat qiladi. Ularni jamlaganda quyidagi foydalar hosil bo‘ladi: savoblarning o‘n barobar ko‘paytirilishi, shafoatga noil bo‘lish, qul ozod qilish kabi ajrga ega bo‘lish, qiyomat dahshatlaridan najot topish va boshqalar.
Robiya SAIDXONBALOVA,
Toshkent islom inistitutining 1 kurs-talabasi
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Imom Bayhaqiy, Abu Ubayd va Ibn Asokirlar Suvayd ibn G‘afla roziyallohu anhudan rivoyat qiladilar:
«Umar roziyallohu anhu Shomga kelganida ahli kitoblardan biri: «Ey mo‘minlarning amiri! Mo‘minlardan biri meni o‘zing ko‘rib turgan holga soldi», dedi. U kaltaklangan, boshi yorilgan holda edi. Umar roziyallohu anhu qattiq g‘azablandi va Suhayb roziyallohu anhuga:
«Bor, qara-chi, buning sohibi kim ekan?» dedi.
Suhayb roziyallohu anhu borib qarasa, u Avf ibn Molik roziyallohu anhu ekan.
Suhayb unga: «Mo‘minlarning amiri sendan qattiq g‘azablandi. Muoz ibn Jabal roziyallohu anhuning oldiga bor, u zot bilan gaplashsin. Umar shoshilib, seni bir narsa qilib qo‘yadimi, degan xavfdaman», dedi.
Umar roziyallohu anhu namozni o‘qib bo‘lib:
«Suhayb qani?! U odamni keltirdingmi?!» dedi.
«Ha», dedi Suhayb.
Avf Muozning oldiga borib, bo‘lgan voqeani aytib bergan edi, bas, Muoz o‘rnidan turib:
«Ey mo‘minlarning amiri! U Avf ibn Molik ekan. Uning gapini eshitib ko‘ring. Shoshilib, uni bir narsa qilib qo‘ymang», dedi. Umar unga:
«Sening bu bilan nima ishing bor?!» dedi.
«Ey mo‘minlarning amiri, qarasam, bu bir muslima ayolning eshagini yetaklab ketayotgan ekan. Eshak sakrab, ayolni yiqitib yuboray debdi. Lekin ayol yiqilmabdi. Manavi bo‘lsa, uni turtib yiqitib, o‘zini ayolning ustiga otdi», dedi Avf.
Umar unga: «Menga ayolni olib kel, aytganingni tasdiqlasin», dedi.
Avf ayolning oldiga bordi. Ayolning otasi bilan eri: «Nima qilib qo‘yding?! Bizning sohibamizni sharmanda qilding-ku!» dedilar.
Biroq ayol: «Allohga qasamki, u bilan boraman!» dedi.
Otasi bilan eri: «Biz borib, sening nomingdan gapiramiz», dedilar va Umar roziyallohu anhuning huzuriga kelib, Avf aytgan gaplarga o‘xshash gap aytdilar.
Bas, Umar amr qildi. Yahudiy osildi.
So‘ngra Umar: «Biz sizlar bilan bunga sulh qilganimiz yo‘q. Ey odamlar! Muhammadning zimmasi haqida Allohdan qo‘rqinglar! Ulardan kim bu ishni qilsa, unga zimma yo‘q!» dedi.
Suvayd: «O‘sha men ko‘rgan yahudiy Islomda birinchi osilgan odam edi», dedi».
Bu hodisada Umar ibn Xattob roziyallohu anhuning siyosat yoki tashviqot uchun emas, balki adolat uchun ish olib borishlari yaqqol namoyon bo‘lmoqda. Mazkur yahudiy qilar ishni qilib qo‘yib, makkorligini ishga solgan edi. U: «Musulmonlarning xalifasi kelib turibdi, hozir siyosat nozik paytda unga arz qilsam, siyosat uchun mening tarafimni oladi», deb o‘ylagan edi.
Darhaqiqat, ish avvaliga, sirtdan qaraganda yahudiy o‘ylaganicha boshlandi. Umar ibn Xattob roziyallohu anhu katta sahobiy Avf ibn Molik roziyallohu anhuning obro‘siga e’tibor qilmay, ishning haqiqatini surishtira boshladilar. U kishidan boshqa odam bo‘lganida bir yahudiyni deb, o‘zimizning obro‘li odamni xijolat qilmaylik, degan mulohazaga borishi mumkin edi. Ammo hazrati Umar roziyallohu anhuning tabiatlarida va u kishi ko‘rgan tarbiyada bunday mulohaza bo‘lishi mumkin emas edi.
U kishidan boshqa odam bo‘lganida siyosat uchun, nohaqdan bo‘lsa ham ularning yonini olishi mumkin edi. Ammo hazrati Umar roziyallohu anhu bunday qilishlari mumkin emas edi. U kishi aybdor kim bo‘lishidan qat’i nazar, uning aybiga yarasha jazosini berish tarbiyasini olganlar. Va shunday qildilar ham.
«Hadis va hayot» kitobining 23-juzidan olindi