Oxirgi yillardagi erishilgan yutuqlar, zabt etilgan marralar va yangidan joriy etilgan islohotlarni sanab adog‘iga yetish mushkul bo‘lib qoldi. Shunday islohotlardan biri “Vaqf” xayriya jamoat fondining tashkil etilishi bo‘ldi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 16 apreldagi “Diniy-ma’rifiy soha faoliyatini tubdan takomillashtirish chora tadbirlari to‘g‘risidagi” PF-5416-son Farmoni bo‘yicha “Vaqf” xayriya jamoat fondiga asos solindi.
Fond ulkan maqsadlarni oldiga qo‘yib ish boshladi. Jumladan masjidlar, diniy ta’lim muassasalarining binolarini qurish, ta’mirlash, professor-o‘qituvchilar, tadqiqotchilar va o‘quvchi-talabalarni qo‘llab-quvvatlash, masjid xodimlariga maosh berish, ijtimoiy himoyaga muhtoj, imkoniyati cheklangan shaxslarga ko‘maklashish kabi bir qator ishlarni maqsad qilib oldi.
“Vaqf” xayriya jamoat fondiga asos solingandan buyon diniy ta’lim muassasalariga 211 million so‘m, ijtimoiy himoyaga muhtojlarga 22 million so‘m, yordamga muhtoj va nogironlarga 480 million so‘mdan ortiq mablag‘ xayriya qilindi. Qurbon hayitida butun yurtimiz bo‘ylab o‘n tonnadan ziyod qurbonlik go‘shtlari tarqatildi. Shuningdek, to‘rtta xonadon ta’mirlandi. O‘ttiz uch nafar sobiq mahbuslarga yordam ko‘rsatildi.
Fond tomonidan tizimli ravishda turli aksiyalar o‘tkazilmoqda. Jumladan, “Masjid va madrasalar uchun kitob” aksiyasida uch yuz oltita masjidga 367 million so‘mlik, o‘n uch mingdan ortiq kitoblar yetkazildi. Shuningdek, “Ilm yo‘lida ko‘mak beramiz” aksiyasi tashkil etildi. Unda diniy ta’lim muassasalarining o‘quvchi va o‘qituvchilarini rag‘batlantirish, talabalarni to‘lov kontrakt pullarini to‘lab berish kabi xayriyalar amalga oshirilmoqda. Mazkur aksiyaning birinchi bosqichida o‘ttiz to‘qqiz nafar iqtidorli talabalarning kontrakt pullari to‘lab berildi. Qur’oni karimni to‘liq yod olgan o‘n besh nafar talabaga eng kam ish haqining o‘n barobari miqdoricha pul mukofoti taqdim etildi. Taqdirlanganlarning ikki nafari “Ko‘kaldosh” o‘rta maxsus islom bilim yurti talabalari bo‘lgani qalbimizga cheksiz surur baxsh etdi. Bunday xayrlik ishlar hamon davom etmoqda. Alloh taolo buni to qiyomatgacha davom etishini nasib qilsin.
Mulkni vaqf qilish, avvalo, bandani Rabbiga yaqin qiladi. Shuningdek, u Yaratganning buyrug‘iga itoat hisoblanadi. Vaqf sadaqa joriyadir. Ya’ni, kim Alloh yo‘lida masjid, madrasa, maktab, shifoxona, ko‘prik qursa, modomiki odamlar manfaat olarkan o‘sha binolar buzilib ketguncha sadaqaning savobi beriladi. Vaqf odamlar orasida o‘zaro do‘stlik, ulfatlik, mehr-muhabbat va yaqinlikni mustahkamlaydi. Boylar va faqirlar do‘stlashadi. Insonlar orasida hasad yo‘qoladi. Vaqf sababli barcha bir-birining holidan xabar oladi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytadilar: “Odam bolasi vafot etsa, uning amal daftari yopiladi. Uch narsa bundan mustasnodir. Ular sadaqai joriya, foyda olinadigan ilm va duo qilib turadigan solih farzand”(Imom Muslim rivoyati). Ba’zi fuqaholar hadisi sharifdagi “sadaqai joriya”ni vaqf deya ta’vil qilishgan. Hadisi sharifda vaqf qilingan ko‘chmas mulk, mus'hafi sharif, shu yo‘lda sarf qilingan mablag‘larning savobi inson vafotidan keyin ham borib turishiga ishora qilinmoqda. Boshqa hadisi sharifda Nabiy sollallohu alayhi va sallam bunday marhamat qilganlar: “Inson vafotidan keyin amali va yaxshiliklari unga borib turadi. Jumladan, ta’lim bergan va nashr etgan ilmi, qoldirgan solih farzandi, meros qoldirgan mus'hafi, qurgan masjidi, ibn sabil (o‘z vatanidan uzoqdagi uysiz odam)ga bino qilgan uyi, qazigan arig‘i va sog‘lom va hayotlik chog‘ida molidan chiqargan sadaqasining ajri uning vafotidan keyin ham borib turadi” (Imom Ibn Mojja rivoyati).
Mazkur hadisi shariflardan ma’lum bo‘ladiki, Yurtboshimizning tashabbuslari bilan tashkil etilgan “Vaqf” xayriya jamoat fondi shariat talabidadir. Chunki unda uysizlarga uy qurib beriladi, muhtojlarga yordam beriladi, ilm yo‘lida ko‘maklashiladi, mus'hafi shariflar hadya qilinadi, masjid va madrasalar obod etiladi. Shuning uchun har bir mo‘min oxiratda zaxira bo‘lishini umid qilib, imkoniyat darajasida xayr-ehson qilishi lozim bo‘ladi. Zakot va ushr kabi moliyaviy ibodatlarni bajarishda haqdorlarni topishga qiynalganlar “Vaqf” xayriya jamoat fondiga murojaat qilishlari tavsiya etiladi.
Alloh taolo yurtimizda bundanda katta islohotlar bo‘lishini nasib etsin!
Ziyouddin MIRSODIQOV,
“Ko‘kaldosh” o‘rta maxsus islom bilim yurti mudiri
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Janoza namozi tik turgan holda, quyidagi tartibda o‘qiladi:
1. Niyat qilinadi (Niyat qildim 4 takbirli janoza namozini imomga iqtido qilib o‘qimoqlikka, qiblam bo‘lmish muqaddas Ka’ba tomon yuzlandim, xolis Alloh uchun);
2. Faqat birinchi takbirdagina quloq qoqiladi (Allohu akbar);
3. Sano o‘qiladi:
“Subhanakallohumma va bihamdika va tabarokasmuka va ta’ala jadduka va laa ilaha g‘oyruk” (Allohim! Senga hamd aytgan holda Seni poklab yod etaman. Isming muborakdir. Ulug‘liging yuksakdir. Sendan o‘zga iloh yo‘q).
4. Ikkinchi bor takbir aytiladi (Allohu akbar);
5. Nabiy alayhissalomga salavot aytiladi:
“Allohumma solli ’ala Muhammadin va ’ala aali Muhammad. Kama sollayta ’ala Ibrohiyma va ’ala aali Ibrohiym. Innaka hamidum majiyd.
Allohumma barik ’ala Muhammadin va ’ala aali Muhammad. Kama barokta ’ala Ibrohiyma va ’ala aali Ibrohiym. Innaka hamidum majiyd” (Allohim! Ibrohim va uning oilasiga salavot yo‘llaganingdek, Muhammad va uning oilasiga salavot yo‘llagin! Albatta, Sen Hamiyd (barcha maqtovlar ila maqtalgan), Majiyd (shon-sharafi va qadri balandligi cheksiz) Zotsan. Allohim! Ibrohim va uning oilasiga barakot berganingdek, Muhammad va uning oilasiga barakot bergin!).
6. Uchinchi bor takbir aytiladi (Allohu akbar)
7. Duo o‘qiladi:
“Allohummag‘fir lihayyina va mayyitina va shahidina va g‘oibina va sog‘iyrina va kabiyrina va zakarina va unsana. Allohumma man ahyaytahu minna faahyihi ’alal Islam va man tavaffaytahu minna fatavaffahu ’alal iyman” (Allohim tirigimizni va o‘ligimizni, hozirimizni va g‘oyibimizni, kichigimizni va kattamizni, erkagimizni va ayolimizni mag‘firat qilgin. Allohim! Bizdan kimni yashatsang, Islomda yashatgin. Bizdan kimni vafot ettirsang, iymonda vafot ettirgin).
8. To‘rtinchi marta takbir aytiladi (Allohu akbar);
9. Ikki tarafga salom beriladi (Assalamu alaykum va rohmatulloh);
Janoza namozida qiroat ham, tashahhud ham bo‘lmaydi. Imom salom bergunicha kutib turiladi va u bilan birga salom beriladi.
Ikki haramda juma namozi o‘qilish tartibi:
4 rakat sunnat;
2 rakat farz;
4 rakat sunnat.
Ikki haramda juma kuni 2 azon va 1 takbir aytiladi:
Birinchi azon – bugun juma kuni ekani va juma namozi haqida eslatma uchun chaqiriq.
Ikkinchi azon – juma namozi azoni. Azon aytilishi bilan imom xutba o‘qishni boshlaydi.
Takbir – juma namozi o‘qish uchun aytiladi. 2 rakat farz namozi o‘qiladi.
Ikki haramda juma kungi farzdan oldingi va farz namozidan keyingi 4 rakatdan o‘qiladigan sunnat namozlarini 2 rakatli farz namozidan keyin 4 rakatdan 8 rakat qilib o‘qib olinadi. Shu tartibda juma namozi ado etiladi.
Mohira BAHODIR