Mavlid – Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning tavalludlari, tug‘ilgan joyi va zamoni, Payg‘ambar alayhissalomning tavalludi munosabati bilan o‘tkaziladigan marosimga berilgan nom. Shuningdek, Payg‘ambar alayhissalomning tug‘ilishlariga bag‘ishlangan manzumalar va nasriy asarlar ham mavlud deb ataladi. Shu nuqtayi nazardan, Payg‘ambar alayhissalomning tug‘ilgan kuni “mavlid”, tug‘ilgan oyi “mavlid oyi”, tug‘ilgan kechasi “mavlid kechasi” deb ataladi. Asli “mavlid” bo‘lgan mazkur kalima tilimizda “mavlud” shaklida ham qo‘llaniladi.
“Mavlid” kechasi qanday kecha? U Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallam dunyoga kelgan kecha bo‘lib, “Qadr kechasi”, “Me’roj kechasi”, “arafa kechasi”, “juma kecha” kabi muborak kunlar va kechalar sirasida o‘ziga xos ahamiyatli kechadir. Hatto Qadr kechasidan-da e’tiborli kecha deguvchilar ham bor.
Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallamning tug‘ilgan kuni qaysi kun ekanini u zotning o‘zlari aytganlar. Xususan, hadisi shariflardan birida u zotdan nega dushanba kuni ro‘za tutishlarining sababini so‘rashganida, “Men dushanba kuni tug‘ildim va Qur’oni karim menga dushanba kuni nozil bo‘ldi”, deb javob berganlari aytiladi...
O‘MI Matbuot xizmati
Savol: Biz tomonlarda qattiq yomg‘ir yog‘ib, Juma va ikki hayit namozlarida odamlar tashqarida namoz o‘qiy olmay, masjid ichiga tiqilib ketadi. Sunnatni almashib o‘qib olishadi, ammo farz namozda buning imkoni yo‘q-ku. Bu holatda qanday yo‘l tutiladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu kabi uzrli hollarda ya’ni savolda zikr qilinganidek, Juma va ikki hayit namozlarida orqadagilar oldingi safdagi namozxonlarning bellariga sajda qilib, namozni ado etsalar bo‘ladi.
Buning kayfiyati shunday: Avvalgi safdagilar odatdagidek ruku va sajda qiladilar. Ularning orqasidagilar esa, rukuda imkon qadar egiladilar, so‘ng sajdada oldingi safdagi odamlarning orqa bellariga boshlarini qo‘yib, sajda qiladilar. Farzni shunday o‘qisalar, sunnatlarni savolda aytilgandek almashib o‘qib olaveradilar. Chunki belga sajda qilish zarurat tufayli joiz bo‘ladi. Sunnat namozni o‘qishda esa, bunday zarurat bo‘lmaydi.
Bundan tashqari, bu kabi uzrli holatlarda oldindagi odamning oyoqlari ustiga yoki o‘zining soniga ham sajda qilish mumkin. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.