Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Iyul, 2025   |   30 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:35
Quyosh
05:12
Peshin
12:35
Asr
17:36
Shom
19:51
Xufton
21:20
Bismillah
25 Iyul, 2025, 30 Muharram, 1447

Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning nasihatlari

19.11.2018   13688   7 min.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning nasihatlari

“Badgumon bo‘lmanglar, badgumonlik eng yolg‘on so‘zdir, tirnoq ostidan kir qidirmanglar, bir-biringizga hasad qilmanglar, bir-biringizdan arazlamanglar va nafratlanmanglar, aka-uka tutinib, Allohning (solih) bandalari bo‘linglar”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).

  *    *     *

“Yo‘l bo‘yida o‘tirishdan saqlaninglar. Agar o‘tirsangiz, uning haqqini ado etinglar”, dedilar. Sahobalar: “Yo Rasululloh, yo‘lning haqqi nima?”, deyishdi Rasululloh: “Ko‘zni nomahramlarga qaratishdan tiyish, o‘tuvchilarga aziyat bermaslik, salomga alik olish, yaxshilikka buyurib, yomonliklardan , dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).

    *    *     *

“Ikki zaifning – ayol kishining va yetimning molidan uzoq bo‘lishingizni vasiyat qilaman”, dedilar (Imom ibn Moja rivoyati).

    *    *     *

“Allohga taqvo qiling, besh vaqt namozlaringizni o‘qing, Ramazon oyi ro‘zasini tuting, mollaringiz zakotini nafsingiz shod bo‘lgan holda bering, boshliqlaringiz buyrug‘iga itoat qiling, shunda Robbingiz jannatiga kirasizlar” (Imom Hokim rivoyati).

   *    *     *

“Mazlumning duosidan qo‘rqinglar. Chunki u bilan Alloh o‘rtasida to‘siq-parda bo‘lmaydi” (Imom Termiziy rivoyati).

   *    *     *

“Haromdan taqvo qil, odamlarning eng obidi bo‘lasan. Alloh senga taqsimlab qo‘ygan rizqdan rozi bo‘l, odamlarning eng badavlati bo‘lasan. Qo‘shningga yaxshilik qil, mo‘min bo‘lasan. O‘z nafsingga yaxshi ko‘rgan narsangni odamlar uchun ham yaxshi ko‘r, musulmon bo‘lasan. Kulgini ko‘paytirma, chunki ko‘p kulgi qalbni o‘ldiradi” (Imom Ahmad rivoyati).

    *    *     *

“Kibrdan chetlaninglar, chunki banda takabburlikda bardavom bo‘lsa, Alloh taolo farishtalariga: «Bandamni gerdayib yuruvchilar sirasidan qilib yozinglar», deb aytadi” (Ibn Adiy rivoyati).

“O‘zingizga yaxshi ko‘rgan narsani boshqalar uchun ham yaxshi ko‘ring” (Imom Buxoriy rivoyati).

  *    *     *

“Odamlar haqida yomon gumon qilishdan saqlaninglar” (Imom Ahmad, Imom Bayhaqiy rivoyati).

  *    *     * 

“Ummatim ustida qo‘rqadigan narsamning eng qo‘rqinchlisi qorni kattalashib, uyquda bardavom bo‘lib, dangasa bo‘lib, keyin imoni zaiflashib qolishidir” (Imom Doraqutniy rivoyati).

  *    *     *

Alloh senga farz qilgan narsalarni ado etgin, insonlarning eng ibodatlisi bo‘lasan. Alloh harom qilgan narsalardan o‘zingni chetda tut, insonlarning eng taqvolisi bo‘lasan. Alloh taqsimlab qo‘ygan rizqqa rozi bo‘l, insonlarning eng badavlati bo‘lasan” (Ibn Adiy rivoyati).

  *    *     * 

Farzandlaringizni uch xislatga chorlab odob beringlar: payg‘ambarlaringizni yaxshi ko‘rish, u zot xonadon ahllarini yaxshi ko‘rish va Qur’on qiroat qilish. Chunki Qur’on homillari (ya’ni, yod olib doim o‘qib yurganlar) soya yo‘q kunda Allohning soyasi ostida payg‘ambar va sof kishilar bilan birga bo‘lishadi” (Imom Daylamiy rivoyati).

  *    *     *

Ijobat qilinishiga ishongan holda Allohga duo qilinglar. Bilingki, Alloh taolo qalbi g‘ofil, beparvo kishilarning duosini qabul etmaydi” (Imom Termiziy rivoyati).

  *    *     *

Agar biror ish qilishni xohlasang, oqibatini tadabbur qil. Agar yaxshi bo‘lsa, uni bajar. Agar yomon bo‘lsa, undan to‘xta” (Ibn Muborak rivoyati).

  *    *     *

Agar sizlardan biringiz taom tanovul qiladigan bo‘lsa, o‘ng qo‘li bilan ovqatlansin. Biror ichimlik ichadigan bo‘lsa, o‘ng qo‘li bilan ichsin. Biror narsa oladigan bo‘lsa, o‘ng qo‘li bilan olsin. Biror narsa beradigan bo‘lsa ham, o‘ng qo‘li bilan bersin” (Imom Hasan ibn Sufyon rivoyati).

  *    *     * 

Agar sizlardan birortangiz odamlarga imomlik qiladigan bo‘lsa, yengil o‘qisin. Chunki ularning ichida kichiklar, keksalar, zaiflar, kasallar va hojatmandlar bordir. Agar o‘zi o‘qiydigan bo‘lsa, xohlaganicha uzun qilaversin” (Imom Termiziy rivoyati).

  *    *     * 

«Agar sizlardan biringiz ovqat tanovul qiladigan bo‘lsa, Alloh ismini zikr qilsin. Agar Alloh ismini ovqat avvalida zikr qilishni unutsa, “Bismillahi ’ala avvalihi va oxirihi”, deb aytsin» (Imom Termiziy rivoyati).

  *    *     *

Agar sizlardan biringiz iftorlik qiladigan bo‘lsa, xurmoda ochsin, chunki u barakadir. Agar xurmo topa olmasa, suvda ochsin, chunki suv poklovchidir” (Imom Ahmad rivoyati).

  *    *     * 

Agar sizlardan biringiz safarga chiqadigan bo‘lsa, birodarlaridan duo talab qilsin. Chunki Alloh taolo ularning duolari sababidan baraka ato etuvchidir” (Imom Ibn Asokir rivoyati).

  *    *     * 

Biror kishi boshqa bir kishini o‘tirgan o‘rnidan turg‘izib, o‘zi o‘tirib olmasin. Lekin joy beringlar va kengayinglar” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).

  *    *     *

“Sizlar qiyomat kuni ismlaringiz va otalaringiz ismi bilan chaqirilasizlar, shuning uchun ismlaringiz chiroyli bo‘lsin” (Imom Ahmad, Imom Abu Dovud rivoyati).

  *    *     * 

“Kim duosining mustajob bo‘lishini va g‘am-tashvishdan qutulishni istasa, yordamga muhtojlarga yordam bersin” (Imom Ahmad rivoyati).

  *    *     * 

“Kishi do‘stining dinidadir. Sizlardan biringiz kim bilan do‘st bo‘layotganiga qarasin” (Imom Abu Dovud rivoyati).

  *    *     * 

“Undoq dedi va bundoq dedi deb gapirib yurishni, ko‘p savol berishni va molni behudaga sarf qilishni tark qil” (Imom Tabaroniy rivoyati).

  *    *     * 

“Osonlashtiringlar, qiyinlashtirib yubormanglar xursandlik xabarini beringlar, nafratlantirib qo‘ymanglar” (Imom Buxoriy rivoyati).

  *    *     * 

“Qayerda bo‘lsang ham, Allohga taqvo qil. Yomon amalingga yaxshisini ergashtir. Shunda yaxshisi yomonini o‘chirib yuboradi. Odamlar bilan yaxshi xulq ila muomalada bo‘l” (Imom Tabaroniy rivoyati).

 

 

Davron NURMUHAMMAD

Boshqa maqolalar

Hazrati inson bo‘ling!..

22.07.2025   5724   2 min.
Hazrati inson bo‘ling!..

Mashina yo‘liga chiqib ketgan odamni ko‘rib haydovchi zo‘rg‘a to‘xtatib qoldi. Undan ham oldin yonidagi do‘sti tushasolib yo‘lovchining yoqasidan oldi. Uzr so‘rab dovdirayotgan odamni ko‘rib, haydovchi tez tushdi-da, do‘stidan uning yoqasini qo‘yib yuborishini so‘radi.


– Bu nima deganing?! Sal bo‘lmasa qamalib ketarding-ku buni deb, – yanada jahli chiqdi do‘stining.


– Sen uni qo‘yib yuboraver, gap bor... Bo‘ldi, aka, hushyor bo‘lib yetib oling... Yo‘q, shoshmang...


Haydovchi hatto u odamning qo‘liga pul ham berdi. Do‘stini hayron qoldirib, mashinaga qaytdi.


Do‘stining savol nazari bilan qarab turganini ko‘rib, izoh bera boshladi:

– Bir soatcha oldin dorixonaga kirgandim. Shu odamga ko‘zim tushgandi. Qo‘lida dorilar ro‘yxati yozilgan qog‘oz, puli yetmaganidan mung‘ayib turgan edi. Dorilar narxini eshitib, og‘ir qadamlar bilan chiqib ketgandi. Ortidan chiqib yordam bergim keldi. Lekin pulimni qizg‘ondim. Tashqariga chiqqanimda u onasi bilan gaplashib turgan ekan. Haligi odam onasi bilan gaplashib bo‘lgach: “Shuncha pulni qayerdan topaman? Yo Alloh! O‘zing yo‘l ko‘rsat, deganini eshitib ham indamay ketaverdim. Go‘yo unga pul bersam o‘zim och qoladiganday... Holbuki, Alloh taolo O‘z Kalomida: “Shayton sizlarni (xayr-ehson qilishda) kambag‘al bo‘lib qolishdan qo‘rqitadi(Baqara surasi, 268-oyat) deya ogohlantirganini bilardim. Yana “Kimki (bir) hasana (savobli ish) qilsa, unga o‘n barobar (ko‘paytirib yozilur)” (An’om surasi, 160-oyat) degan va’dasini ham o‘qigandim. Baribir xomlik qildim. Sal bo‘lmasa o‘sha xasislik qilgan pulimdan o‘n, yuz hissasi chiqib ketadigan bir musibatga duchor bo‘lardim. Mayli, hechdan ko‘ra kech bo‘lsa ham, Alloh imkon berdi. Shuning uchun ayb u odamdamas, o‘zimda, deb bildim...


Ha, azizlar! Hayotimizda bunday holatlarga duch kelib turamiz. Avvalo, birov bilan tushunmovchilik bo‘lib qolsa u odamning ahvolini so‘raylik. Balki biror musibat yo tashvishda yurgandir. Darhol tilimizga kelgan so‘zlar bilan xaqorat qilib, urishib ketmaylik. Bunaqa vaziyatlarda shayton vasvasa qilishini unutmaylik. Xulosa qilishga shoshilmaylik. Hazrati inson degan nomga munosib ish tutaylik.


Akbarshoh Rasulov