Sayt test holatida ishlamoqda!
19 Iyun, 2025   |   23 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:50
Peshin
12:29
Asr
17:40
Shom
20:02
Xufton
21:41
Bismillah
19 Iyun, 2025, 23 Zulhijja, 1446

Kamtarlik

24.01.2024   800   4 min.
Kamtarlik

Kamtar boshliq eng afzal odam sanalishidan tashqari, eng ko'p faoliyatli kishi hamdir, zero, u doim xatolarini e'tirof etishga, ergashuvchilariga yorug'lik ulashishga tayyor bo'ladi. Boshqalardan ta'lim olaveradi. Bu esa kamtarona boshliqlik sifatlaridandir.

Kamtar odam nafsni boshqarishga eng qudratli odam hisoblanadi. Nafsni boshqarish ayni vaqtda muvaffaqiyatli hayot kalitlaridandir.

Kamtar inson o'ziga juda kam e'tibor beradi, natijada ig'vogarlik qilinadigan o'rinlarda ham o'zini boshqara biladi. Boshqalarni qanday bo'lsa shundayligicha qabul qiladi, ular bilan bog'lanishi, mustahkam aloqalarni o'rnatishi oson bo'ladi.

Kamtar odam “Butun olam mendan qarzdor”, “Mening mavqeyim boshqalarnikidan baland” kabi xayollardan xoli bo'ladi. U hamma narsani yaxshi qabul qilshim, kechiruvchan bo'lishim, shaxsiy fikrlarimni boshqalarnikidan Afzal ko'rib, o'zimni oqlamasligim kerak, deb biladi.

Kamtar tolibi ilm, talabalar ichida eng ilmlisi bo'ladi, xuddi chuqur erda suv ko'p bo'lgani kabi.

Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Alloh bandani kechirimliligi tufayli faqat va faqat qadrini ko'taradi. Qaysiki banda Alloh oldida o'zini kamtar tutsa, Alloh uni yuqorilatadi” (Imom Muslim rivoyati).

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam kamtarlar sayyidi edilar, buyuk qadr-qimmatlari, oliy maqomlaridan tashqari u zotda kibr, dimog'dorlikdan asar ham bo'lmagan. Mo'minlarga qanotlarini pastlatar, ularga kattalik qilmasdilar, ular orasida o'tiganda xuddi ulardan bo'lgan bir oddiy odam singari o'tirardilar. Tashqaridan kelgan odam u zotni ajrata bilmasdi, chunki to'g'ri kelgan joyga o'tirib ketaverardilar. Savol so'rab kelgan begona odamlar “Muhammad kim?” deya so'ragani ham bejizga emas!

Abu Zarr va Abu Hurayra roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sahobalari orasida o'tirar edilar, begona odam kelsa, payg'ambar qaysi birlari ekkanini ajrata olmay so'rardi. Keyin biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga alohida joy qilishni qasd qildik, toki begona odam kelsa, bilishi uchun. Tuproqdan minbar qurdik, keyin unga o'tiradigan bo'ldilar, biz esa atroflarida o'tirar edik” (Abu Dovud rivoyati).

Kamtarlik bilimsiz odamninig bilimsizligini satr qiladi. Kibr esa aksincha, bilimli odamning fazlini yo'qqa chiqaradi. Oqil odam daraxtning shoxiga o'xshaydi, kattalashgani sari enkayib, kamtarlashib boradi.

Bir rivoyatda aytilishicha, Ali roziyallohu anhu go'sht sotib olib, yopinchiqlariga solibdilar. Odamlar: “Ey mo'minlar amiri, keling, sizdan olaylik”, deyishibdi. Shunda u zot: “Yo'q, boshliq odam ko'tarishga haqliroq”, degan ekanlar.

Doktor Hasson Shamsi Poshoning "Metin qoyalar" kitobidan

G'iyosiddin Habibulloh, Ne'matulloh Isomov tarjimasi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Institutni tamomlagan farzandga otaning nasihati

12.06.2025   9100   4 min.
Institutni tamomlagan farzandga otaning nasihati

Bismillahir Rohmanir Rohiym
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar, Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin!

Qalbim sururi, ko‘zim quvonchi bo‘lgan aziz farzandim! Siz dunyoga kelganingizda mendanda baxtli inson yo‘q edi. Ilk bor mustaqil qadam bosganingiz, “dadajon” deb, erkalanganingiz, telefon qilib “dada uyga qachon kelasiz?” deganingiz kechagidek yodimda.
Ko‘z ochib yumguncha bir zumda ulg‘aydingiz... Maktabda tengqurlaringiz orasida tarbiyangiz bilan ajralib turardingiz.


Yoshligingizdan orzu qilgan Toshkent Islom institutining talabasi bo‘lish baxtiga erishsin deya kechalari onangizning yig‘lab qilgan duolari, “Allohim farzandimga manfaatli ilm bergin” deb qilgan iltijolarim ijobat bo‘lganini eshitganimda ko‘z yoshlarimni tiyolmagandim. Yuzlab qorako‘zlar ichidan talaba bo‘lish baxti sizga nasib bo‘lgani uchun Robbimga hamdlar aytdim.


Mana oradan 4 yil o‘tdi. Bugun bu fayzli va muborak dargohni tark etmoqdasiz.
Ey Farzandim! Bugun fursatdan foydalanib, Sizga kichik bir nasihatni qilmoqchiman. Unga umringizning oxirgi lahzalarigacha amal qilishingizga Alloh tavfiq berishini so‘rab qolaman.


Aziz dilbandim! Siz endigina 4 bahorni ko‘rgan bolakay edingiz. Jajji qo‘llaringizdan tutib sizni bog‘chaga olib ketardim. Shunda do‘kondagi mashina o‘yinchog‘ini ko‘rib qolib, olib bering deb rosa xarxasha qilgandingiz. Olib berishni juda istardimku, ammo afsuski oldimda shu kichkinagina o‘vinchoqni olib berishga ham pulim yo‘q edi....Jonimni so‘rashsa sizga berishga tayyorman bolam... o‘zimdan afzal inson bo‘lishingiz uchun bor imkoniyatimni ishga solib harakat qilaman. Ba’zan duoda o‘zimni unutsamda, sizni aslo unutmayman.

Oradan yillar o‘tib, Rasulimiz alayhissalomning sunnatlariga muvofiq nikoh to‘yingizni o‘tkazdik. Shu kuni sizni muborak etgani so‘zga chiqqanimda sizga mendan arazlab, hatto gaplashmay qo‘yishingizga sababchi o‘sha kichkina mashinani topshirganimda juda uyalib, yuzlaringiz qizarib ketgandi...
Jonim bolam, niyatim sizni uyaltirish emas... Sizga faqat yaxshiliklarni tilayman. Sizga butun umringiz va oxiratingiz uchun kerak bo‘ladigan muhim bir saboqni amaliy tarzda yetkazgim keldi, xolos...

Unutmangki, kunlar o‘tib Allohning huzuriga qaytarilasiz. Bir kun aniq Robbimizning oldida turamiz. Alloh taolo har birimizning qilgan amalimizni birma-bir hisob-kitob qiladi. Shunday kunda ummati Muhammad bo‘lgan siz dilbandim amallaringizning juda oz va kichkinaligi bilan butun xaloyiqning oldida uyalib qolmang! Buning uchun har bir amalingizni xolis Alloh taolo uchun qiling! Hech kimni g‘iybat qilmang, boshqalarga hasad qilmang!

Unutmangki, siz Alloh taoloning dinini yetkazishdagi omonatdorsiz. Ulug‘ zotlarga ilm beshigi bo‘lgan ma’hadning vakilisiz. Siz ularga so‘zsiz munosib bo‘lishingiz kerak. Zero, xalqimiz muborak Islom dinimizni – imom timsolida ko‘radi.

Bizni zalolatdan hidoyatga, zulmatdan yorug‘likka, jaholatdan ma’rifatga, baxtsizlikdan saodatga olib chiqqan, bu yo‘lda mollarini ham, jonlarini ham ayamagan, hamisha faqat biz bevafo ummatning g‘amida bo‘lgan sevikli Payg‘ambarimiz Muhammad Rasululloh sollallohu alayhi vasallam nimaga buyurgan bo‘lsalar shuni mahkam tuting, nimadan qaytargan bo‘lsalar undan tiyiling. Hadislarini yodlashga haris bo‘ling, hayotlari, sifatlari, xulqlari va yo‘llarini ko‘proq o‘rganing va ularga amal qiling.

Aslo erishgan yutug‘ingiz bilan cheklanib qolmang. Kimdir yoki nimadir uchun ilm olmang. Eng muhimi – ilm ibodat ekanini unutmang!

Qur’onni qo‘lingizdan qo‘ymang. Qur’onga muhabbatli bo‘ling!

Jigarporam, musofirchilik, ota-onadan uzoqda yurish, ularga bo‘lgan mehrni ham uzoqlashtirmasin. Unutmangki, biz sizni yaxshi ko‘ramiz, siz bizning hamisha qalbimizda, duolarimizdasiz. 

Sizni ko‘rishimiz bolaligingizni, baxtli onlaringizni, quvonch bilan yugurib quchog‘imizga o‘zingizni otishingizni yodimizga soladi.
Siz kelmay qo‘ysangiz bizning yuraklar siqilib, sog‘inchdan va xavotirdan jam bo‘lmaydi. 

Sizdan yagona iltimosimiz shuki, duolaringizda doimo eslab, Alloh taolodan bizga rahm-shafqat so‘rang. Qaniydi, Jannatda barcha ota-onalar qatorida turganimizda ismlarimiz bilan chaqirilib, “farzandingiz Qur’on yodlab, qilgan solih amallari uchun sizga mukofot – izzat toji kiydiriladi” deganini eshitsak edi... Bu bizning eng buyuk orzuimiz.
Alloh taolo barchamizni jannatda birga qilsin! Izzat tojini kiyadigan zotlardan qilsin! Omiyn.

Davron NURMUHAMMAD