Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Yanvar, 2025   |   6 Rajab, 1446
search icon
Avvalgi sayt
ЎЗ РУ EN AR

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:34
Asr
15:28
Shom
17:12
Xufton
18:31
Bismillah
06 Yanvar, 2025, 6 Rajab, 1446
Avvalgi sayt
#search
 YouTube

“O‘z-o‘zidan yasalgan qayiq”

5.09.2018   6500   2 min.
“O‘z-o‘zidan yasalgan qayiq”

Mashhur imomi A’zam Abu Hanifaning yoshlik yillari edi. U vaqtda Allohga ishonmagan, yaratiqlar o‘zi paydo bo‘lib qolganini iddao qiladigan bir odam bor edi. Bu odam borgan yerida suv haqida tortishar, bahslashardi. U bir kuni Kufa shahriga keldi. Bu yerdagi Musulmonlar bilan ko‘rishgach, ularga dedi:

— Sizlar hamma narsa Alloh tomonidan yaratilganini aytasiz. Men esa yaratiqlar o‘z-o‘zidan paydo bo‘lganini aytaman. Shu haqida kim men bilan bahslashadi?

Musulmonlar unga shunday javob berishdi:

— Bizda bir yosh olim bor. Agar bahsda uni yenga olsang, seni ulug‘ ulamolarimiz bilan ko‘rishtiramiz. Ular seni qabul qilishadi.

Haligi odamga bu gap ma’qul bo‘ldi. Uchrashuv joyi va vaqtini belgilab tarqalishdilar.

Ertasiga belgilangan vaqtda xalq to‘plandi. Ammo Abu Hanifa kelmagan edi. Bahslashishni kutayotgan odam:

— Qani o‘sha siz maqtagan yosh olim, nega bu yerga kelmadi? Yoki men bilan bahslashishdan qochdimi, qo‘rqib ketgandir-da, deb kula boshlagan edi hamki, Abu Hanifa chiqib keldi.

Haligi odam undan: — Nega kech qolding? Bahslashishdan cho‘chidingmi, voz kechgandirsan-a? — dedi.

Imomi A’zam unga shunday javob berdi:

— Yo‘q, voz kechmadim. Hozir senga: Uyimiz daryoning narigi tomonida edi. O‘tish uchun kelsam, ko‘prik buzilib ketibdi. Endi daryodan qanday o‘tsam ekan, deb turgandim, qarasam, daraxtlar o‘z-o‘zidan kesilib, yo‘nilib, birlashib, qayiq bo‘lib qoldi. Qayiq o‘zi kelib, yonimda to‘xtadi. Unga minib, daryoni suzib o‘tdim va keldim” desam nima deysan?

Bu gaplarni eshitgan haligi odam kulgancha:

— Ey nodon bola! Qaysi zamonda daraxtlar o‘z-o‘zidan kesilib, yo‘nilib, qayiq bo‘libdi? Meni shu gaplarga ishonadi, deb o‘ylaysan chog‘i? — dedi. Abu Hanifa esa unga javoban:

— Asl nodon sen ekansan! Modomoki, bir qayiq (sol)ning o‘z-o‘zidan yasalganiga ishonmas ekansan, bu chek-chegarasiz borliqning o‘zi paydo bo‘lib qolganiga qanday ishonasan? Bir qayiqki o‘zidan o‘zi paydo bo‘lib qolmasa, butun borliq qanday qilib o‘zi paydo bo‘ladi?

Abu Hanifaning bu so‘zlaridan lol bo‘lib qolgan haligi odam o‘ylay boshladi. O‘ziga o‘zi: “Bu yosh yigitcha to‘g‘ri aytayapti. Rostdan ham bu olam o‘zi paydo bo‘lib qolmaydi. Demak, hamma narsaning bir yaratuvchisi bor!” dedi. So‘ng hammaning oldida kalimayi shahodatni aytib, musulmon bo‘ldi.

Turk tilidan Abdulatif Abdullayev tarjimasi
Manba

 

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar

Namozda qiroat masalasi

4.01.2025   5220   2 min.
Namozda qiroat masalasi

Hanafiy mazhabimiz fiqh kitoblarida namozdagi qiroatga doir masalalar, shu­ningdek, qiroat hamda alohida bob yoki fasllarda batafsil bayon qilingan. Chunki qiroat namoz ichidagi farzlardan biridir. Namozda qiroat mukammal bo‘lmog‘i zarur.
Fiqh kitoblarimizda, shuningdek, na­mozga tegishli ilmlarni o‘qib-o‘rganish tungi nafl (tahajjud)ning savobidan or­tiqroq va afzal ekani ham ta’kidlangan.

Biz “Hidoya”, “Muxtasarul-viqoya”, “al-Ix­tiyor”, “Maslakul-muttaqiyn” va bosh­qa o‘n­lab hanafiy mazhabimiz fiqh kitobla­rida bayon etilgan namozda Qur’on oyatla­rini xato qilmaslikka doir masalalarni va fatvolarni jamlab, ikki qismli kitob qilinadi.
Kitobning 1-qismi besh vaqt namozda zam sura qilib o‘qiladigan oyatlar qiroatida yuz beradigan xatoliklarga doir muhim ma’lumotlar to‘plandi. Quyida shu kitobning 1-qismidan parcha havola etmoqdamiz:

  1. Namozxon Masad surasining “Tabbat yadaa abii Lahab” (تبت يدا أبي لهب ) jumlasini “Tabbat adaa abi Lahab” (تبت أدا أبي لهب ) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  2. Quraysh surasi qiroatida “Rihlata-sh-shitai va-s-soyf” (رحلة الشتاء والصيف) jumlasidagi “soyf” (صيف) ni “siyn” (س) bilan “sayf” (سيف) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  3. Shuningdek, mazkur jumladagi “shitaaun” (شتاء) so‘zini “to” (ط) harfi bilan “shitoun” (شطاء) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  4. Mazkur sura oxiridagi “…ka’asfin…” (كعصف) so‘zining (harflari o‘rnini almashtirib) “ka’afsin” (كعفص) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  5. Ma’un surasi qiroatida “…yadu’’u-l-yatiym” (يدع اليتيم) jumlasini “…yaduu-l-yatiym” (يدع اليتيم) deb “ayn”ni tashdidsiz (ya’ni, bitta qilib) o‘qisa, namozi buzilmaydi. Lekin “dol”ni sukunli qilib “yad’u-l-yatiym” (يدع اليتيم) deb o‘qisa, namozi buziladi.
  6. Falaq surasi qiroatida “va min sharri g‘osiqin izaa vaqab” (ومن شر غاسق إذا وقب) jumlasidagi “g‘osiqin” so‘zini “fosiqin” deb o‘qisa, namozi buziladi.
  7. Naas surasi qiroatida “…Mina-l-jinna­ti va-n-naas” jumlasini “mina-l-jinnata” deb nasb qilib o‘qisa, namozi buziladi.
  8. Fiyl surasidagi “…kaydahum fiy tazliyl” (كيدهم في تضليل) jumlasini “Zo-izg‘i” (ظ) harfi bilan o‘qisa, ba’zi ulamolar “namoz durust bo‘lmaydi”, deyishgan.
  9. Tiyn surasi boshlanishida “Va-t-tiyn” so‘zini “to-itqi” (ط) harfi bilan o‘qisa, namozi buziladi.
  10. Ixlos surasining “Qul huvallohu ahad” (قل هو الله احد) jumlasidagi “ahad” (احد) so‘zini “te” (ت) harfi bilan “ahat” (احت) deb o‘qisa, namozi buziladi.

    Davomi bor...

Imom Saraxsiyning “Muhit” asari va boshqa manbalar asosida
O‘zRFASHI katta ilmiy xodimi, ToshDSHU dots.nti
Bahriddin UMURZOQOV tayyorladi.