9 yoshdagi farzandim matematikaga umuman qiziqmas edi. Faqatgina qiziqmasa ham mayli edi, u borgan sari matematika fanini yomon ko'rib qola boshladi. Farzandimning matematikani yoqtirmasligi uning boshqa fanlarga bo'lgan munosabatiga ham o'z ta'sirini o'tkazmay qolmadi. Borgan sari baholari pasayib keta boshladi.
Bu muammoning muolajasida uzoq o'ylanganimdan keyin menda bir fikr paydo bo'ldi: farzandimga tijoratni o'rgatishga qaror qildim.
Yozgi ta'til yaqinlashayotgan kunlarning birida farzandimni har-xil shirinliklar, o'yinchoqlar sotiladigan do'konga olib bordim. Hali bolaligi tark etib ulgurmagan o'g'limning yuzida paydo bo'lgan tabassumdan uning ichida “Dadam menga o'yinchoq olib beradilar, o'rtoqlarimga ko'rsatib maqtanaman”, degan o'ylar o'tayotganini payqash qiyin emasdi. Keyin o'g'limga “O'g'lim, mana, xohlagan o'yinchoqlaringni tanlab ol. Men ularni senga olib beraman. Keyin sen ularni o'rtoqlaringga sotasan”, dedim. Avvalida o'g'lim hayron bo'lib bir muddat o'ylanib qoldi. Keyin taklifim unga ham ma'qul tushib o'yinchoqlarni birma-bir tanlay boshladi.
Uyga kelganimizdan so'ng qaysi o'yinchoqni qanchadan sotib olgani, endi o'rtoqlariga qanchadan sotishi haqida men bilan maslahat qildi. Uni ko'rib ko'zlarim quvnardi. Chunki bir tarafdan o'g'lim bilan ko'p vaqtimni o'tkazayotganimdan xursand bo'lsam, boshqa tarafdan uning hisob-kitoblarga o'ta nozik yondashayotgani, foyda-zararni to'g'ri chamalayotgani meni quvontirardi.
Shu taxlit sotib olgan o'yinchoqlarimizni o'g'lim har kuni bitta-ikkitadan qilib o'rtoqlariga sotib kelardi. Kechqurun ishdan kelganimda ikkalamiz ko'rgan foydasini hisob-kitob qilardik. Ko'rgan hamma foydasi o'ziga bo'lishini aytganim uchun farzandim ishiga o'zgacha mehr bilan yondashardi. Shu orada farzandim hisob-kitobga ham usta bo'li qoldi. Endi narxlarini men emas, o'zi mustaqil belgilab sotadigan bo'ldi. Butun yoz bo'yi shu ish bilan mashg'ul bo'ldi. Albatta darslari ham qolib ketmadi.
Yangi o'quv yili boshlanib 4-sinfga o'tgach, matematika fanidan a'lo baholar ola boshladi. Bunda yoz bo'yi qilgan tijorati davomida matematikaning asosi bo'lgan bo'lish, ko'paytirish, qo'shish va ayirish amallarini yaxshi o'zlashtirgani qo'l kelgan bo'lsa, ne ajab. Matematikadagi faolligi sabab boshqa fanlarga ham befarq bo'lmadi. Chunki bola psixologiyasi bir fandan yaxshi o'qisa, albatta boshqa fanlardan ham yaxshi o'qiy olishini taqozo qiladi. O'quv yili oxirigacha boshqa fanlardan ham a'lochilar safiga qo'shildi, alhamdulillah.
Demak, farzandalarimizni birgina fandan, ayniqsa matematika kabi aniq fanlardan yaxshi o'qishiga erisha olsak, bu ularning boshqa fanlardan o'qishiga va umuman olganda hayotdagi faolligiga ijobiy ta'siy qilmasdan qolmas ekan.
Doktor Abdulloh Muhammad Abdulmu'tining
“Farzand tarbiyasidan 700 ta saboq” kitobidan
G'iyosiddin Habibulloh, Kamronbek Islom tarjimasi.
G‘am-qayg‘usiz hayotni kutib yashayotgan qizga «Siz kutayotgan kun bu dunyoda hech qachon kelmaydi», deb aytish kerak.
Alloh taolo «Biz insonni mashaqqatda yaratdik», degan (Balad surasi, 4-oyat).
Bu hayot – g‘am-tashvishli, azob-uqubatli, mashaqqatli hayotdir. Mo‘min odam buni juda yaxshi tushunadi. Bu dunyoda qiynalsa, azob cheksa, oxiratda albatta xursand bo‘lishini biladi. Inson mukammal baxtni faqatgina oxiratda topadi. Shuning uchun ulug‘lardan biriga «Mo‘min qachon rohat topadi?» deb savol berishganda, «Ikkala oyog‘ini ham jannatga qo‘yganida», deb javob bergan ekan.
Allohning mehribonligini qarangki, oxirat haqida o‘ylab, unga tayyorgarlik ko‘rish hayotni go‘zal qiladi, qayg‘ularni kamaytirib, uning salbiy ta’sirini yengillatadi, qalbda rozilik va qanoatni ziyoda qiladi, dunyoda solih amallarni qilishga qo‘shimcha shijoat beradi, musibatga uchraganlarni bu g‘am-tashvishlar, azob-uqubatlar bir kun kelib, bu dunyoda bo‘lsin yoki oxiratda bo‘lsin, baribir yakun topishiga ishontiradi. Oxirat haqida o‘ylab, faqat solih amallar qilishga intilish insonni baxtli qiladi.
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar: «Kimning g‘ami oxirat bo‘lsa, Alloh uning qalbiga qanoat solib qo‘yadi, uni xotirjam qilib qo‘yadi, dunyoning o‘zi unga xor bo‘lib kelaveradi. Kimning g‘ami dunyo bo‘lsa, Alloh uning dardini faqirlik qilib qo‘yadi, parishon qilib qo‘yadi, vaholanki dunyodan unga faqat taqdir qilingan narsagina keladi».
Alloh taolo faqat oxirat g‘ami bilan yashaydigan (oxirat haqida ko‘p qayg‘uradigan, har bir amalini oxirati uchun qiladigan) qizning qalbini dunyoning matohlaridan behojat qilib qo‘yadi. Qarabsizki, bu qiz har qanday holatda ham o‘zini baxtli his qiladi, hayotidan rozi bo‘lib yashaydi. Xotirjamlikda, osoyishtalikda, qanoatda yashagani uchun istamasa ham qo‘liga mol-dunyo kirib kelaveradi. Zero, Alloh taolo oxirat g‘amida yashaydigan, shu bilan birga, hayotiy sabablarni ham qilish uchun harakatdan to‘xtamagan kishining rizqini kesmaydi, uni ne’matlariga ko‘mib tashlaydi.
Ammo Alloh taolo bor g‘am-tashvishi dunyo bo‘lgan qizni faqirlar qatorida qilib qo‘yadi. Bunday qiz mol-dunyoga ko‘milib yashasa ham, o‘zini faqir, bechora his qilaveradi. Natijada dardi yangilanaveradi, dardiga dard qo‘shilaveradi, fikrlari tarqoq bo‘lib, iztirobga tushadi. Afsuski, shuncha yelib-yugurgani bilan faqat dunyoning ne’matlariga erisha oladi, oxiratda nasibasi bo‘lmaydi.
Abdulloh Abdulmu’tiy, Huda Sa’id Bahlulning
“Qulog‘im senda qizim” kitobidan G‘iyosiddin Habibulloh,
Abdulhamid Umaraliyev tarjimasi.