Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi va sallam: “Kim masjidga erta borib, kech qaytsa, har bir erta borib, kech qaytgani uchun Alloh unga jannatda ziyofat tayyorlab qo‘yadi”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi va sallam: “Musulmonlarga yo‘l o‘rtasida ozor berayotgan daraxtni kesib tashlagan bir kishining jannatda xuzur-halovat ila yashayotganini ko‘rdim”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).
Abu Muso Ash’ariy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kim ikki salqin(dagi namozni – bomdod va asr)ni o‘qisa, jannatga kiradi”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Rad qilganlardan tashqari ummatimning barchasi jannatga kiradi”, deganlarida, ular: “Yo Allohning Rosuli, rad qiladiganlar kim o‘zi?” deyishdi. Shunda u zot: “Kim menga itoat qilsa, jannatga kiradi. Kim menga osiylik qilsa, batahqiq u rad qilibdi”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Hoh o‘ziga qarashli, hoh begona yetimni o‘z qaramog‘iga olgan kishi bilan ikkovimiz jannatda birga bo‘lamiz”, dedilar. Molik ibn Anas ishora va o‘rta barmoqlariga ishora qildilar (Imom Muslim rivoyati).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kim biror kasalni borib ko‘rsa yoki Alloh yo‘lidagi birodarini ziyorat qilsa, bir nido qiluvchi: “Pok bo‘lding, yurishing ham pok bo‘ldi va jannatdan o‘zing uchun joy tayyorlab qo‘yding”, deb nido qiladi ”, dedilar (Imom Termiziy rivoyati).
Savbon roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi “Kim menga odamlardan biror narsa so‘ramayman, deb kafolat bersa, men uning jannatga kirishiga kafolat beraman”, deganlarida: “Men” dedim. Haqiqatda Savbon hech bir kishidan biror narsa so‘ramadilar (Imom Abu Dovud rivoyati).
Iyoz ibn Himor roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning: “Jannat ahli uch toifadir: 1. Adolatga muvaffaq bo‘lgan shoh; 2. Qarindoshlari va musulmonlarga rahmli hamda qalbi yumshoq kishi; 3. Bolalari ko‘p va o‘zi muxtoj bo‘la turib ham tilanchilik qilmaydigan kishi ”, deb aytganlarini eshitdim. (Imom Muslim rivoyati).
Ali roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning: “Bir musulmon boshqa bir musulmonni ertalab ko‘rgani borsa, to kech kirgunicha yetmish ming farishta uning haqqiga duoda bo‘lishadi. Agar kechqurun ko‘rgani borsa, to ertalabgacha yetmish ming farishta uning haqqiga duoda bo‘lishadi. Hamda bu kishiga jannatda terib, yig‘ib qo‘yilgan meva bo‘ladi”, deb aytganlarini eshitdim (Imom Termiziy rivoyati).
Muoz roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kimning oxirgi so‘zi “La ilaha illalloh” bo‘lsa, jannatga kiradi”, dedilar (Imom Abu Dovud, Imom Hokim rivoyati).
Abu Muso roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi.Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Qachon bir bandaning farzandi vafot etsa, Alloh taolo farishtalariga: “Bandamning farzandi ruxini oldilaringmi?” deydi. “Ha”, deb javob berishadi ular. “Qalbining mevasini qabz qildilaringmi?” deydi so‘ng. “Ha”, deb javob berishadi yana. “Bandam nima dedi?” deb so‘raydi Alloh taolo. Farishtalar: “Senga hamd va istirjo’ (inna lillahi va inna ilayhi rojiun) aytdi”, deyishadi. Shunda Alloh taolo: “Bandam uchun jannatda bir uy quringlar va uni hamd uyi, deb atanglar”, deydi ”, dedilar (Imom Termiziy rivoyati).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Alloh taolo aytadi: “ Dunyo ahli ichidagi sevimli kishisini qabz qilganimda savob umid qil(il sabr qil)gan mo‘min bandam uchun Mening xuzurimda jannatdan boshqa mukofot yo‘q!” (Imom Buxoriy rivoyati).
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Bir musulmon kishining balog‘atga yetmagan uch farzandi vafot etsa, Alloh ularga bo‘lgan rahmatining fazli tufayli uni albatta jannatga kiritadi”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi.“ Bir kishi: “Yo Allohning Rasuli, “Qul huvallohu ahad” surasini yaxshi ko‘raman”, deganida, u zot: “Albatta, buni yaxshi ko‘rishing seni jannatga kirgizadi”, dedilar. (Imom Buxoriy, Imom Termiziy rivoyati).
Ummu Habibi roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallamni: “Bir musulmon banda Alloh taolo uchun har kuni o‘n ikki rakat farzdan tashqari ixtiyoriy namoz o‘qisa, Alloh taolo u kishiga jannatda uy quradi yoki jannatda uy quriladi”, deb aytganlarini eshitdim (Imom Muslim rivoyati).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Umra (keyingi) umragacha ikkalasi orasidagilarga kafforatdir. Mabrur hajning mukofoti esa faqat jannatdir”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Sahl ibn Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kim menga ikki jag‘i va ikki oyog‘i orasini (saqlashga) kafolat bersa, uning jannatga kirishiga kafolat beraman”, dedilar (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Oisha roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Kim bir musulmon oilaga xursandchilik kiritsa, Alloh taolo mana shu kishi uchun jannatdan boshqa mukofot bo‘lishiga rozi bo‘lmaydi”, dedilar (Imom Tabaroniy rivoyati).
Toshkent shahridagi “Mevazor” masjidi imom-noibi
Yorbek ISLOMOV
to‘pladi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Alloh o‘z fazli bilan kimni xohlasa to‘g‘ri yo‘lga soladi, kimni xohlasa ma’siyatdan asraydi va ofiyatda saqlaydi. O‘z adolati bilan kimni xoxlasa adashtiradi, kimni xohlasa yordamisiz qoldiradi va imtihon qiladi.
Yaralmishlarning barchasi uning xohishida, fazli va adolati orasida aylanib turadi. Bu gapdan bilinadiki, bandalar Allohga aslah (yaxshi) ish qilish vojib deyishga haqli emaslar.
Balki Alloh maxluqotlar borasida xohlaganicha tasarruf qiladi. Chunki olam uni mulkidir. Molik mulkida xohlaganicha tasarruf qila oladi.
Oli Imron surasi 43-oyatida: "Alloh xohlaganini qiladi", deyiladi.
Moida surasi 1-oyatida: "Alloh xohlaganiga hukm qiladi", deyilgan.
Bu yerda moʻtaziliylarning gapiga raddiya bor. Ular Alloh bandalariga eng aslah* (yaxshi) ishni qilishni vojib deydilar. Ularning so‘zlariga ko‘p oyatlarda ochiq-oydin raddiyalar bor.
Nahl surasi 93-oyat: "U Zot kimni xohlasa adashtirur, kimni xohlasa hidoyatga yo‘llab qo‘yur".
Baqara surasi 26-oyat: "U o‘sha bilan ko‘plarni zalolatga solib qo‘yadi, ko‘pchilikni hidoyatga solib qo‘yadi".
Yunus surasi 99-oyat: "Agar Robbingiz xohlasa, yer yuzidagi kishilarning hammasi iymonga kelar edi".
Nahl surasi 9-oyat: "Agar xohlasa, albatta, hammangizni hidoyat qilgan bo‘lardi".
Agar aslah (yaxshi) ish vojib bo‘lganda, olamda hech kim kufr keltirmas, osiy bo‘lmas edi. Chunki kufr va osiylik bandalar uchun aslah ish emas. Agar kimga iymonni iroda qilsa, o‘zining fazli bilan bo‘ladi, bandalar haqli bo‘lganligi uchun emas. Kimga kufrni iroda qilsa, adli bilan bo‘ladi, zolimligi uchun emas.
Zulm- o‘zidan boshqani mulkida tasarruf qilishdir. Alloh o‘zining mulkini tasarruf qiladi.
Anbiyo surasi 23-oyat: "U (Alloh) qilganlari borasida so‘ralmas".
Aslah ishlarni vojibligi Uning quyidagi so‘zi bilan botil bo‘lgan:
Baqara surasi 105-oyat: "(U) buyuk fazl egasidir".
Ustida vojib haqni bajarish fazl emas. Shuningdek, unda Muhsin, Mun’im, Mujmil (go‘zal suratda yaratuvchi) va Mannon ismlari botil bo‘ladi. Chunki unga vojib bo‘lib turgan narsani ado etishda ham ehson, fazl, minnat bo‘lmaydi.
Aslah ish - bandaning xizmat qilgani uchun savob berish muqobilidagi xizmasiz savob berish, yaxshi ishning muqobilidagi undanda yaxshiroq ishlar tushuniladi. Misol uchun banda jannatda bo‘lishi yoki undagi oliy maqomda bo‘lishi kabi ikki ish ko‘ndalang kelib qolsa, Alloh taoloning zimmasiga "aslah" ish vojib bo‘ladi-da, uni jannatdagi oliy martabaga ko‘tarishi lozim bo‘ladi.
Manba: Abu Hafs Sirojiddin Gʻaznaviyning "Sharhu Aqiydatil imom at-Tahoviy kitobi".
Tayyorladi: 3-kurs talabasi Raxmonova.R