Islomxo‘ja - (1872-1913 9 avgust, Xiva) — Xiva xonligining bosh vaziri bo‘lib, Xorazmda jadidchilik harakati o‘ng oqimi rahbarlaridan biri edi.
Islomxo‘ja Muhammad Rahimxon II va Asfarndiyorxon hukmronligi davrida Xiva xonligi delegatsiyasi tarkibida Sankt-Peterburg va Moskva shaharlarida bir necha marta bo‘lgan (1907—12).
Uning tashabbusi bilan Xiva va boshqa shaharlarda Islomxo‘ja madrasasi va minorasi, Nurullaboy qishki saroyi, kasalxona, elektrostansiya, paxta tozalash zavodi, apteka, pochta, telegraf kabilar qurildi.
Bundan tashqari 1910-1913 yillar oralig‘ida Islomxo‘janing tashabbusi va mablag‘i hisobiga Xivadan tashqari Yangi Urganch, Shovot, Gurlan, Qo‘ng‘irot, Qo‘shko‘pir va Mo‘ynoq shaharlarida ham jadid maktablari tashkil etiladi. Xivadagi maktab esa tamomila zamonaviy ko‘rinishda bunyod etilgan edi. Yangi Urganchda esa Islomxo‘ja o‘g‘il va qiz bolalar uchun alohida jadid maktablari ochib, ularga 60 dan ortiq o‘g‘il-qizlar qabul etiladi.
Islomxo‘ja bosh vazir bo‘lish bilan birga xorijiy davlatlar bilan bo‘ladigan aloqalarni ham boshqargan.
Xonlikni idora etishdagi xizmatlari uchun "vaziri akbar" unvoni bilan taqdirlangan.
Islomxo‘ja taraqqiyparvar va ma’rifatparvar inson edi.
1910 yilda u xonlikda islohot o‘tkazish to‘g‘risidagi farmonni ishlab chiqishda faol ishtirok etdi.
Sug‘orma dehqonchilikka asoslangan Xorazmda dehqonlarning ahvolini yengillatish uchun yer solig‘ini kamaytirishga harakat qildi.
Yosh hivaliklar partiyasining asoschisi Polvonniyoz Yusupovning yozishicha, Islomxo‘ja taraqqiyparvarlik g‘oyalari uchun o‘z kuyovi, Xiva xoni Asfandiyorxonning buyrug‘i bilan 1913 yilning 9 avgustida vahshiyona o‘ldirilgan.
uz.wikipedia.org va www.e-tarix.uz materiallari asosida
Nozimjon Iminjonov tayyorladi
Buyuk mutafakkir va faqih Burhoniddin Marg‘inoniyning yetuk shogirdi, hanafiy olim Imom Zarnujiy rahimahullohning "Ta’limul muta’allimi toriqot ta’allumi" kitobi asosida ilm olishning foydalari, odoblari, inson va jamiyat taraqqiyotida ilm-fanning o‘rni haqida so‘z boradi. Sakkiz asrdan beri ilm ahli, talabalar va ziyolilar orasida keng foydalanib kelinayotgan mazkur asar haqida Alloma Laknaviy rahimahulloh haqida "Ko‘p foydalarga ega, nafis, manfaatli kitob", deya ta’rif bergan.
Abduvohid domla Ahmadaliyev,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazi mutaxassisi.