Sayt test holatida ishlamoqda!
20 Iyul, 2025   |   25 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:29
Quyosh
05:07
Peshin
12:34
Asr
17:38
Shom
19:55
Xufton
21:26
Bismillah
20 Iyul, 2025, 25 Muharram, 1447

Islomxo‘ja — Xiva xonligi bosh vaziri

16.08.2018   6867   1 min.
Islomxo‘ja — Xiva xonligi bosh vaziri

Islomxo‘ja - (1872-1913 9 avgust, Xiva) — Xiva xonligining bosh vaziri bo‘lib, Xorazmda jadidchilik harakati o‘ng oqimi rahbarlaridan biri edi.

Islomxo‘ja Muhammad Rahimxon II va Asfarndiyorxon hukmronligi davrida Xiva xonligi delegatsiyasi tarkibida Sankt-Peterburg va Moskva shaharlarida bir necha marta bo‘lgan (1907—12).

Uning tashabbusi bilan Xiva va boshqa shaharlarda Islomxo‘ja madrasasi va minorasi, Nurullaboy qishki saroyi, kasalxona, elektrostansiya, paxta tozalash zavodi, apteka, pochta, telegraf kabilar qurildi.

Bundan tashqari 1910-1913 yillar oralig‘ida Islomxo‘janing tashabbusi va mablag‘i hisobiga Xivadan tashqari Yangi Urganch, Shovot, Gurlan, Qo‘ng‘irot, Qo‘shko‘pir va Mo‘ynoq shaharlarida ham jadid maktablari tashkil etiladi. Xivadagi maktab esa tamomila zamonaviy ko‘rinishda bunyod etilgan edi. Yangi Urganchda esa Islomxo‘ja o‘g‘il va qiz bolalar uchun alohida jadid maktablari ochib, ularga 60 dan ortiq o‘g‘il-qizlar qabul etiladi.

Islomxo‘ja bosh vazir bo‘lish bilan birga xorijiy davlatlar bilan bo‘ladigan aloqalarni ham boshqargan.

Xonlikni idora etishdagi xizmatlari uchun "vaziri akbar" unvoni bilan taqdirlangan.

Islomxo‘ja taraqqiyparvar va ma’rifatparvar inson edi.

1910 yilda u xonlikda islohot o‘tkazish to‘g‘risidagi farmonni ishlab chiqishda faol ishtirok etdi.

Sug‘orma dehqonchilikka asoslangan Xorazmda dehqonlarning ahvolini yengillatish uchun yer solig‘ini kamaytirishga harakat qildi.

Yosh hivaliklar partiyasining asoschisi Polvonniyoz Yusupovning yozishicha, Islomxo‘ja taraqqiyparvarlik g‘oyalari uchun o‘z kuyovi, Xiva xoni Asfandiyorxonning buyrug‘i bilan 1913 yilning 9 avgustida vahshiyona o‘ldirilgan.

uz.wikipedia.org va www.e-tarix.uz materiallari asosida

Nozimjon Iminjonov tayyorladi

Maqolalar
Boshqa maqolalar

“Rasululloh, sizga salavot qanday aytiladi?”

16.07.2025   7496   1 min.
“Rasululloh, sizga salavot qanday aytiladi?”

حدثنا عباس الدوري نا محمد بن بشر العبدي نا مجمع بن يحيى عن عثمان بن موهب عن موسى بن طلحة عن طلحة قال: قلت: يا رسول الله كيف الصلاة عليك ؟ قال: قل :اللهم صل على محمد كما صليت على إبراهيم إنك حميد مجيد وبارك على محمد وعلى آل محمد كما باركت على إبراهيم إنك حميد مجيد.

Muso ibn Talha roziyallohu anhu Talha roziyallohu anhudan rivoyat qiladi: “Yo Allohning Rasuli, sizga salavot qanday aytiladi?” deb so‘radim.

U zot alayhissalom: “Allohumma solli ’alaa Muhammadin kamaa sollayta ’alaa Ibrohiyma innaka hamiydun majiyd. Va baarik ’alaa Muhammadin va ’alaa aali Muhammadin, kamaa baarakta ’alaa Ibrohiyma innaka hamiydun majiyd”, deb ayt”, dedilar.

Salavotning ma’nosi: “Allohim! Ibrohimga salavot yo‘llaganingdek, Muhammadga ham salavot yo‘llagin. Albatta, Sen maqtovga loyiq va ulug‘vor Zotsan. Ibrohimga barakot berganingdek, Muhammad va Muhammadning oilasiga ham barakot bergin. Albatta, Sen maqtovga loyiq va ulug‘vor Zotsan”.


Abu Said Haysam ibn Kulayb Shoshiyning
“Musnadi Shoshiy” asaridan
Davron NURMUHAMMAD