Rasululloh sollallohu alayhi vasallam muhabbat bilan yashamagunimizcha mo'min bo'la olmasligimizni o'rgatib bunday dedilar: “Birortangiz to birodariga o'zi uchun yaxshi ko'rgan narsani ravo ko'rmagunicha mo'min bo'la olmassiz”.
Yana bir hadisda bizni mehr-muhabbatli bo'lishga, qalblarning kalitiga ega chiqishga targ'ib etib dedilar: “O'zaro muhabbatli bo'lmaguningizcha mo'min bo'lmaysizlar! Sizlarga bir ishni aytaymi, agar uni qilsangiz o'zaro mehr-muhabbatli bo'lasizlar? Orangizda salomni yoyingiz!”
U zot alayhissalom yana bizga: kimnidir yaxshi ko'rsak, unga bu haqda xabar berib qo'yishimizni, qulay fursat kutib o'tirmaslikni, xususan hayit bayramida aytaman deb o'tirmaslikni o'rgatganlar: “Qaysiki odam bir birodarini yaxshi ko'rsa, unga yaxshi ko'rishini bildirib qo'ysin”.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o'zaro hadya ulashishga targ'ib etganlar. Negaki hadyalar mehr-muhabbat elchisidir! Qay suratda, qay vaqtda bo'lishidan qat'i nazar hadya ulashishga odatlanish kerak. U zot alayhissalom deganlarki: “Hadya ulashingiz, o'zaro mehr-muhabbatli bo'lasiz”.
Payg'ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bir hadisi qudsiyda, hayotimiz davomida odamlarni Alloh uchun yaxshi ko'rish bilan o'tkazadigan bo'lsak, Alloh bizni yaxshi ko'rishi haqida xushxabar berganlar: “Alloh taolo aytdi: “Men uchun bir-birini yaxshi ko'radigan, Men uchun o'zaro hamsuhbat bo'ladigan, Men uchun hadya ulashadigan va Men uchun bir-birini ziyorat qiladiganlarga muhabbatim vojib bo'ldi”.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam u zotni haqiqatan yaxshi ko'rsak, oxiratda u zotni bilan birga bo'lishimiz haqida xushxabar berib bunday dedilar: “Kishi o'zi yaxshi ko'radiganlar bilan birgadir!”
Alloh taoloning quyidagi oyati bizga bitta muhabbatdan tashqari har qanday muhabbat oxiratda dushmanchilikka aylanishi haqida xabar beradi: “O'sha kunda taqvodorlardan boshqa do'stlar bir-birlariga dushmandir” (Zuxruf surasi, 67-oyat).
Qiyomat kuni hamma o'z oqibatini bilgach, garchi bu dunyoda yaqin o'zaro do'st bo'lsa ham, bir-biriga dushmanga aylanadi. Chunki u dunyoda bir-birlarini turli amallarga undagan do'stlarning do'zaxga tushib jazo tortishlari aniq ma'lum bo'lib qoladi. Ana o'shanda, yomon bilan do'st bo'lganiga afsuslanadi.
Endigi keltiradiganimiz oyat esa bizga: xaloyiqni yaxshi ko'rishni Holiqni yaxshi ko'rishdan muqaddam qo'yganlar yutqazishdagi, xasratdagi odamlar ekanini bayon etadi: “Odamlar ichida Allohdan o'zga tengdoshlarni tutadiganlar va ularni Allohni sevgandek sevadiganlar bor. Iymon keltirganlarning Allohga muhabbatlari qattiqdir” (Baqara surasi, 165-oyat).
Yo Alloh, bizni muhabbating ila rizqlantir! Habibing muhabbatini ila rizqlantir! Seni yaxshi ko'radiganlarning muhabbati bilan rizqlantir!
Alloh do'stlar, suyukli kishilar ato etgan bir kishidan so'rashibdi: Qanday uchrashib qolgansiz?
- Alloh bizni hech qanday kelishuvsiz jam etdi!
- Ho'p, unda qanday do'stlashdingiz?
- Alloh bizning harakatimizsiz qalblarimizni ulfat qilib qo'ydi!
- Bu do'stligingiz, mehr-muhabbatingizdan asosiy maqsad nima?
- Qiyomatda Rahmonning soyasida soyalanish!
Agar kimnidir yaxshi ko'rsangiz uni duoingizda eslang. Abu Dardo roziyallohu anhu aytadi: “Men (nafl namozda) sajda qilganimda qirqta birodarimni nomma-nom duo qilaman”.
Doktor Hasson Shamsi Poshoning "Metin qoyalar" kitobidan
G'iyosiddin Habibulloh, Ne'matulloh Isomov tarjimasi.
Savol: Yaqinda bir do‘stim bilan inson vafotidan keyin ruh yerga qaytib kelishi haqida tortishib qoldik. Savolim shuki, ruh yerga qaytib keladimi yoki barzaxda qiyomatgacha kutadimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Ruhning asl haqiqati nima ekanligini Allohdan boshqa hech kim bilmaydi. Bu borada Qur’oni karimda bunday marhamat qilinadi:
وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا
“Va sendan ruh haqida so‘rarlar. Sen: “Ruh Robbimning ishidir. Sizga juda oz ilm berilgandir”, – deb ayt” (Isro surasi, 85-oyat).
Inson ruhi vafot topishi bilan qabr hayotida (barzaxda) bo‘ladi. Kitoblarda zikr qilinishicha, jasadni qabrga dafn qilingandan so‘ng, savol-javob qilinishi uchun unga ruhi qayta kirgiziladi.
Shuningdek, qabr ahliga salom berilgan vaqtda ham ruh qabr atrofiga qaytarilib, salomga alik oladi.
Mo‘minlarning ruhi “Illiyyin” (yettinchi osmondagi joy)da, kofirlarning ruhi esa “Sijjiyn” (yetti qavat yerning ostidagi joy)da bo‘lishi ham bayon qilingan. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.