Okapi – Markaziy Afrikaning tropik o‘rmonlarida, xususan, Kongo demokratik respublikasida yashaydi. Tanasining uzunligi 2 yarim metr, balandligi 1 yarim metr, vazni 230 kg atrofida.
Bu hayvon ko‘rinishidan otni eslatadi, oyoqlari va orqa tomonlarida zebranikiga o‘xshash chiziqlar, tanasining o‘rta qismi yovvoyi eshakka, boshi jirafanikiga o‘xshaydi. O‘zi jirafasimonlar oilasiga mansub. Bo‘yni jirafanikidan qisqaroq. Tanasining chiziqsiz joyidagi rangi to‘q jigarrang. Jirafaga o‘xshaydigan yana bir tomoni tilining uzunligidir. U uzun tili orqali yuzini yuvishi va daraxt barglarini yulib olib yeyishi mumkin.
Quloqlari katta bo‘lib, dushman xavfini uzoqdan sezishiga yordam beradi. Inson uchun zaharli bo‘lgan barglarni okapi yeya oladi.
Homiladorlik davri 440 kun atrofida bo‘lib, bolasi 14-30 kg oralig‘ida tug‘iladi va ona suti bilan oziqlanadi. Odatda bolasi 6 oy emadi. Ba’zan bu muddat 1 yilgacha cho‘zilishi mumkin.
Urg‘ochisining tanasi erkagining tanasidan kattaroq. Tutqunlikda 30 yilgacha yashashi mumkin. Ammo tabiat qo‘ynida qancha yashashi ma’lum emas.
Bu hayvon fanga 1901 yilda ma’lum bo‘ldi. Britaniyalik Garri Jonston ismli tadqiqotchi, tabiatshunos Afrika qit’asida izlanish olib borgan paytda ushbu hayvonni kashf etgan. U bundan tashqari qushlarning 100 dan ortiq turini, sut emizuvchi va umurtqasiz jonzotlarni kashf etgan.
Hozirgi kunda dunyoning ko‘pgina davlatlaridagi hayvonot bog‘larida ushbu hayvonni uchratish mumkin.
Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday deb marhamat qilgan:
وَاللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِن مَّاء فَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى بَطْنِهِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى رِجْلَيْنِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى أَرْبَعٍ يَخْلُقُ اللَّهُ مَا يَشَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
“Alloh hamma jonivorni suvdan yaratdi. Bas, ulardan ba’zilari qorni bilan yuradir, ba’zilari ikki oyoq bilan yuradir va ba’zilari to‘rt (oyoq) bilan. Alloh O‘zi xohlagan narsani yaratur. Albatta, Alloh har bir narsaga qodirdir” (Nur surasi, 45-oyat).
Internet materiallari asosida
Nozimjon IMINJONOV
tayyorladi.
Zulhijja oyining 8 kuni “Tarviya kuni” deyiladi.
“Tarviya” deyilishiga sabab o‘sha kuni hojilar zam-zam suvidan qonib-qonib ichadilar.
“Tarviya” – “tafakkur” ma’nosida ham qo‘llaniladi. Chunki zulhijjaning sakkizinchi kechasida Ibrohim alayhissalom tushlarida o‘g‘illari Ismoil alayhissalomni qurbonlik qilayotganlarini ko‘radilar va bu tush shaytoniymi yoki rahmoniy deya o‘sha kunni tafakkur bilan o‘tkazadilar. Shunga ko‘ra, bu kun “Tarviya – tafakkur kuni” deyiladi.
Mino lug‘atda – “orzu, istak” degan ma’nolarni bildiradi. Makka va Muzdalifa oralig‘idagi qishloqning nomi. Arablar odamlar to‘plangan joyni “mino” deb atashadi. Mino Masjidul-harom shimolidan 7 km. uzoqlikda joylashgan.
Bu yerda Ibrohim alayhissalom shaytonga tosh otganlar, qurbonlik qilganlar. Nabiy sollallohu alayhi vasallam ham aynan shu joyda tosh otib, qurbonliklarini ado etganlar. Bu muqaddas makonda Nasr va Mursalot suralari nozil bo‘lgan.
Hojilar zulhijjaning sakkizinchi kuni bomdod namozidan so‘ng Minoga qarab yo‘l olishadi. Minoda tarviya kunining peshin, asr, shom, xufton hamda arafa kunining bomdod namozlari o‘qiladi. Keyin arafotga jo‘nab, o‘ninchi kuni yana Minoga qaytishadi va ikki kun shaytonga tosh otishni davom ettirishadi.
Minoda bajarilishi zarur bo‘lgan amallar haqida Qur’oni karimda bunday marhamat qilinadi: «Va o‘zlariga bo‘ladigan manfaatlarga shohid bo‘lsinlar. Ma’lum kunlarda ularga rizq qilib bergan chorva hayvonlarini (so‘yishda) Allohning ismini zikr qilsinlar. Bas, ulardan yenglar va bechora va faqirlarga ham yediringlar. So‘ngra o‘zlaridagi kirlarni ketkazsinlar, nazrlariga vafo qilsinlar va “Qadimgi uy”ni tavof qilsinlar”, deganimizni esla» (Haj surasi, 28-29-oyatlar).
Ushbu oyatda Mino kunlari jamarotda tosh otish, qurbonlik qilish va soch oldirib ehromdan chiqish kabi amallarni ado etish ta’kidlanmoqda. Mino kunlari ushbu uchta amalni mukammal tarzda bajarish vojibdir.
Alloh taolo qilayotgan va qiladigan barcha solih amallaringizni O‘z dargohida qabul etsin. O‘zi kuch-quvvat bersin..
Davron NURMUHAMMAD