Savollarga O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo hay’ati javob beradi.
Savol: Assalomu alaykum. Yangi tug‘ilgan chaqaloq qulog‘iga azon aytilganida qay tarzda aytiladi? O‘ng va chap qulog‘iga alohida aytib chiqiladimi yoki bir marta aytiladimi?
Javob: Va alaykum assalom! O‘ng qulog‘iga azon, chapiga iqoma aytiladi. Bolani qibla tomonga tutib, avval o‘ng qulog‘iga azon, so‘ng chap qulog‘iga iqoma aytiladi.
Savol: Assalomu alaykum. Xavfli, urushadigan sport bilan shug‘ullanaman《MMA》 bu sport islom dinida mumkinmi? Odamlarga ozor yetkaziladigan boks va yana shunaqa sportlarga fikringiz qanday?
Javob: Va alaykum assalom! Islom odamlarning tanasiga emas, hatto qalbiga ozor beradigan ishlardan ham qattiq qaytaradi. Bizning fikrimiz emas, Islomning ko‘rsatmasi so‘raladi.
Savol: Assalomu alaykum. Domla men bir insonga sizga umuman sms yozmayman deb Allohning nomini tilga olib aytganman. Hozirga kelib afsuslanayapman, gapirgan gapimdan endi u inson bilan qanday muloqot qilsam bo‘ladi? U insonga faqat sms yozmayman deganman telefon qilib gaplashsam bo‘ladimi ?
Javob: Va alaykum assalom! Siz kimsizu, u odam kimligi bizga qorong‘u. Orada mahram-nomahramlik masalasi bor-yo‘qligi ma’lum emas bizga. Nomahram odam bo‘lsa, qasam ichmasangiz ham, sms yozish ham, telefon qilish ham mumkin emas. Ota-ona, aka-ukangiz bo‘lsa, qasamingizga tavba qilib, kafforot to‘lab, qayta sms yozish va telefonda ham aloqani tiklashingiz shart.
Islomda Ramazoni sharif oylar ichida eng muborak oy, oylar sultoni hisoblanadi. Ramazon mo‘min bandalarga Yaratganning ulug‘ ajrlariga yetishish uchun imkon eshiklarini ochib berguvchi najot oyidir.
Mamlakatimizda fuqarolarning emin-erkin ibodat qilishi, musulmonlarning o‘z zimmalaridagi diniy arkonlarni bekamu ko‘st ado etishi, ramazon ro‘zasini ado etishi, tavoreh namozlarini o‘qishi uchun zarur barcha sharoit yaratiib berilayotganligi, shubhasiz, barchamizni behad quvontiradi.
Prezidentimizning joriy yil 27 fevraldagi “Muborak Ramazon oyini munosib tarzda o‘tkazish to‘g‘risida”gi qarorida ham ushbu oyni “Ramazon – saxovat, birdamlik va bag‘rikenglik oyi” g‘oyasi asosida chiroyli o‘tkazish, xalqimizga xos insonparvarlik, ezgulik, shukronalik va mehr-oqibat singari an’ana va qadriyatlarni asrab-avaylash hamda keng targ‘ib etish yuzasidan qator vazifalar belgilangan. Mazkur qaror ijrosini ta’minlash, qolaversa, Ramazon oyini yuqori saviyada o‘tkazish uchun Andijon viloyatida ham zarur ishlar amalga oshirildi.
Ramazon oyi boshlanishi bilan viloyatimizdagi 179 ta jome masjidi hamda “Sayid Muhyiddin mahdum” o‘rta maxsus islom bilim yurtida tavoreh namozlari o‘qilmoqda. Barcha masjidlarimizda, xususan, Andijon shahridagi “Pistamazor” jome masjidida ham namozxonlar uchun zarur barcha shart-sharoit va qulayliklar yaratilgan.
Aholi, namozxonlar har kuni tavoreh namozini chiroyli ado etmoqda. Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) ramazon oyini madh etib: "Bu shunday oyki, uning avvali rahmatdir", deydi. Ya’ni bu oyda tutilgan ro‘za va qilingan ezgu amallar bilan Allohning rahmatiga dohil bo‘linadi. "Ramazonning o‘rtasida esa bandaning gunohlari maxfirat etiladi", deyiladi. Demak, gunohlarimiz, xato va qusurlarimiz ko‘p bo‘lsa-da, ramazonning yarmiga yetganda tutgan ro‘zamiz evaziga Alloh gunohlarimizni kechiradi. Yana payg‘ambarimiz (s.a.v.) ramazonning oxirida esa oyni ro‘za tutib o‘tkazgan bandalar jahannamdan ozod bo‘lishini marhamat qilganlar.
Har bir mo‘min banda ushbu muborak oyning odob va tartiblariga rioya qilmoqliklari muhimdir.
Ramazon oyi odob va tartiblari deganda nimalar tushuniladi? Bu xususda Qur’oni Karim va hadislarda juda ko‘p ko‘rsatmalar berilgan. Jumladan, ramazon kirishi bilan har bir mo‘min, eng avvalo, tilini yomon so‘zlardan, ya’ni g‘iybatdan, yolg‘ondan saqlamoqligi kerak.
Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Kishiki yolg‘on so‘zlamoqni tark etmasa va Alloh qaytargan narsadan qaytmasa, ro‘za tutib, yemay-ichmay qo‘ygani bilan ro‘zasi qabul bo‘lmaydi. Alloh unga rahmat nazarini tashlamaydi" deydi.
Yana dinimiz ko‘rsatmalarida ramazon oyida mo‘minlar atrofidagi insonlarga tili va qo‘li bilan ozor bermasligi aytilgan. Chunki Payg‘ambarimiz (s.a.v.) "Kishi Allohga va oxirat kuniga iymon keltirgan bo‘lsa, bas u inson gapirsa, yaxshi ishni gapirsin yoki jim tursin", deb marhamat qilganlar. Shu bois ham ushbu muborak oyda har bir inson Allohga tavba qilmoqligi, shu bilan birga, insonlarga ozor yetkazishdan saqlanmoqligi kerak. Zero, Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Tavbaga shoshilinglar o‘lim kelmasdan oldin" deganlar va yana bu oyda har bir mo‘min faqirlarning holidan xabar olib, ularga yordam qo‘lini cho‘zmoqlari, hech bo‘lmasa iftorliklariga bir qultum suv bilan bo‘lsa ham ularga mehru muhabbatlarini ko‘rsatmoqliklari lozimdir. Bu haqida Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Kishi bu oyda bir ro‘zadorni (bir qultum suv bilan bo‘lsa ham) so‘rab qo‘ysa, Alloh unga kavsaridan bir sharbat inom etadi, uni ichgan kishi aslo tashna bo‘lmaydi", deganlar.
Ushbu muborak oyda bandalar yetimlar holidan xabar olib, ularning o‘ksik qalblarini shod qilmoqlari lozimdir. Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Kim bir yetimni kafolatini olsa, bas u men bilan jannatda birga bo‘ladi", deganlar. Yana bu muborak oyda har bir inson imkon boricha atrofdagilarga yordam qo‘lini cho‘zmog‘i lozim. Zero, Payg‘ambarimiz (s.a.v.) "Kim bir musulmonning qiyinchiligini yengillashtirsa, Alloh taolo u bandasining qiyomat kuni qiyinchiliklarini yengilatadi", deya marhamat qilganlar.
Muborak ramazon oyida Alloh barchalarimizga yuqorida aytib o‘tilgan amallarga rioya qilishligimizni, ramazon oyini chiroyli o‘tkazib, Yaratganning marhamatiga yetishishlikni nasib etsin.
Xayrullo Sulaymonov,
Andijon shahridagi "Pistamazor" jome masjidi imom-xatibi.
O‘zA