Fatvo hay’atiga kelgan savollar (21-qism)
Savollarga O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo hay’ati javob beradi.
Savol: Assalomu alaykum. Yangi tug‘ilgan chaqaloq qulog‘iga azon aytilganida qay tarzda aytiladi? O‘ng va chap qulog‘iga alohida aytib chiqiladimi yoki bir marta aytiladimi?
Javob: Va alaykum assalom! O‘ng qulog‘iga azon, chapiga iqoma aytiladi. Bolani qibla tomonga tutib, avval o‘ng qulog‘iga azon, so‘ng chap qulog‘iga iqoma aytiladi.
Savol: Assalomu alaykum. Xavfli, urushadigan sport bilan shug‘ullanaman《MMA》 bu sport islom dinida mumkinmi? Odamlarga ozor yetkaziladigan boks va yana shunaqa sportlarga fikringiz qanday?
Javob: Va alaykum assalom! Islom odamlarning tanasiga emas, hatto qalbiga ozor beradigan ishlardan ham qattiq qaytaradi. Bizning fikrimiz emas, Islomning ko‘rsatmasi so‘raladi.
Savol: Assalomu alaykum. Domla men bir insonga sizga umuman sms yozmayman deb Allohning nomini tilga olib aytganman. Hozirga kelib afsuslanayapman, gapirgan gapimdan endi u inson bilan qanday muloqot qilsam bo‘ladi? U insonga faqat sms yozmayman deganman telefon qilib gaplashsam bo‘ladimi ?
Javob: Va alaykum assalom! Siz kimsizu, u odam kimligi bizga qorong‘u. Orada mahram-nomahramlik masalasi bor-yo‘qligi ma’lum emas bizga. Nomahram odam bo‘lsa, qasam ichmasangiz ham, sms yozish ham, telefon qilish ham mumkin emas. Ota-ona, aka-ukangiz bo‘lsa, qasamingizga tavba qilib, kafforot to‘lab, qayta sms yozish va telefonda ham aloqani tiklashingiz shart.
Alloh sizning xatolaringizni kechishini istasangiz
Afv – o‘ch olishga qodir bo‘la turib, toyilish va xatolardan o‘tib kechirib yuborish demakdir. Buning yana bir ma’nosi adovat va nafrat kabi illatlarni qalbdan ketkazish bo‘lib, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bu borada: “Qiyomat kunida jarchi nido qilib: “Allohning zimmasida savobi borlar tursin va jannatga kirsin”, deyiladi, dedilar. Sahobalar: “Allohning zimmasida ajri borlar kimlar?” – deb so‘rashdi. Nabiy alayhissalom: “Odamlarni afv qilib yuboruvchilar” [1], deb javob berdilar.
Agarda siz ham Allohning zimmasida ajri borlar qatorida bo‘lishni istasangiz sizga yomonlik qilgan, sizning haqqingiz borasida xato qilgan kishining xato va kamchiliklarini kechirib yuboring. Axir Alloh taolo: «...Bas, kimki afv etib (o‘rtani) tuzatsa, bas, uning mukofoti Allohning zimmasidadir. Albatta, U zolim (tajovuzkor)larni sevmas»[2], deydi.
Sizga nisbatan xato qilgan kishilarga yumshoq munosabatda va sabrli bo‘lish, sizni ulushingizdan mahrum qilganlarga ham ziqnalik qilmaslik, siz bilan aloqani uzmoqchi bo‘lganlar bilan ham aloqani ushlab qolish, uzilganlarini tezlik bilan qayta yo‘lga qo‘yish – bularning bari qandayin axloq ekanini ko‘ringki, ular o‘z sohibini qiyomat kunida yuksak martaba va maqomlarga erishtiradi.
Rivoyatlarda kelishicha, bir a’robiyni tuhmat qilgani sababli sultonning huzuriga keltirishibdi. U yo‘l-yo‘lakay «Mana mening kitobimni o‘qinglar» degan oyati karimani tilovat qilib boribdi. Atrofdagilardan biri unga qarata: “Bu qiyomat kuni aytiladi, bugun emas”, debdi. A’robiy javob berib: “Xudo haqqi, bu kun qiyomat kunidan-da yomonroq. Chunki qiyomat kunida mening yomonliklarim bilan birga yaxshiliklarim ham ko‘rsatiladi va hisobga olinadi. Bugun mening yomonliklarimni e’tiborga olyapsizlar-u, yaxshiliklarimni inobatga olarmidingiz?!” – debdi.
Siz otasiz! Farzandingiz bir marotaba xatoga yo‘l qo‘ydimi, bunday vaziyatda uning barcha yaxshiliklarini unutib yubormang.
Mabodo do‘stingiz sizga nisbatan bir gal xato ish qilib qo‘ysa, siz u bilan birga yelkama-yelka turib o‘tkazgan yaxshi kunlaringiz va uning chiroyli do‘stligi va sadoqatini esdan chiqarmang.
Muhammad ibn Abu Bakr rahmatullohi alayh bunday deydilar: “Ey inson! Sen va Robbing o‘rtasida O‘zidan boshqasi bilmaydigan xato va kamchiliklaring bor. Alloh ularni kechirib yuborishini xohlaysan. Agar rostdan ham shu gunohlaring afv etilishi ishtiyoqida bo‘lsang, u holda U Zotning bandalaridan o‘tgan xatolarni kechir va afv et. Alloh sening xatolaringdan kechishini istasang, sen ham bandalarining xatolarini o‘tib yubor”.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Imom Tabaroniy hasan sanad bilan rivoyat qilgan.
[2] Shuro surasi, 40-oyat.