Sayt test holatida ishlamoqda!
29 Dekabr, 2024   |   29 Jumadul soni, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:23
Quyosh
07:48
Peshin
12:30
Asr
15:21
Shom
17:05
Xufton
18:25
Bismillah
29 Dekabr, 2024, 29 Jumadul soni, 1446

Nabaviy sunnatdan olingan 10ta ilmiy haqiqat

25.07.2018   5894   9 min.
Nabaviy sunnatdan olingan 10ta ilmiy haqiqat

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning har bir aytgan so‘zlari, qilgan ishlari ulkan foyda va hikmatlarga to‘ladir. Quyida nabaviy hadislardan olingan ilmiy haqiqatlarni ko‘rib chiqamiz.

 

  1. Chiroqlarni o‘chirish

Yangi tadqiqotlar shuni ko‘rsatyaptiki, uxlash paytida chiroqlarni yoniq qoldirish inson miyasi ichidagi tiriklik hujayralariga salbiy ta’sir etib, turli iztiroblarga sabab bo‘lar ekan. Qolaversa, bu hol insonning ko‘rish qobiliyatiga ham yomon ta’sir qiladi. Shuning uchun olimlar jism va miya salomatligini o‘ylab, kechqurun yotishdan oldin chiroqlarni o‘chirishni tavsiya qilishadi. Olimlar 21-asrda tavsiya qilayotgan narsani Nabiy sollallohu alayhi vasallam 14 asr oldin aytib qo‘yganlar. U zot alayhissalom “Agar uyquga yotsangiz, chiroqlaringizni o‘chiringlar!” deganlar. Shu hadisning o‘zi Nabiy sollallohu alayhi vasallamning haq Payg‘ambar ekanliklariga dalil emasmi?!

 

    1. Poklik iymonning yarmidir.

 

Olimlarning aytishicha, insonning turli kasalliklardan saqlanishida poklikning katta o‘rni bor. Jismning pok holda, turli mikrob va bakteriyalardan xoli vaziyatda bo‘lishi kishining teri, og‘iz, yuz, qo‘l kasalliklaridan saqlanishiga sabab bo‘ladi. Og‘iz orqali tanaga kirib, nafas olish va hazm qilish a’zolarining kasallanishiga sabab bo‘luvchi mikroblar ham pok yurish, tahorat qilish orqali yo‘q bo‘ladi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam “Poklik iymonning yarmidir” deganlar.

 

    1. Suvga bavl qilishdan qaytarish.

Ma’lumki, insonning bavlida bir qancha zararli bakteriyalar bo‘lib, ular suv orqali boshqa insonga o‘tish xususiyatiga ega. Suvga, xususan, oqmasdan, bir joyda to‘planib turgan suvga bavl qilish vabo, ich terlama, qorin tifi, poliomiyelit (bolalardagi falajlik) kabi kasalliklarga sabab bo‘ladi. Ommaviy cho‘milish joylarida cho‘milganlar shunday kasalliklarga yo‘liqishi ko‘p kuzatilgan. Allohning izni bilan, pokiza, kasalliklarsiz, zararli mikroblarsiz hayot kechirishimiz uchun Nabiy sollallohu alayhi vasallam ummatlarini suvga bavl qilishdan qaytarganlar. Jobir roziyallohu anhu: “Rasululloh sollallohu alayhivasallam oqmas suvga bavl qilishdan qaytardilar”, deganlar.

 

    1. Ikki qo‘lni yuvish.

Uyqudan turgandan keyin avvalo ikki qo‘lni yuvish qo‘lga yopishgan mikroblarning ketishiga, qo‘lda to‘plangan yog‘, ter qoldiqlarining yo‘qolishiga sabab bo‘ladi. Shuning uchun bugungi davr olimlari ko‘plab kasalliklardan saqlanish uchun inson ikki qo‘lini yuvishi muhimligini ta’kidlamoqdalar. Qolaversa, inson uxlayotgan paytda qo‘llari qayerda turganini, nimalarni ushlaganini bilmaydi. Uyqudan turgan zahoti qo‘llarni yuvish esa sog‘lik sari bosil muhim qadamlardan biri bo‘ladi. Mana shu o‘rinda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning aytgan gaplari qanchalik muhim ekani ma’lum bo‘ladi. U zot sollallohu alayhi vasallam “Sizlardan biringiz uyqusidan tursa, to qo‘llarini uch marta yuvmaguncha idishga kiritmasin” deganlar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. Uyqudan turgan odam uchun qo‘llarini yuvish muhimligini Nabiy sollallohu alayhi vasallamga kim xabar berdi ekan?! Albatta, u zotga Alloh taolo xabar bergandir!

 

    1. Istinjoning ahamiyati.

Bavl qilgandan keyin istinjo qilish, ya’ni bavl o‘rnini yuvish poklik va salomatlik uchun eng muhim omillardandir. Bugungi kun tibbiyoti bavl va najosat o‘rnini suv bilan tozalash, yuvish insonning turli tanosil kasalliklaridan saqlanishiga sabab bo‘lishini baralla aytmoqda. Nabiy sollallohu alayhi vasallam bu ishni o‘z ummatlariga o‘n to‘rt asr oldin aytib qo‘yganlar. Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam xaloga kirsalar, men va bir g‘ulom idishda suv va nayza ko‘tarib olardik”. Buxoriy va Muslim rivoyati. Bundan tashqari har bir musulmon odam har juma g‘usl qilishi lozimligi hadislarda aytilgan. Bu insonning teri kasalliklaridan omonda bo‘lishiga, terining oson nafas olishiga va yomon hidlardan xalos bo‘lishiga bois bo‘ladi.

 

    1. Keksalik.

Keksalik inson umrining tabiiy nihoyasidir. Ayrimlar keksaygandan keyin ham umrini yanada uzaytirib, buning uchun turli uslublarni qo‘llaydi. Inson keksalikni davolab, yanada uzoqroq yashash uchun har qancha pullarni sarf qilmasin, baribir foydasi yo‘q. Chunki, keksalikning davosi yo‘q. Bu esa Nabiy sollallohu alayhi vasallam bundan o‘n to‘rt asr oldin ishora qilgan narsadir. U zot alayhissalom “Ey, Allohning bandalari, davolaninglar! Chunki, Alloh qaysi kasallikni tushirgan bo‘lsa, uning shifosini ham tushirgandir. Faqat bitta kasallik – keksalikning davosi yo‘q” deganlar. Imom Ahmad rivoyati.

 

    1. Hijoma – qon oldirish.

Shifokorlar aytishicha, insonning o‘sishi 20 yoshdan keyin to‘xtar ekan. Shu paytda tananing buzilgan qondan xalos bo‘lishi qiyin kechadi. Qondagi zaharli moddalar (toksinlar) tananing orqa qismida yig‘ilib qoladi. Odatda insonning kam harakat qiladigan qismi orqa tarafidir. Bu to‘planish esa qonning tanada erkin harakat qilishiga xalal beradi. Shuning uchun bunday paytda qon oldirish tavsiya etiladi. Hijoma qildirish paytida tanadagi zahar bilan to‘yingan, buzilgan qon chiqib ketadi. Bu tavsiyani bundan o‘n to‘rt asr oldin Nabiy sollallohu alayhi vasallam berganlar. U zot alayhissalom “Sizlar qila oladigan davo muolajalarining eng yaxshisi – bu hijoma (qon oldirish)dir” deganlar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

 

    1. Epidemiya (vabo)ning muolajasi.

Insonlar orasida tarqaladigan vaboning eng namunali muolajasi – kasallangan odamlarni boshqalardan ajratib, alohida xonada saqlashdir. Vabo va boshqa kasallikka chalinganlar bir muddat alohida xonada parvarish qilinsa, idish, sovun, sochiq kabi shaxsiy gigiyenik narsalar boshqalarnikiga aralashtirilmasa, kasallikning muolajasi osonlashadi. Buni hozirgi zamon tili bilan aytganda karantin deyiladi. Bu haqiqatni Nabiy sollallohu alayhi vasallam bundan o‘n to‘rt asr oldin aytib qo‘yganlar. U zot alayhissalom “Agar bir joyda vabo tarqalganini eshitsangiz, u yerga bormanglar. Agar o‘zingiz turgan joyga vabo kelsa, u yerdan qochib chiqib ketmanglar!” deganlar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. Shu hadisning o‘ziyoq Muhammad sollallohu alayhi vasallam Allohning haq rasuli ekanliklariga dalil emasmi?!

 

    1. Sajda.

Izlanuvchilar sajdada juda ham ko‘p foydalar borligini kashf etishdi. Sajda qilish inson tanasidagi qonning tomirlarda aylanishini faollashishiga, miyaga yetarlicha qon va kislorod yetib kelishiga sabab bo‘lar ekan. Bu esa insonning o‘zini yengil, tetik, ruhan xotirjam his qilishiga olib keladi. Sajda qilgan inson Robbisiga yaqin bo‘layotganini sezadi. Dilidagi g‘amlari ariydi. Chunki, Alloh taolo O‘ziga sajda qilgan bandasining barcha g‘amlarini ketkizib, o‘rnini xotirjamlikka to‘ldiradi. Shuning uchun Nabiy sollallohu alayhi vasallam u zot bilan jannatda birga bo‘lishni so‘ragan sahobaga “Bu tilaging amalga oshishi uchun ko‘p namoz o‘qib menga yordam ber. Chunki sen Allohga har sajda qilganingda, Alloh taolo u sababli sening darajangni bir pog‘ona ko‘taradi va shu sababli sening bir gunohingdan o‘tadi” deb javob berganlar.

 

    1. Tishlarni tozalash.

Olimlarning ta’kidlashicha, tishlarini muntazam ravishda yuvib yurgan insonning xotirasi kuchli bo‘lar ekan. Tishlarni yuvganda og‘izdagi immunitet tizimiga salbiy ta’sir ko‘rsatadigan mikroblar ketadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam “Ummatimga mashaqqat qilib qo‘ymaganimda, ularni har namoz paytida misvok qilishga buyurgan bo‘lardim” dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

 

Ha, azizlar! Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning aytgan har bir hadislarida olam-olam hikmatlar, foydalar bor. U zot alayhissalom aytgan narsalar bugunga kelib ilmiy haqiqatlar sifatida kashf etilmoqda va butun dunyoda unga amal qilishga targ‘ib qilinmoqda. Shuning uchun sevikli Habibimiz sollallohu alayhi vasallamning qilgan va qilishga buyurgan har bir buyruqlariga biz ummatlari itoat qilsak, Allohning izni bilan, dunyoda ham, oxiratda ham baxtu saodatga erishamiz.

 

 

Maqola muallifi: Abduddoim Kahel

Tarjimon: Nozimjon Iminjonov

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar kengashi murojaati

29.12.2024   641   6 min.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar kengashi murojaati

Bismillahir Rohmanir Rohiym.

Alloh taologa cheksiz hamdu sanolarimiz, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga mukammal salavotu salomlarimiz bo‘lsin.

 

Muhtaram yurtdoshlar!

 

Allohga shukrki, go‘zal diyorimizda har tongni tinchlik, xotirjamlik bilan qarshi olmoqdamiz. Ushbu ulug‘ ne’mat sababli, har sohada yutuqlar, yuksalishlar bo‘lmoqda, ne’matlar kundan-kun ziyoda bo‘lib bormoqda. Bu yurtda inson aziz, uning qadri yuksak ekani, o‘zining hayotiy ifodasini topib bormoqda. Ayniqsa, ijtimoiy himoyaga muhtojlar, nogironligi bo‘lgan insonlar, kambag‘al oilalarga doimiy g‘amxo‘rlik ko‘rsatib kelinmoqda.

Shubhasiz, oxirgi yillarda kam ta’minlangan, boquvchisini yo‘qotgan, yordamga muhtoj fuqarolar bilan manzilli ishlash bo‘yicha qonuniy asoslar va xalqparvar tizim yaratildi.

Siz aziz yurtdoshlarimizga murojaat qilar ekanmiz, shuni alohida ta’kidlashni xohlardikki, ijtimoiy himoya masalasida Prezidentimizga kamarbasta bo‘lish barchamiz intilayotgan farovon kelajak, farzandlarimiz baxtu saodatini ta’minlashning eng muhim shartidir.

Islom dinida muhtojlarga yordam berish, jismoniy imkoniyati cheklangan insonlarga mehr-muruvvat ko‘rsatish, miskin va bechoralar holidan xabar olish eng savobli amallardan hisoblanadi. Muborak dinimiz xayr-saxovatga buyurar ekan, uni o‘z o‘rniga sarflashga amr etadi. Muhtoj insonlar haqqiga xiyonat qilish esa og‘ir gunoh sanaladi.

Yurtimizda Ijtimoiy himoya milliy agentligi tashkil etilishi xalqimiz qalbidagi ezgu ish bo‘ldi. Agentlik og‘ir ijtimoiy holatga tushgan va tushish xavfi bo‘lgan aholi bilan manzilli ishlayotgani, xayru ehsonlarni o‘z egalariga yetkazayotgani xalqimizni mamnun etmoqda, qalbiga xursandchilik ulashmoqda. Albatta, mana shunday mehrga muhtoj insonlarning duosi bilan yurtimiz yanada obod bo‘ladi.

 

Hurmatli yurtdoshlarimiz!

 

Yaratganga shukr, tarbiyaning asosiy poydevori bo‘lgan maktabga, yoshlarni ilm-ma’rifatli qilishga davlatimiz tomonidan doimiy e’tibor qaratilmoqda. Yangidan yangi maktablar, bog‘chalar qurilmoqda. Yurtimizda o‘rta hisobda yiliga bir million bola tug‘ilmoqda. Bu degani, yetti yildan keyin bir necha ming maktabga ehtiyoj paydo bo‘ladi. Shunday ekan, saxovatpesha kishilarimiz maktab qurish yoki ta’mirlash ishlariga ham katta e’tibor qaratishlarini tavsiya etamiz. Zotan, ma’rifat, ziyo maskani bo‘lgan ta’lim dargohlarini qurish, obod qilish ajri ulug‘ amallardan hisoblanadi. Shuningdek, ta’lim muassasalari talaba va o‘quvchilarni moddiy tarafdan ta’minlash, ularni kontrakt-shartnomalarini to‘lab berish, o‘quv qurol va darsliklarini olib berish savobi doimiy yozilib turadigan sadaqai joriya bo‘ladi.

 

Aziz vatandoshlar!

Taassufki, to‘ylar, oilaviy tantanalar, marhumlar xotirasi, haj va umraga borib-keluvchilarni kutib olishga bag‘ishlangan yig‘inlar, ulardagi bir-biridan o‘tib tushadigan, kimo‘zarga, riyoga, isrofga to‘la ishlar xalqimizning jiddiy muammolaridan biri bo‘lib kelmoqda. 

Shu o‘rinda, ziyolilar, yoshi keksa otaxonu onaxonlar, nuroniylarga aytar so‘zimiz, keling, birgalikda yurtimiz aholisiga, ayniqsa, yuqoridagi kabi isrofgarchilik va dabdaba qilayotganlarga tushuntirish ishlarini ko‘paytiraylik, bu kabi illatlarga birgalikda barham beraylik. Alloh taolo ato etgan mol-dunyoni isrof qilish – katta gunoh, ekanini uqtiraylik! Buning o‘rniga topganlarimizni savobli ishlarga sarflab, beva-bechora, nochor, muhtojlarga yordam beraylik, ana shunda ulkan savobga ega bo‘lamiz, inshoaalloh! 

 

Qadrli ulamolar va imom-domlalar!

 

Ijtimoiy himoya bo‘yicha Yurtboshimizning tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlagan holda, biz – din peshvolari quyidagi 7 ta vazifani amalga oshirishni belgilab olmoqdamiz:

Birinchi, ulamolar va imom-xatiblar “Xayru saxovat – qalblarga quvonch ulashadi” shiori ostida targ‘ibot-tashviqot ishlarini keng ko‘lamda amalga oshirish.

Ikkinchi, har bir markaziy masjid 5 tadan ehtiyojmand oilani otaliqqa olib, ularning farzandlarini o‘quv kurslarida o‘qitishi, kasb-hunarga o‘rgatishi va doimiy daromadga ega bo‘lishiga ko‘maklashish.

Uchinchi, har bir tuman-shahar bosh imom-xatiblari hududidagi kamida 1 ta maktabni homiylarni jalb etgan holda ta’mirlash ishlariga yordam ko‘rsatish.

To‘rtinchi, “Vaqf” xayriya jamoat fondi Ijtimoiy himoya milliy agentligi bilan hamkorlikda mamlakatimiz bo‘yicha kam ta’minlangan oilalar farzandlari bo‘lgan 200 nafar yoshni kasbga o‘rgatish va ish bilan band qilish.

Beshinchi, “Vaqf” xayriya jamoat fondi “Inson” ijtimoiy xizmatlar markazi bilan hamkorlikda jismoniy imkoniyati cheklangan bolalarga 50 dona sport aravachasi va boshqa reabilitatsiya vositalari olib berib, ularning davolanishlariga ko‘maklashish.

Oltinchi, masjid imom-xatiblari homiylarni jalb etgan holda “Mehribonlik”, “Saxovat”, “Muruvvat” uylariga va mehnat faxriylariga moddiy yordamlar ko‘rsatish ishlarini tashkil etish.

Yettinchi, imom-xatiblar tomonidan to‘y-ma’raka marosimlardagi isrofgarchilik, umra ziyoratidan qaytgandan keyin har xil xo‘jako‘rsin marosimlari uyushtirishdek illatlarning oldini olish yuzasidan targ‘ibot ishlarini amalga oshirish. 

 

Aziz yurtdoshlar!

 

Xayrli va savobli ishga hissa qo‘shgan, yetim-yesir, beva-bechoraning boshini silagan odamning amal daftariga qiyomatgacha sadaqai joriya savobi to‘xtamasdan yozilib turishini, bunday odam xalq ichida, el orasida doimo hurmat va e’zozda bo‘lishini unutmaylik!

Alloh taolo ezgu ishlarimizni O‘zi mukofotlasin, omin!

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar Kengashi raisi, 

muftiy Shayx Nuriddin XOLIQNAZAR

Toshkent shahri 

2024 yil 26 dekabr

O'zbekiston yangiliklari