Alloh taolo Qur’oni Karimda shunday deb marhamat qilgan:
قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ
“Sen mening tarafimdan: “Ey o‘z jonlariga isrof (jabr) qilgan bandalarim, Allohning rahmatidan noumid bo‘lmang! Albatta, Alloh barcha gunohlarni mag‘firat etar. Albatta, uning o‘zi o‘ta mag‘firatli va o‘ta rahmli zotdir”, deb ayt” (Zumar surasi, 53-oyat).
Imom Buxoriy Sa’d ibn Jubayrdan (r.a.) keltirgan rivoyatda aytilishicha, ko‘plab gunohlar qilgan bir guruh mushrik Rasulullohning (s.a.v.) huzurlariga kelib: “Albatta, sen da’vat qilayotgan narsa juda ham go‘zal. Qani, ayt-chi, biz qilgan narsalarni yuvadigan narsa ham bormi?” deb so‘rashganida Alloh taolo ushbu oyati karimani tushirgan ekan.
Ali roziyallohu anhu, Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhu, Ibn Umar roziyallohu anhu kabi zotlar bu oyatni “Qur’ondagi eng umidbaxsh oyat” deyishgan.
Alloh taolo Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga “Mening bandalarimga ayt” deya amr bilan boshlamoqda.
Alloh taolo “Ey insonlar!”, “Ey mo‘minlar!”, “Ey odamlar!”, “Ey Menga nisbatan isyon qilganlar!” demadi. Balki, “Ey ... bandalarim!” dedi. Mening bandalarim deyapti. Bu esa banda uchun ulkan, bemisl sharafdir. Bu Allohning rahmatidandir.
Alloh taolo “Ey Menga nisbatan isyon qilganlar”, “Ey gunohkorlar!”, “Ey fosiqlar!”, “Ey jinoyatchilar!”, “Ey osiylar!”, “Ey falon-falon ishlarni qilganlar!” demadi. Balki, “Ey o‘z jonlariga isrof (jabr) qilgan bandalarim” dedi. Bandalarining ayblarini berkitdi. Ularga mehribonlik, lutf bilan xitob qildi. Bu ham Allohning rahmatidandir.
Alloh taolo gunoh qilgan biz bandalariga “Endi hammasi tamom. Tavbalaringni qabul qilmayman. Abadiy azobga giriftor qilaman. Ortga yo‘l yo‘q. Senlarni kechirmayman” demadi. Balki, “Allohning rahmatidan noumid bo‘lmang!” deb bizni O‘zining rahmatidan noumid bo‘lmaslikka chaqiryapti, shunga amr qilyapti. Bu ham Uning rahmatidandir.
Alloh taolo “Gunoh qilgan bandalar tavba qilib o‘tirmasinlar. Ularni kechirmayman” demadi, balki, “Albatta, Alloh barcha gunohlarni mag‘firat etar” dedi. Bandalarining qalblarida umid uyg‘otyapti. Mag‘firat so‘rashga undayapti. Bu ham Allohning rahmatidandir.
Alloh taolo “Men gunoh sodir etgan mo‘min bandalarni kechirmayman. Ularni abadiy azobga giriftor etaman” demadi. Balki, “Albatta, uning o‘zi o‘ta mag‘firatli va o‘ta rahmli zotdir” dedi. Alloh taolo gunoh qilib, qilgan gunohiga astoydil tavba qilgan mo‘min bandasining gunohlarini kechiradi. “O‘ta mag‘firatli” degani ko‘p bandalarining ko‘plab gunohlarini kechiradi, deganidir. “O‘ta rahmli” degani banda tavba qilganidan keyin, uni aynan o‘sha gunohi uchun azoblamay, rahm qiladi, deganidir.
Ha, azizlar, Robbimiz Mehribon, Rahmli, G‘ofir, G‘ofur, G‘affordir. Gunoh qilib qo‘yganimizda, Uning rahmatidan umidimizni uzmay, darhol tavba-istig‘forga berilib, Uning o‘zidan bizni mag‘firat qilishini so‘raylik! Albatta, U bandalarining ko‘plab gunohlarini mag‘firat etuvchi va bandalariga rahmli zotdir.
Nozimjon IMINJONOV
tarjimasi
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Agar sovchi qo‘yilgan ayol yoki uning valiysi tomonidan mazkur sovchilikka rozilik javobi berilsa, unashtirilgan bo‘ladi.
Unashtirish ikki tomondan oila qurish uchun berilgan va’dadir. Bu narsa ham uylanish, er‑xotin bo‘lish emas. Shuning uchun ham unashtirilgan ikki kishi bir-biriga ajnabiy – begona holida turadilar. Ular "unashtirib qo‘yildik", deb xilvatda yolg‘iz qolishlari, bir-birlari bilan er‑xotindek muomalada bo‘lishlari mutlaqo mumkin emas, faqat nikoh aqdidan keyingina er‑xotin bo‘ladilar.
Unashtirilgandan keyin to‘y qilib, oila qurish eng marg‘ub ishdir. Unashtirilgandan so‘ng ajrashish yaxshi emas. Lekin uzrli sabablarga ko‘ra ajrashishsa, joiz.
Unashtirilish faqat va’dadan iborat bo‘lganligi uchun, undan keyin ajrashish oqibatida hech qanday majburiyatlar sobit bo‘lmaydi.
Agar bu orada hadya oldi-berdisi bo‘lgan bo‘lsa, aynigan tomon zarariga bo‘ladi. Misol uchun, erkak aynigan bo‘lsa, berganini qaytarib olishga haqqi bo‘lmaydi. Agar ayol kishi aynigan bo‘lsa, hadyani erkak tarafga qaytarib bergani yaxshi.
Ushbu ishlarning barchasi o‘zaro hurmat va Islomiy odob asosida olib borilishi lozim. Nasib bo‘lmay, oila qurishga ittifoq qilinmay, sovchilik yoki unashtirishdan keyin ajralish ro‘y beradigan bo‘lsa ham, bir-birlarining obro‘larini to‘kmay, yaxshilik bilan ajralishlari zarur.
«Baxtiyor oila» kitobidan