Inson bu dunyo hayotida qanchalik ehtiyotkor bo‘lmasin. Xato va gunoh qilishi mumkin. Alloh taolo barchalarimizni istig‘for aytishimizga amr qilib, shunday degan: «...Allohdan mag‘firat so‘rangiz! Albatta, Alloh mag‘firatli va rahmlidir» (Muzammil, 20).
G‘aflat yoki esdan chiqarish sababidan takror-takror istig‘for aytishga nihoyatda muhtojmiz, zero, Parvardigorimiz bilan bo‘ladigan ruhiy bog‘lanishni tez-tez yangilab turishda, qodir bo‘lganimizcha Uning to‘g‘ri yo‘lidan borishimizda istig‘for aytishimiz lozim bo‘ladi.
Qur’oni karim oyatlari bandalarga Alloh taolo yaxshilikni ravo ko‘ruvchi rahmli zot ekanligini doimo eslatib turadi. Insonning qanday gunohi yoki ma’siyat bo‘lmasin Undan kechirishini, avf etishini iltijo qilishi lozimligini esiga solib turadi. Ma’lumki, inson o‘z tabiati va xilqatiga muvofiq xato qiluvchi, ba’zan kamchilik va ayb ishlarni qilib qo‘yishi mumkin. Agar uning qarshisida nadomat, tavba eshiklari berkitib qo‘yilsa, u hayotda halovatini yo‘qotib tubanlik sari yo‘l tutishi mumkin bo‘ladi. Demak, Islom dini xatokor, gunohkor uchun uzr aytish, tavba qilish yo‘lini ko‘rsatdi.
Bu yo‘l insonni zalolat zulmatidan imon nuri sari yetaklaydi, zamirini poklab, qaytadan obod qiladi, zero Hazrati Rasululloh (s.a.v) barcha as'hoblarini, hamma ummatlarini istig‘for aytishga qiziqtirib, ularga o‘zlari har kuni yetmish marta istig‘for aytishlari xabarini berdilar. Bundan o‘zlariga biron-bir foyda yoki gunohdan xalos bo‘lishni ko‘zlamaganlar, vaholanki, U zot barcha gunoh va xatolardan ma’sumlar. Bundan murod, ummatlariga gunoh yoki xatolardan qanday qilib xalos bo‘lish, adashishdan qaysi yo‘l bilan qutulish yo‘llarini o‘rgatishlari edi.
Aqoidga doir kitoblarimizda yozilganiga qaraganda, Alloh taolo bandalari zimmalaridagi haqlarini kechishi mumkin ekan, ya’ni O‘zi farz qilgan ibodatlarni tark qilgan yoki chala, nuqsonli bajargan bo‘lsa, qaytargan va ta’qiqlagan narsalaridan qaytmasdan gunohkor bo‘lgan bandalari gunohini kechirishi joiz ekan. Ammo bandalar bir-birlariga nisbatan haq-huquqlarini ado etmagan bo‘lsa, o‘zgalarga zulm yoki xiyonat qilgan bo‘lsa, nohaq ozor bergan bo‘lsa, to o‘sha jabrlanuvchilar kechirib, rozi bo‘lmaganlaricha Alloh kechirmas ekan.
Istig‘for aytish, duo qilish va yolborish insonga ruhiy taskin va qalb xotirjamligini, hayot tashvishlaridan xalos bo‘lishda yordam berishini aslo unutmasligimiz zarur. Alloh taolo bilan ruhan bog‘lanishimiz yaxshi va savobli amallarni qilishimiz, hayotda to‘g‘ri yo‘l topishimizda istig‘forning yordami kattadir. Rasululloh sallollohu alayhi va sallamning quyidagi hadisi shariflarining mazmuni ham shu ma’noga dalolat qiladi: «Kim ko‘p istig‘for aytsa, Alloh taolo barcha g‘amni xursandchilikka aylantiradi, qiyinchiliklardan xalos etadi va o‘ylamagan yerdan rizq-ro‘zini yetkazadi» (Imom Ahmad rivoyati).
Muslim ATAYEV,
Fatvo bo‘limi xodimi
O‘MI Matbuot xizmati
Ikkita bir-biriga o‘xshash oyat, lekin Alloh taolo ularni ikki xil xulosa bilan yakunlagan:
وَإِن تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا إِنَّ الْإِنسَانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ (34)
"Va agar Allohning ne’matlarini sanashga urinsangiz, ularni sanab tugata olmaysiz. Albatta, inson zulmkor va noshukrdir" (Ibrohim surasi, 34-oyat).
وَإِن تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ (18)
"Va agar Allohning ne’matlarini sanashga urinsangiz, ularni sanab tugata olmaysiz. Albatta, Alloh mag‘firatli va marhamatlidir" (Nahl surasi, 18-oyat).
Birinchi oyatda: Insonning Allohga munosabati bilan tugatilgan!
Ikkinchi oyatda: Allohning bandaga munosabati bilan tugatilgan!
Alloh taolo naqadar buyuk Zot! Inson esa naqadar ojiz va nodon mavjudot.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV