Samarqandda 19-23 iyun kunlari umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-11-sinf o‘quvchilari o‘rtasida fizika va astronomiya fanlari bo‘yicha Mirzo Ulug‘bek nomidagi xalqaro olimpiada o‘tkazilmoqda.

Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan tashkil etilgan mazkur nufuzli xalqaro tanlovda O‘zbekiston, Rossiya, Belarus, Yaponiya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Turkmanistondan vakillar ishtirok etayotir. Ilk bor tashkil etilayotgan xalqaro olimpiadada ushbu mamlakatlardan 45 nafar iste’dodli o‘quvchi fizika va astronomiya fanlari bo‘yicha bilimini sinovdan o‘tkazadi.

20 iyun kuni olimpiada ishtirokchilari Samarqand shahridagi Mirzo Ulug‘bek rasadxonasi va muzeyiga tashrif buyurib, buyuk astronom haykali poyiga gullar qo‘ydi. Mehmonlarga mazkur maskanning yaratilish tarixi, buyuk bobokalonimiz tomonidan samoni o‘rganish borasidi olib borilgan izlanishlar hamda muzeyda saqlanayotgan noyob ashyolar haqida batafsil ma’lumot berildi.

Kechki payt Samarqand shahridagi “Mo‘jiza” amfiteatrida xalqaro olimpiadaning tantanali ochilish marosimi o‘tkazildi. O‘zbekiston nafaqat Sharq, balki umumjahon sivilizatsiyasi beshiklaridan biri bo‘lgani xalqaro miqyosda e’tirof etilgan. Bu zamindan yetishib chiqqan Al Xorazmiy, Abu Rayhon Beruniy, Ibn Sino, Ahmad Farg‘oniy, Mahmud Zamaxshariy, Mirzo Ulug‘bek singari allomalar o‘z ilmiy izlanishlari, fan olamidagi yangilik va ixtirolari bilan umumbashariyat taraqqiyotiga bemisl hissa qo‘shgan. Ajdodlarimizning ibratli hayoti, serqirra faoliyati, ilm-fan rivoji yo‘lidagi ishlari bugun ham jahon ahlini hayratga solib kelmoqda.

Buyuk olim va davlat arbobi Mirzo Ulug‘bek ham o‘z davrida ilm-fan homiysi sifatida dunyoning turli mamlakatlaridan olimlarni Samarqandga chorlab, astronomiya, matematika fanlari bo‘yicha muhim tadqiqotlarni amalga oshirgan. Bu qadimiy kentda dastlabki oliy ta’lim dargohi – madrasai oliya tashkil etgan. Unda o‘z davrining yetuk olimlari riyoziyot, handasa kabi aniq fanlar sohasida izlanishlar olib borgan. Birgina “Ziji jadidi ko‘ragoniy” asari Mirzo Ulug‘bekning dunyo astronomiyasi taraqqiyotini belgilab bergani bilan ahamiyatli bo‘ldi.

Davlatimiz rahbari g‘oyasi asosida tashkil etilgan mazkur xalqaro olimpiada buyuk ajdodlarimizning jahon sivilizatsiyasi rivojiga qo‘shgan ulkan hissasini xalqaro miqyosda targ‘ib etish, iste’dodli yoshlarni izlab topish va ularni qo‘llab-quvvatlash, o‘quvchilar uchun xorijlik tengdoshlari bilan do‘stona raqobat muhitini yaratishga xizmat qiladi. Nazariy va eksperimental bosqichda o‘tkaziladigan olimpiada ishitirokchilarining bilimi jahonda taniqli ekspertlar, Mustaqil davlatlar hamdo‘stligi mamlakatlari ta’lim muassasalari professor-o‘qituvchilari, nufuzli olimlar tomonidan baholanadi. G‘oliblar va sovrindorlar tashkiliy qo‘mita tomonidan oltin, kumush, bronza medallari, diplom va esdalik sovg‘alar bilan taqdirlanadi.

 O‘zbekistondan qatnashgan xalqaro olimpiada g‘oliblari yurtimizdagi oliy ta’lim muassasalariga imtiyozli o‘qishga kirish huquqini qo‘lga kiritadi. Mazkur olimpiadani keyinchalik har ikki yilda an’anaviy tarzda o‘tkazish ko‘zda tutilgan. Tadbir doirasida ishtirokchilarning Samarqand shahridagi tarixiy-madaniy obyektlarga sayohati, yurtimiz yoshlari hayoti, ta’lim jarayoni bilan ham yaqindan tanishishi, shuningdek, turli madaniy-ma’rifiy uchrashuvlar o‘tkazish rejalashtirilgan.
– Mirzo Ulug‘bek nomidagi xalqaro olimpiada tashkil etilishi bu buyuk alloma ilmiy merosini o‘rganish uchun ham katta imkoniyat yaratdi, – deydi Nazarboyev nomidagi Chimkent kimyo-biologiyaga ixtisoslashgan maktab o‘qituvchisi Aynur Smagulova. – Chunki, bizdagi darsliklarda Mirzo Ulug‘bekning astronomiya fanidagi o‘rni haqida ma’lumotlar keltirilgan bo‘lsa-da, ular juda kam. Bugun Ulug‘bek rasadxonasi va muzeyi bilan tanishib, ko‘p yangi ma’lumotlarga ega bo‘ldik.  Tadbir doirasida yurtimiz madaniyati va san’ati o‘z ifodasini topgan konsert dasturi namoyish etildi.

21 iyun kuni Samarqand davlat universitetida xalqaro olimpiadaning birinchi bosqichi o‘tkaziladi.

G‘olib HASANOV

Manba: O‘zA