Ramazonning oxirgi o‘n kunligi boshlandi. Ayniqsa, ana shu o‘n kunlikda ibodatlarga, saxovatlarga qattiq berilgan kishi katta foydalar olib qoladi. Shu tunlarda uyquni harom qilsak, jahannam otashidan najot topamiz, inshoalloh. Jumhur ulamolar ming oyda qilinadigan ibodatga olinadigan savobga teng savob olish mumkin bo‘lgan – Laylatul Qadr kechasi ana shu o‘n kunlikda ekaniga ittifoq qilganlar.
Bu kechaning ulug‘ martabasi Qur’oni karimda ham tavsiflangan. Ammo uning aynan qaysi tunda ekani aniq aytilmagan. Shu boisdan ushbu o‘n kunlikning har bir kechasini Qadr bilib ibodatda qoim bo‘lsak, uni topamiz, inshoalloh.
Xo‘p, bu oyning mukofoti nima o‘zi? Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyat qilgan sahih hadisda Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam: “Kimki Laylatul Qadr kechasini bedor o‘tkazsa, Alloh taologa chin ixlosu e’tiqod ila ibodat qilib chiqsa, Rabbimiz uning barcha gunohlarini kechirib yuboradi”, deb marhamat qilganlari aytilgan.
Aynan shu kechada Alloh taolo bandalarining duolarini qaytarmaydi. Har birimizning orzu-havaslarimiz, muammolarimiz, istiqboldagi rejalarimiz, oramizda shifo topish istagida bo‘lgan dardmandlarimiz bor. Laylatul Qadr – ana o‘sha ehtiyojlarimizni Parvardigorimizdan so‘raydigan kechadir.
Bu – orzularga yetish, rejalarni amalga oshirish uchun noyob imkoniyat. Uni qo‘ldan chiqarib qo‘ysak, keyin afsuslanib qolamiz. Har tunda ibodatlar, zikrlar qilib, Alloh taologa gunohlarimizni kechirishini so‘rab yolvoraylik.
Alloh taolo Laylatul Qadrning qanday ulug‘ kecha ekanini Qur’oni karimning Qadr surasida quyidagicha ta’riflagan:
بِسْمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحْمَـٰنِ ٱلرَّحِيمِ
إِنَّآ أَنزَلْنَـٰهُ فِى لَيْلَةِ ٱلْقَدْرِ ﴿١﴾وَمَآ أَدْرَىٰكَ مَا لَيْلَةُ ٱلْقَدْرِ ﴿٢﴾لَيْلَةُ ٱلْقَدْرِ خَيْرٌۭ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍۢ ﴿٣﴾تَنَزَّلُ ٱلْمَلَـٰٓئِكَةُ وَٱلرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍۢ ﴿٤﴾سَلَـٰمٌ هِىَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ ٱلْفَجْرِ ﴿٥﴾
1 . Albatta, Biz u(Qur’on)ni Laylatul Qadr da tushirdik.
2 . Laylatul Qadr qandoq narsa ekanini senga nima bildirdi?
3 . Laylatul Qadr ming oydin yaxshiroqdir.
4 . Unda farishtalar va Ruh Rabbilari izni bilan barcha ishlar uchun tushadir.
5 . U to tong otguncha salom bo‘lib turadir.
Kunlarimizning har lahzasida ramazonning bizdan uzoqlashib borayotganini his qilib turamiz va tez orada u nihoyasiga yetadi. Shunday ekan, ibodatlarga va ezgu ishlarga g‘ayratli bo‘laylik. Ushbu g‘animat kunlarni tilimiz va qalbimiz har doim zikrda bo‘lib, ibodatlarimizni vaqtida ado etib, tunlari Allohning marhamatini, fazlini so‘rab duolar qilaylik. Zotan, bu oyda qilingan har bir amal uchun savoblar bir necha bor ko‘paytirib yoziladi.
Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyat qilgan hadisda mo‘minlar onasi Oisha roziyallohu anho: “Ramazonning oxirgi o‘n kunida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ko‘rpa-to‘shaklarini xonaning bir chetiga taxlab qo‘yardilar-da, masjidga chiqib tunni ibodatda o‘tkazar edilar, Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam boqiy dunyoga ko‘chganlaridan so‘ng u zotning zavjalari shunday qilardilar”, deganlar. Yana Oisha onamiz: “Payg‘ambar alayhissalom ramazonning oxirgi tunlarida o‘zlari ham uxlamas edilar hamda yaqinlarini ham uyg‘otib chiqib birgalikda tunni ibodatda o‘tkazar edilar”, deganlar.
Allohning Rasuli yer yuzida o‘zidan oldin o‘tgan, o‘zining zamonida yashagan va keyin qiyomatgacha keladigan insonlarning eng saxovatlisi edilar. Ayniqsa, ramazon oyida shu xislati jo‘sh urib ketar va yordamga muhtoj kimsalarning qoshiga eng uchqur shamoldan ham tez yetib borib ko‘makchi bo‘lar edilar.
Payg‘ambarimizning ushbu sunnatlariga amal qilib biz ham saxovatli bo‘lib, kechayotgan fazilatli kunlarimizda moddiy jihatdan qiynalib qolgan yurtdoshlarimiz bo‘lsa, ularga yordamchi bo‘lsak;, kunlarimizu tunlarimizni zikrullohda va ibodatda o‘tkazsak, shoyadki, mehribon Parvardigorimiz gunohlarimizni kechirib, O‘zining sevimli bandalari qatoriga qo‘ysa.
Damin JUMAQUL tayyorladi
Inson hayotida eng qimmatbaho ne’matlardan biri vaqtdir. U nihoyatda tez o‘tadi, biror narsaga bog‘lab, to‘xtatib, ortga qaytarib bo‘lmaydi. Har lahza inson umridan bir bo‘lakdir. Shuning uchun vaqtni samarali o‘tkazish, uni qadrlash har bir aqlli inson uchun juda muhim.
Har insonga bir umr berilgan. U yillar, oylar, kunlar, daqiqalar bilan hisoblanadi. Bir soat bekorga ketsa, umrimizdan bir qism bekor ketgan bo‘ladi. Ko‘pincha biz "ertaga qilib qo‘yaman", "keyinroq boshlayman" deya o‘zimizni aldab qo‘yamiz. Aniq reja asosida hayot kechirish, har bir kunni maqsadli va mazmunli o‘tkazish vaqtdan unumli foydalanishning asosiy yo‘lidir. Ilm o‘rganish, mehnat qilish, sog‘liqqa e’tibor qaratish, oila va yaqinlarga vaqt ajratish — bularning bari vaqtning to‘g‘ri taqsim qilinishi bilan bo‘ladi.
Tan olish kerak, zamonaviy texnologiyalar, ijtimoiy tarmoqlar va axborot oqimi vaqtimizni o‘g‘irlab, bizni chalg‘itmoqda. Lekin ayb o‘zimizda. Ba’zan keraksiz narsalarga soatlab vaqt sarflaymiz, keyin esa "vaqtim yetmadi" deb shikoyat qilamiz. Shuning uchun ham hayotda "nimalar muhim, nimalar esa vaqt sarflashga arzimaydi" degan savolga aniq javob topib olish lozim. Vaqtga e’tiborli inson – mas’uliyatli insondir. U har bir vazifani o‘z vaqtida bajaradi, orzulari sari qat’iyat bilan intiladi va hayotini nazorat qila oladi.
Islom dinida ham vaqtga alohida ahamiyat berilgan. Qur’oni karimdagi Asr surasida Alloh taolo asr (vaqt)ga qasam bilan insonning zararda ekani ta’kidlagan. Bu esa vaqtning beqiyos ekanini yana bir bor yodga soladi. Faqat iymon keltirgan va yaxshi amallar qilgan, bir-birlariga Haq (yo‘li)ni tavsiya etgan va bir-birlariga (mana shu Haq yo‘lida) sabr-toqat qilishni tavsiya etgan zotlargina najot topishi aytilib, ulgurib qolishga da’vat etilgan. Demakki, vaqtni to‘g‘ri sarflay olgan insongina yutuqqa erishadi. Hayotimizdagi har bir daqiqa – bebaho xazina. Undan oqilona foydalanib qolish kerak, azizlar.
Abdulvohid ISAQOV,
Namangan shahridagi
“Miryoqubboy Mirhakimboy”
jome masjidi imom xatibi