Sayt test holatida ishlamoqda!
14 Iyun, 2025   |   18 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:49
Peshin
12:28
Asr
17:39
Shom
20:01
Xufton
21:39
Bismillah
14 Iyun, 2025, 18 Zulhijja, 1446

Giyohvandlik – tanazzulga  boshlovchi  illat

31.05.2023   1431   5 min.
Giyohvandlik – tanazzulga  boshlovchi  illat

Islom dini ta'limotida nimaki yaxshi deb buyurilgan bo'lsa, u yaxshi, nimaki yomon deb qaytarilgan bo'lsa o'sha narsa yomondir.  Dinimiz ahkomlari insonni dini, joni, aqli, nasli va salomatligiga, umuman aytganda, hayotiga zarar etkazishga sabab bo'luvchi barcha narsalarni yomon deb o'sha narsalardan qaytargan, qaytaribgina qolmasdan, balki harom deb e'lon qilgan. Bulardan biri giyohvand moddalardir. Zero, giyohvandlik insoniyat kelajagining kushandasidir.

Alloh taolo “A'rof” surasining 157-oyatida:

 “... (Payg'ambar) ularni (insonlarni) yaxshilikka buyuradi, yomonlikdan qaytaradi va pok narsalarni halol qilib, nopok narsalarni ularga harom qiladi...”, deb marhamat qiladi

.Hozirgi vaqtda giyohvandlik balosi insoniyat hayotiga jiddiy xavf solayotgan, uning aziz va mukarramligiga putur etkazayotgan mash'um illatlardan bo'lib turibdi.

Giyohvandlik Alloh taolo insonga ato etgan jon, jism, aql va mol-mulk kabi ne'matlarining zavoliga sabab bo'layotganini bugun hamma yaxshi tushunib turibdi.       Biroq, shunga qaramay, bu narsalar ko'paysa ko'payyaptiki, lekin kamaymayapti. Narkotik modda iste'mol qilib yurganlar orasida erkagu ayol ham, yoshu qari ham, maktab, kollej, litsey, institut, universitet talabalari ham topilyapti.  Buning sababi nima? Buning sababi – Alloh va Uning Rasulining amriga yurmaslik, qiyomat va oxiratdagi so'roq-savoldan qo'rqmaslikdir. Inson nafsini jilovlay olmayapti. Demak, bu borada bizga eng katta yordam beradigan muolaja ruhiy tarbiyadir. Har birimiz o'zimizning, farzandlarimizning ruhiy tarbiyasi bilan jiddiy shug'ullanmog'imiz kerak, chunki inson o'z nafsini jilovlay olsagina bu ajal og'usidan o'zini to'xtata oladi. Nima uchun ko'pchilik bu zahri qotilni totib ko'radi? Chunki ular mana shu tamaki mahsulotlari yoki giyohvand moddalari bilan hayotdagi muammolarimni, g'am-tashvishlarimni biroz unutaman, asabim buzilib, yuragimning siqilganini aritaman deb o'ylashadi. Vaholanki, ularni iste'mol qilgan bilan bu muammolar yo'qolmaydi, bu tashvishlar bartaraf bo'lmaydi, inson o'zini o'zi aldab, qisqagina fursat ularni esidan chiqaradi, xolos. Ojizu notavon inson buni bilib turib, o'zini ajal domiga tashlaydi.

      Insonga zarar keltiruvchi narsalardan ayniqsa eng ulug' ne'mat sanalmish aqlni ketkazuvchi, badanni bo'shashtiruvchi va susaytiruvchi narsa dinimizda harom qilingan. Bu haqda Ummu Salama raziyallohu anhodan rivoyat qilinadi, u zot aytdilar:

 “Rasululloh sallallohu alayhi vasallam har qanday mast qiluvchi, badanni bo'shashtiruvchi va susaytiruvchi narsalarni iste'mol qilishdan qaytardilar” (Imom Abu Dovud rivoyatlari).

      Hozirda ayrim yoshlar orasida (“Tramadol”, “Lirika” kabi) psixotrop dori vositalari iste'moliga odatlanish holatlari uchramoqda. Vaholanki, bu dori vositalarida giyohvand moddalaridagi kabi o'ziga o'rgatib qo'yishdek xususiyat bor. Tabiiyki, bu giyohvandlikning yangicha ko'rinishini paydo qiladi. Dinimizda har qanday bo'shashtiruvchi va mast qiluvchi vositalar harom qilingan!

Dinimizda inson salomatligi uchun, umuman odamning o'zi va atrofdagilarga zararli bo'lgan ishlar harom qilingan. Jumladan, hozirda ayrim yoshlar o'rtasida avj olayotgan chilim chekish odati ham shariatimiz tomonidan qat'iy qoralanadi. Chunki ushbu odat inson salomatligiga zararli, hatto insonni halok qiluvchi ekani, rak va boshqa xavfli kasalliklarga sabab bo'lishi tibbiyot xodimlari tomonidan tasdiqlangan.

            Alloma ibn Hojar al-Makkiyning “Fatovoi Kabir”ida aytilishicha, “Giyohvandlik moddalarini iste'mol qilishda bir qancha zararlar mavjud: u inson tafakkurini o'tmaslashtiradi, tananing turli kasalliklarga chidamliligini yo'qotadi, xotirani susaytiradi, bosh, yurak, sil, istisqo xastaliklarini yuzaga keltiradi, ibodatdan to'sadi, sharmu hayoni ketkazadi, insoniy munosabatlar va muruvvatga zarar etkazadi”. Bundan tashqari, bu zararli illat insonni o'ta yalqov, kamg'ayrat, oilaga beparvo, hamiyatsiz, jinsiy zaif qilib qo'yadi, ko'zni xiralashtiradi, tishlarni to'kib yuboradi.

      Giyohvandlik ofatidan xalqimizni va kelajak avlodni xalos etish va ularni moddiy hamda ma'naviy barkamollik sari yo'naltirishdek umumbashariy xayrli ishlarimizda Allohning o'zi madadkor bo'lsin.

 

Odiljon Narzullayev

Yangiyo'l tuman “Imom   Sulton” jome masjidi imom xatibi.

MAQOLA
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

05.06.2025   12173   4 min.
Qurbon hayiti – ezgulik va bag‘rikenglik bayrami!

Ramazon hayiti va Qurbon hayiti  Islomning ikki ulug‘ bayramidir. Ularning har birida ulkan ma’naviy ma’nolar bo‘lib, musulmonlar hayotida alohida o‘rin tutadi. Xususan, Qurbon hayiti Islomda fidokorlik, sadoqat va bag‘rikenglik ramzi hisoblanadi.
 

Ushbu muqaddas bayram oldidan Davlatimiz rahbarining maxsus qarorlari qabul qilinishi, Ramazon  va Qurbon hayiti sanalari dam olish kuni sifatida belgilanishi xalqimizning diniy ehtiyojlarini ta’minlash, milliy va diniy qadriyatlarni asrab-avaylash hamda ma’naviy birdamlikni mustahkamlashga xizmat qilmoqda.


Qurbon hayiti Zulhijja oyining avvalgi o‘n kunida nishonlanadi. Ulamolar ta’kidlaganidek, Zulhijjaning avvalgi o‘n kuni Allohning eng mahbub kunlaridan biri bo‘lib, bu kunlarda qilinadigan amallar, ibodatlar, xayru saxovatlar juda ham ulug‘ hisoblanadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: Alloh taolo huzurida yaxshi amallar Zulhijjaning birinchi o‘n kunida qilinadigan amallardek afzalroq amal yo‘q”, — deb marhamat qilganlar. Shunday ekan, ushbu kunlarda yaxshi amallarga shoshilish, savobli ishlarga ulgurib qolish ayni muddaodir.


Qurbon hayitining fazilatlari amallaridan biri – qurbonlik  qilish hisoblanadi. Qurbonlik, Islom dinida ahamiyati katta bo‘lgan amallardan biri bo‘lib, u Qurbon hayiti kunlarida Allohning roziligi uchun fidoiylik ifodasi o‘laroq jonliq so‘yishdir. Bu amal hazrati Ibrohim alayhissalom va payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam sunnatlariga amal qilish, fidokorlik, sabr va taqvo kabi tushunchalarni ifoda etadi.


Qurbonlik qilish nafaqat insonning taqvosi, balki ijtimoiy mehr-oqibat, muhtojlarga g‘amxo‘rlik belgisidir. Qurbonlik go‘shti faqirlarga, qarindoshlarga, qo‘shnilarga tarqatilishi, ahillik va mehr-muhabbatni yanada mustahkamlaydi.


Qurbon hayiti — bu ahillik va mushtaraklikning ramzi bo‘lib, bu kunda musulmonlar o‘z qarindoshlari, qo‘shnilari, do‘stlarining holidan xabar oladilar, uzoqdagi yaqinlarini yo‘qlab borishga harakat qiladilar. Ayniqsa, keksa, bemor, yolg‘iz kishilar holidan xabar olish — dinimizda yuksak ajr hamda e’tiborga sazovor amal hisoblanadi.


Qurbon hayiti insonlarni bir-biriga yaqinlashtiradi, mehru shafqatni uyg‘otadi, bayram munosabati bilan ehson qilish, bolalar va keksalarni xursand qilish kabi amallar nafaqat shaxsiy savob, balki jamiyatdagi yaxshilik muhitini yanada mustahkamlaydi.


Bu kunda imkoni bor insonlar kam ta’minlangan oilalar, yetimlar, ehtiyojmandlar holidan xabar olib, ularga xursandchilik ulashsalar, bu amalning savobi beqiyosdir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Mo‘minlarning o‘zaro do‘stliklari, rahm qilishlari va mehr ko‘rsatishlari xuddi bir jasadga o‘xshaydi. Undan bir a’zo xasta bo‘lsa, jasadning qolgani unga qo‘shilib bedor bo‘ladi va isitmalaydi”, — dedilar (Imom Muslim rivoyati).


Azizlar, ayni kunlarda yurtimizdan 15 ming nafardan ziyod yurtdoshlarimiz Islomning besh ustunidan biri bo‘lgan Haj ibodatini ado etishga taraddud ko‘rmoqdalar. Ular orasida yuzlab nuroniylar, onalarimiz, ustoz va ziyolilar bor. Bu har bir yurtdoshimizning qalbida quvonch uyg‘otadi. Ayniqsa, mamlakatimiz rahbari muhtaram Prezidentimiz O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy hazrat bilan telefon orqali muloqot qilib, hojilarimiz ahvolidan xabar olganelari, ularga muborak safarda to‘liq sharoit yaratilishi, Haj ibodatini xotirjam va mukammal ado etishlari uchun zarur ko‘mak va duolarini izhor etganlari katta voqea bo‘ldi.


Bu voqelik yurtimizda din va davlat munosabatlari yangi, barqaror va hamjihat zaminda qurilayotganidan dalolatdir. Bu – xalqimizning muqaddas qadriyatlariga hurmat, Islomning pok ta’limotiga bo‘lgan ehtirom namunasidir.


Bu kabi yuksak e’tiborlar yurtimizda din va davlat o‘rtasidagi muvozanatli munosabatning, xalqning e’tiqodi va qadriyatiga nisbatan hurmat va e’zozning amaliy namunasidir.


Muhtaram yurtdoshlar! Fursatdan foydalanib barchalaringizni iyd al-Azxo – Qurbon hayiti bilan samimiy muborakbod etaman. Yurtimiz tinchlikligi barqaror, xalqimiz totuvligi bardavom bo‘lsin, dinimiz yanada ravnaq topsin, xonadoningizdan fayzu baraka arimasin!


Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin! 

Ubaydulloh Abdullayev, 
Farg‘ona viloyati bosh imom-xatibi

O'zbekiston yangiliklari