Ramazon poklanish oyi. Ya’ni, ro‘zadorda ruhiy axloqiy tozalanish bo‘ladi. Sahardan shomgacha yeb-ichishdan tiyila olgan odamda sabr-qanoat tuyg‘usi ortadi. Irodasi mustahkamlanadi. Irodali, sabrli insonlar xotirjam bo‘lishadi. Xotirjam kishilar tillarini g‘iybatdan, behuda gap-so‘zlardan tiyadi. Ko‘ngillaridan hasadu g‘arazni, gina-kuduratni haydaydi. Odamlarga e’tiborli, rahm-shafqatli bo‘lishga intiladi. Shu sababdan ham Ramazon oyi nomiga ma’rifat, mag‘firat, tinchlik, xotirjamlik, sabr oyi kabi sifatlar qo‘shib aytiladi.
Hujjatul Islom Imom G‘azzoliy ta’rificha: “Ro‘za tutish jon uchun zakot, badan uchun riyozat, yaxshilik uchun da’vat, gunohlardan saqlanish”, demakdir. Islomning besh ustunidan biri bo‘lmish ro‘za tufayli o‘zaro ahillik, totuvlik, bag‘rikenglik tuyg‘ulari kuchlanadi. Hamjihatlik va hamkorlikka intilish ortadi. Ro‘zador ushbu amallarga alohida e’tibor berishi kerak:
— biror kishi uni haqoratlasa yo urishsa, “Men ro‘zadorman”, deyish;
— quyosh botishi bilan tezda, shom namozini o‘qishdan oldin biror narsa (suv, xurmo) bilan og‘izni ochish;
— og‘izni ochishda rivoyat qilingan duolar bilan duo qilish;
— ortiqcha gap, lag‘v so‘zlardan tilni tiyish;
— ro‘zani buzmaydigan, ammo huzurbaxsh, nafsni taltaytiradigan narsalarni tark etish;
— oila a’zolari va qarindoshlarga kengchilik bilan muruvvat qilish. Beva-bechora, yetimlar va kambag‘allarga xayr-ehsonni ko‘paytirish;
— Qur’on qiroati, zikr va salavotlarni ko‘paytirish.
“RAHMAT OYI RAMAZON”kitobidan
Taomlanish sirlari (7 qismdan iborat)ni
ULUG‘ USTOZ ULAMOLARIMIZ bayon qilib berganlar:
(5-qism)
a s o s v a n ye g i z l a r i d a:
DASTURXON ATROFIDA O‘ZINI TUTISH, TAOMLANISH,
ICHIMLIK ICHISH HAMDA OVQATLANGANDAN KЕYINGI
TARTIB-QOIDA VA ODOBLAR
ga doir nihoyatda foydali maslahat, kerakli tavsiya hamda eng muhim odoblaridan namunalar:
TAOMLANISHDAN OLDIN:
(5 – qism tugadi. Davomi bor...).
Ibrohimjon domla Inomov