Ramazon poklanish oyi. Ya’ni, ro‘zadorda ruhiy axloqiy tozalanish bo‘ladi. Sahardan shomgacha yeb-ichishdan tiyila olgan odamda sabr-qanoat tuyg‘usi ortadi. Irodasi mustahkamlanadi. Irodali, sabrli insonlar xotirjam bo‘lishadi. Xotirjam kishilar tillarini g‘iybatdan, behuda gap-so‘zlardan tiyadi. Ko‘ngillaridan hasadu g‘arazni, gina-kuduratni haydaydi. Odamlarga e’tiborli, rahm-shafqatli bo‘lishga intiladi. Shu sababdan ham Ramazon oyi nomiga ma’rifat, mag‘firat, tinchlik, xotirjamlik, sabr oyi kabi sifatlar qo‘shib aytiladi.
Hujjatul Islom Imom G‘azzoliy ta’rificha: “Ro‘za tutish jon uchun zakot, badan uchun riyozat, yaxshilik uchun da’vat, gunohlardan saqlanish”, demakdir. Islomning besh ustunidan biri bo‘lmish ro‘za tufayli o‘zaro ahillik, totuvlik, bag‘rikenglik tuyg‘ulari kuchlanadi. Hamjihatlik va hamkorlikka intilish ortadi. Ro‘zador ushbu amallarga alohida e’tibor berishi kerak:
— biror kishi uni haqoratlasa yo urishsa, “Men ro‘zadorman”, deyish;
— quyosh botishi bilan tezda, shom namozini o‘qishdan oldin biror narsa (suv, xurmo) bilan og‘izni ochish;
— og‘izni ochishda rivoyat qilingan duolar bilan duo qilish;
— ortiqcha gap, lag‘v so‘zlardan tilni tiyish;
— ro‘zani buzmaydigan, ammo huzurbaxsh, nafsni taltaytiradigan narsalarni tark etish;
— oila a’zolari va qarindoshlarga kengchilik bilan muruvvat qilish. Beva-bechora, yetimlar va kambag‘allarga xayr-ehsonni ko‘paytirish;
— Qur’on qiroati, zikr va salavotlarni ko‘paytirish.
“RAHMAT OYI RAMAZON”kitobidan
Allohni seving! Zero, biz Allohga muhabbat qilishga buyurilganmiz. Sayyidimiz Muhammad sollallohu alayhi vasallam: “Alloh taolo sizlarni O‘z ne’matlari ila yeb-ichirib turgani uchun ham U Zotga muhabbat qilinglar”, deganlar. Bu borada Alloh taolodan ko‘ra muhabbatga haqliroq yana kim bor?! Axir U Zot butun borliqning Yaratuvchisi, uni yo‘qdan bor qilguvchi Zot-ku! Ey inson, U Zot seni yaratib, surat ato etib, go‘zal husn berdi. Sendagi kattayu kichik ne’matlarning barini ato qilgan Zot – Alloh taolodir.
Mustafo Siboiy bunday degan edi:
“Kim Allohni sevsa, boshqasini sevishdan lazzat totmaydi.
Kim qalbini nur bilan yoritsa, uning qalbida zulmatga joy qolmagay.
Kimning ruhi taqvo ila yuksakka ko‘tarilsa, yuksaklikdan boshqasiga rozi bo‘lmagay.
Kim oliymaqom ishlarni yaxshi ko‘rsa, faqat jannatdangina qarorgoh topgay.
Kim buyuklarga muhabbatli bo‘lsa, uni faqatgina Muhammad sollallohu alayhi vasallam bilan birga bo‘lish qanoatlantiradi.
Kim hayotning sir-asrorlarini anglasa, Allohdan boshqaga bo‘lgan muhabbatni munosib, arzirli muhabbat deb hisoblamaydi”.
Alloh taolodan boshqaga bo‘lgan muhabbatingizni Allohga bo‘lgan muhabbatingizdan ustun qo‘ymang! Alloh taolo boshqaning muhabbatini Uning muhabbatidan ustun qo‘yganlarga qarata bunday deydi: «Ayting (ey Muhammad!): “Agar ota-onalaringiz, bolalaringiz, aka-ukalaringiz, juftlaringiz, qarindosh-urug‘laringiz va kasb qilib topgan mol-dunyolaringiz, kasod bo‘lishdan qo‘rqqan tijoratlaringiz hamda yaxshi ko‘rgan maskanlaringiz sizlarga Allohdan, Uning Rasuli va Uning yo‘lida jiddu jahd qilishdan suyukliroq bo‘lsa, u holda to Alloh O‘z amrini (ya’ni, azobini) keltirguncha kutib turing. Alloh fosiq qavmni hidoyat qilmas”»[1].
Hasson Shamsiy Poshoning “Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Tavba surasi, 24-oyat.