Alloh taolo ro‘zaning hikmatlarini bayon qilar ekan, taqvo sifatiga alohida ahamiyat bergan. Chunki kishi ro‘zador bo‘lsa-yu, ammo uning haqqini ado etmasa, ya’ni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytib o‘tganlaridek barcha a’zolarini gunohdan tiymasa, unday kishi ochlik va chanqoqlikdan o‘zga narsaga ega bo‘lmaydi.
Zero, Islomda har bir amaldan buyuk bir maqsad ko‘zlanadi va shu maqsad amalga oshar ekan, unga ajr-savoblar bitilib, bu dunyo hayoti ham tom ma’noda farovon bo‘lib boraveradi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hadisi shariflarida kishilarni yaxshilik qilishga undab, hattoki kishi o‘z oila a’zolariga qilgan yaxshiligiga ham savob berilishi haqida ta’kidlab o‘tadilar. Vaholanki bu narsa oila boshlig‘ining zimmasidagi burchi edi. Yoki bo‘lmasa ochiq chehra ila xushmuomalada bo‘lish go‘zal axloq ekanini va bu sifat egasini qiyomat kunida savoblari og‘ir bo‘lishiga xizmat qilishi haqidagi hadislarini olaylik.
Bularning birida yaxshilikka targ‘ib bo‘lsa, ikkinchisida yaxshilikka targ‘ib hamda yomonlikdan go‘zal va nozik tarzda qaytarish bo‘lmoqda. Ya’ni yaxshilik qilishga qodir bo‘lmagan kimsa, kishilarning kayfiyatiga salbiy ta’sir etadigan tundlik va badqovoqlikdan o‘zini saqlab ochiq chehralik bo‘lishga chaqirilmoqda. Bas shunday ekan, ro‘za ham bizning jismimizga shifo bo‘lishi bilan birga, o‘ziga xos qiyinchilik va mashaqqat sinovlarini ham olib keladi. Chunki hayot qonuni o‘zi shunday tuzilgan. Bemor bir darddan forig‘ bo‘lishni istasa, albatta tabibning achchiq dorilariga sabr qiladi. Pirovardida esa jismi sog‘lom bo‘lib maqsadiga yetishadi.
Ro‘zani ham shunga qiyoslaydigan bo‘lsak, ochlik va tashnalik jismimizdagi ortiqcha tuz va yog‘larni kamaytirib, tun-kun, yillab dam olish nimaligini bilmay ishlab turadigan oshqozonimizga bir muddat dam beradi. Natija esa barchamizga ma’lum, ya’ni uni qo‘lga kiritish maqsadida uzoq safarlarga otlanganimiz va ko‘plab mablag‘larimizni sarflaganimiz “sog‘lik-salomatlik” deb atalgan ne’matga ega bo‘lamiz.
Muborak ramazon ro‘zasini, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytganlaridek munosib tutishimiz va bundagi vaqtinchalik mashaqqatga besabrlik qilmaslik uchun qalblarimizga huzur olib kelgan ba’zi bir hadislarni siz azizlar e’tiboringizga havola etmoqchimiz.
Maqsadimiz, ro‘za ochligi-yu chanqoqligi asab tolalarimizni tarang qilganda quyidagi hadislar butun vujudimizga malham bo‘lsa-yu ramazonning ulug‘ ajrlaridan bebahra qolmasak.
Rasululloh sallallohu alayhi vasallam, hadisi qudsiyda shunday deb marhamat qildilar:
“Odam bolasining ro‘zadan boshqa barcha amali o‘zigadir. Ro‘za Mengadir, uning mukofotini ham O‘zim beraman”
Kelayotgan ramazon oyini barchamiz uchun savobli va mazmunli qilsin. Shu oyning sharofatidan qolgan oylarimizni ham barokatli, xayrli qilib, yurtimiz va butun dunyoda tinchlik, xotirjamlik va yaxshiliklarni bardavom aylasin!
Maqsudbek Madirimov,
Hazorasp tumanidagi “Hazrati Shayx Muhammad Amin” jome masjidi imom-xatibi
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Fiqh ijtihod va fikrlar majmuasi bo‘lib, bu fikrlar nafsu havoga berilishdan kelib chiqmagan, balki Qur’on va Sunnatni anglashdan kelib chiqqan, Qur’on va Sunnatdan olingandir. Alloh azza va jalla bizga shu yo‘lni buyurgan. Agar Alloh fiqhga tegishli har bir masalaning hukmini bayon qilishni iroda qilganida, hozir millionlab oyatlar, millionlab hadislar turgan bo‘lardi. Lekin hammasi bo‘lib, olti mingdan sal ortiq oyat nozil bo‘lgan, muayyan adaddagi hadislar vorid bo‘lgan. Har bir masalaga oyat-hadis kelsa, shuncha oyatni, shuncha hadisni kim yod olardi? Nabiy sollallohu alayhi vasallamning o‘z zamonlarida avtomobillar haqida gapirishlarini tasavvur qiling! Unda u zotning so‘zlarini hech kim tasdiqlamagan bo‘lardi-ku!
Ijtihod qilish noto‘g‘ri desangiz, sahobalar ham ijtihod qilishgan. Keyin o‘sha o‘z ijtihodi bilan chiqargan hukmga amal qilishni odamlarga buyurishgan. Odamlar ularga taqlid qilishgan, ergashishgan. Mana shu yo‘sinda ularning yo‘llaridan yurib kelishgan.
Tahallul tarafdorlari orasida «Fiqh dinning bir qismi emas», «Mazhab egalarining aytganiga amal qilish shart emas», degan gaplar tarqalgan.
Tashaddud ahli ham mana shunga chaqiryapti. Ularning asl maqsadi fiqhiy mazhablarni yo‘q qilib, dinsizlikka yetaklash edi. Masalan, men dinni mahkam ushlasam-u, lekin na hanafiy, na shofe’iy, na molikiy va na hanbaliy mazhabini tutmasam, unda dindan nimani ushlayman? Menda fiqh degan narsa qolmaydi-ku! Fiqhni mana shu mazhablar tashkil qiladi-ku! Alloh bizga «Zikr ahlidan so‘rang» deb buyurib, ergashishimizga rozi bo‘lgan ilmlarni mujtahidlarning ijtihod va fikrlari tashkil qilmasa, nima tashkil qiladi?!
«Hanafiy mazhabiga teran nigoh» kitobidan