Sayt test holatida ishlamoqda!
04 Avgust, 2025   |   10 Safar, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:49
Quyosh
05:21
Peshin
12:34
Asr
17:30
Shom
19:41
Xufton
21:05
Bismillah
04 Avgust, 2025, 10 Safar, 1447

Mualliflar kitoblarni nega qo‘rqinchli nomlamoqda?

04.05.2018   3276   2 min.
Mualliflar kitoblarni nega qo‘rqinchli nomlamoqda?
Bugun kitob do‘konlarida qora va rangdor tusdagi, nomi esa tashqi ko‘rinishidan ham qo‘rqinchli kitoblar to‘lib ketdi.
Farzand dunyoga kelar ekan, ota-ona unga barkamol unib-o‘ssin, nomiga monand atrofdagilariga yaxshiliklar ulashsin, deya nafis ismlar qo‘yishadi. Ijodkorning ham bir asar yaratishini xuddi ota-onaga mezgash mumkin. Bilaks, bugun kitob do‘konlarida qora va rangdor tusdagi, nomi esa tashqi ko‘rinishidan ham qo‘rqinchli kitoblar to‘lib ketdi. Shu o‘rinda bir savol tug‘iladi. Nega ijodkorlar o‘z “farzand”larini qo‘rqinchli nomlamoqda? 
 
Masalan, Nuriddin Ismoilovning “Iblis saltanati”, “Mafiya sardori”, Nabijon Hoshimovning “Yovvoyi qiz”, Ilhom Zoirning “Ajal piramidasi”, Bahodir Xudoberganovning “Qo‘ynimdagi qotil”, Azamat Qorjovovning “Marhum kelinning xiyonati”, “Zindonband qiz nolasi”, “Qil ustidagi taqdir”, “Go‘r qizi” nomli ko‘plab asarlarga duch kelamiz.

Kitob mutolaasiga keng e’tibor berilayotgan sharoitda ular soni, turi va xillari ham ko‘payib ketdi. Mana yigirma-o‘ttiz yildirki, kitobxonlar orasida detektiv asarlarni o‘qish avj olgan. Aslida, kitobning yomoni bo‘lmaydi. Ammo ruhiyatga, qalbga salbiy ta’sir etadiganlari uchraydi.
 
Asar yaxshi bo‘lsa, hech qanday yaltiroq va jimjimador nomsiz ham o‘z o‘quvchisini topadi. Bugungi kunda detektiv asarlar shiddat bilan o‘quvchilar orasida ommalashyapti. Aslida, o‘quvchini majburlab bo‘lsa ham kitob o‘qitish savob ish. Ammo bu xildagi asarlar qay darajada kitobxon salohiyati o‘sishida ahamiyat kasb etayapti? Badiiy adabiyot bo‘stoniga qanchalar foydasi tegmoqda? Balki, faqat nomigina ularning ko‘p o‘qilish reytingini saqlab turgandir. Qaydam, asrlar o‘tib ham so‘zning sehri tufayli o‘quvchilar qalbiga yo‘l topib boradimi, yo‘qmi buni vaqt ko‘rsatadi. Ammo kitobni bu darajada qo‘rqinchli va qo‘pol nomlamaslik kerak nazarimda. 
 
To‘g‘ri, milliy dostonchiligimizda “Go‘ro‘g‘li”, yigirmanchi asr adabiyotimizda esa “Dahshat” va “Jinlar bazmi” nomli mashhur asarlar bor. Vaqtlar o‘tib ham ushbular badiiy did va saviyasi balandligi tufayli adabiyotimizda saqlanib, o‘z o‘quvchisini yo‘qotmadi. Ammo bugun mo‘may pul ishlab olish maqsadida chiqarilayotgan ayrim kitoblarni ertaga kitobxon o‘qimasligi ham mumkin. 
 
Unutmaylik, asrlar o‘tsa ham kitob insonni ma’rifatga yetaklaydigan yagona yo‘l bo‘lib qoladi.

Dilobar Asliddin qizi, 
O‘zMU magistranti.
 
 
O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Mashinada qoldirilgan buyumlarning hukmi

04.08.2025   1087   1 min.
Mashinada qoldirilgan buyumlarning hukmi

Savol: Men Turkiya davlatida avtomashinalarni yuvish xizmati (avtomoyka)da ishlayman. Ba’zan taksi haydovchilarining mashinalarini yuvganimizda ichida mijozlarning buyumlari va pullari tushib qolgan bo‘ladi. Shu pullarni o‘zimizga olsak bo‘ladimi yoki taksichiga berishimiz kerakmi?


Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Mazkur buyum va pullar sizning ham, taksichining ham mulki emas, balki o‘z egasining mulkidir. Shuning uchun egasiga qaytarish lozim. Buning uchun siz topilmani taksichining o‘ziga qaytarib berasiz va u haqiqiy egalarini topish chorasini ko‘radi. Egasidan beruxsat ishlatib yuborishi gunoh hisoblanadi.

Zayd ibn Xolid al-Juhaniy roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim yo‘qolgan narsani tanitmay o‘ziniki qilib olsa, zalolatga ketuvchidir”, deganlar (Imom Muslim va Imom Ahmad rivoyat qilgan).

Hozirgi vaqtda unutib qoldirilgan buyumlarning egasini topishning turli yo‘llari mavjud. Unutib qoldirilgan narsalar buyum va pul singari chirib, aynib qolmaydigan narsalar bo‘lsa, egasi chiqqunicha o‘zida saqlab turadi va egasini topishga jiddiy kirishadi.

Egasini topishdan butkul umidi uzilgan vaqtda o‘zi muhtoj bo‘lsa, sadaqa o‘rnida o‘ziga ishlatishi, boy bo‘lsa, faqirlarga egasining nomidan sadaqa qilib yuborishi lozim bo‘ladi.

Keyinchalik egasi topilib qolsa, holatni tushuntiradi. Agar egasi rozi bo‘lsa, sadaqaning savobi unga bo‘ladi. Egasi rozi bo‘lmay, narsasini talab qilsa, qiymatini to‘lab beradi va qilingan sadaqaning savobi ana shu taksichining o‘ziga bo‘ladi. Vallohu a’lam.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.