Abdulloh ibn Zubayr roziyallohu anhumoning Muoviya ibn Abu Sufyon roziyallohu anhumoga qo‘shni bo‘lgan yeri bor edi. Ularning yerlarida dehqonchilik qiladigan, yerga ishlov beradigan qullar mehnat qilardi.
Bir kuni Muoviya roziyallohu anhuning qullari Abdulloh roziyallohu anhuning yeriga kirib, undan bir parcha yerni tortib olishdi. Buni ko‘rgan Abdulloh ibn Zubayr roziyallohu anhumo Muoviya roziyallohu anhuga quyidagi mazmunda maktub yozdi:
“Ey Muoviya, sening qullaring mening yerimni tortib olishdi. Ularga bu ishdan tiyilishni amr et. Aks holda ikkimizning o‘rtamizda kelishmovchilik chiqadi”.
Muoviya roziyallohu anhu Abdulloh ibn Zubayr roziyallohu anhumoning maktubini ko‘rgach, uni o‘g‘li Yazidga uzatdi. Yazid maktubni ochib o‘qidi. Otasi undan “Ey Yazid, bu xatga nima deysan?” deb so‘radi. Yazid “Siz unga boshi uning oldida, oxiri sizning oldingizda bo‘lgan katta bir qo‘shin yuborishingiz, qo‘shin uning boshini sizga keltirishi kerak deb o‘ylayman. Shunda siz undan qutulasiz” dedi. Bu gapni eshitgan Muoviya o‘g‘liga “Menda bundan yaxshi fikr bor” dedi. O‘g‘li hayron bo‘lib “Nima ekan, ey otajon?” deb so‘radi. Muoviya “Menga qalam va qog‘oz keltiring!” deb buyurdi. Keyin Abdullohga maktub yozdi. Maktubda quyidagi satrlar bor edi:
“Birodarimning o‘g‘li (Abdulloh)ning maktubini o‘qidim. Allohga qasamki, uni xafa qilgan narsa meni ham xafa qildi. Do‘stim! Sening roziliging oldida dunyo va undagi barcha narsalar arzimasdir. Men o‘zimga-o‘zim bir maktub yozdim. U maktubimga Allohni va musulmonlardan bir jamoani guvoh qildimki, o‘sha yerim, undagi daraxtlar va u yerda ishlaydigan barcha qullar senikidir! Yerni o‘z yeringga, qullarni o‘z qullaringga qo‘shib ol! Vassalom!”
Abdulloh ibn Zubayr roziyallohu anhu Muoviya roziyallohu anhuning maktubini o‘qib ko‘rgach, unga quyidagi mazmunda javob maktubi yubordi:
“Mo‘minlar amirining maktubini oldim. O‘qib, o‘rganib chiqdim. Alloh taolo u kishini boqiy qilsin! Alloh taolo u kishining yuqori maqomga ko‘tarilishlariga sabab bo‘lgan ushbu go‘zal xulqlari (halimlik)ni u kishidan ketkazmasin! Vassalom”.
Muoviya roziyallohu anhu ushbu maktubni o‘qigach, uni o‘g‘li Yazidga uzatdi. Yazid xatni o‘qib, xursand bo‘ldi, yuzi yorishdi. Shunda Muoviya roziyallohu anhu o‘g‘liga qarab “Ey o‘g‘ilcham! Agar sen yana mana shu kasallik (g‘azab) bilan og‘risang, uni mana bu kabi dori (halimlik) bilan davolagin! Biz halimlikda faqat yaxshilik ko‘rgan qavmdirmiz!” dedi.
Honiy Hojining
“Solihlar va solihalar hayotidan ming bir qissa” asaridan
Nozimjon IMINJONOV
tarjimasi
Abu Bakr roziyallohu anhuning muhabbati
Buyuk sahobiy Abu Bakr roziyallohu anhu bunday deydilar: “Biz hijratda edik. Men juda chanqab turgan edim. Ozgina sut olib kelib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga uzatdim va: “Yo Allohning Rasuli, ichib oling”, dedim. Rasululloh ichdilar-u, mening chanqog‘im qondi”.
Bu gaplar aynan haqiqat. Abu Bakr roziyallohu anhu chin dildan shunday dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ichdilar va Abu Bakr roziyallohu anhuning chanqoqlari qondi. Bu muhabbatning go‘zalligini his qila olyapsizmi? Bu o‘zgacha, xos bir muhabbatdir...
Savbon roziyallohu anhuning muhabbati
Payg‘ambar alayhissalom dastyorlari Savbon roziyallohu anhuning oldida kun davomida bo‘lmadilar. Nabiy alayhissalom qaytib kelganlarida Savbon roziyallohu anhu u zotga qarab: “Ey Allohning Rasuli, meni yolg‘iz tashlab ketdingiz”, dedi-da, yig‘lab yubordi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Shunga yig‘layapsanmi?” – dedilar. Savbon roziyallohu anhu: “Yo‘q, Rasululloh! Lekin jannatda sizning va o‘zimning martabamni yodga olib qo‘rqib ketdim. Alloh taoloning mana bu oyati esimga tushdi: «Kimda-kim Alloh va Payg‘ambarga itoat etsa, ana o‘shalar Allohning in’omiga erishgan zotlar, ya’ni, payg‘ambarlar, siddiqlar, shahidlar va solih kishilar bilan birgadirlar. Ular esa eng yaxshi hamrohlardir»[1]. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Xursand bo‘laver! Sen ham o‘zing muhabbat qo‘yganlar bilan birgasan”, dedilar.
Savod ibn G‘oziyyaning muhabbati
Savod ibn G‘oziyya Uhud g‘azoti kunida qo‘shinning markazida turardi. Nabiy alayhissalom qo‘shinga qarata: “Saflarni rostlanglar, to‘g‘ri turinglar!” – dedilar. Qarab borar ekanlar Nabiy alayhissalom Savod roziyallohu anhuning to‘g‘ri turmaganini ko‘rib: “Rostlangin, ey Savod!” – dedilar. Sahobiy: “Xo‘p”, dedi-yu, biroq to‘g‘irlanmasdan turaverdi. Payg‘ambar alayhissalom u tomonga yaqinlashib, qo‘llaridagi misvoklari bilan sahobiyning biqiniga niqtab: “Savod, to‘g‘ri turgin!” – dedilar. Savod: “Og‘rittingiz, Rasululloh! Alloh taolo sizni haq ila yuborgan bo‘lsa, endi men sizdan o‘ch olishim uchun imkon bering”, dedi. Payg‘ambarimiz alayhissalom qorinlarini ochib: “Qasosingni olvol, Savod”, dedilar. Savod roziyallohu anhu egilib qorinlarini o‘pa boshladi va: “Yo Allohning Rasuli, bugun shahidlik kunidir, shuning uchun ham oxirgi onlarimda tanam sizning muborak tanangizga tegib qolishini xohladim”, dedi.
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Minbar yasalmasidan avval Nabiy sollallohu alayhi vasallam xurmoning tanasiga suyanib xutba qilar edilar. Bir muddat o‘tib, minbar joylashtirilganidan so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallam minbarga ko‘tarildilar. Shunda o‘sha xurmo tanasidan (yosh boladay) o‘ksik ovoz chiqdi. Uni, hatto biz ham eshitdik. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam keldilar-da, unga qo‘llarini tekkizdilar. Zum o‘tmay u tinchib qoldi” (Imom Buxoriy rivoyati).
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Niso surasi, 69-oyat.