Sayt test holatida ishlamoqda!
07 May, 2025   |   9 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:42
Quyosh
05:13
Peshin
12:25
Asr
17:20
Shom
19:30
Xufton
20:55
Bismillah
07 May, 2025, 9 Zulqa`da, 1446

7 savolga 7 javob: Qazo ro‘zasi

30.04.2018   56275   4 min.
7 savolga 7 javob: Qazo ro‘zasi

1-savol: Ro‘zador kishining tobi qochsa, unga ukol qilish mumkinmi? 

Javob: Alloh taolo bandalari zimmasiga toqatidan ortiq narsalarni yuklamaydi. 

Imomi A’zam (rahmatullohi alayh) hazratlari tanaga bir narsa kirishi bilan ro‘za buziladi, deganlar. Shuning uchun ro‘zador ukol olsa ro‘zasi buziladi. 

Agar o‘ta zarurat bo‘lmasa, ukolni iftorlikdan keyin yoki saharlikdan oldin qildirib olgani ma’qul. Lekin ro‘za tutganida sog‘ligi yomonlashgani tufayli ukol olmasa, hayoti xavf ostida bo‘lsa, ukol olib, ro‘zasining qazosini Ramazon tugaganidan keyin tutib beradi. 

2-savol: O‘tmishda qoldirgan ro‘zalarim uchun fidya bersam bo‘ladimi? 

Javob: Yo‘q. Qari kishilar, ya’ni kundan-kun madori ketayotgan chol yoki kampir Ramazon ro‘zasining har bir kuni uchun fidya (bir miskinga ikki kilo bug‘doy yo uning bahosini) beradi (“Hidoya”, “Fatovoyi Hindiya”). 

Siz o‘tmishda qoldirgan ro‘zalaringizning har bir kuni uchun qazosini tutib berasiz. 

3-savol: Ramazon kunlaridan birida yoqqan yomg‘irda yurgan odamning og‘ziga bir-ikki tomchi yomg‘ir suvi kirib ketsa, ro‘zasi buziladimi? 

Javob: Agar o‘sha odamning ixtiyoridan tashqari, bexosdan suv kirib ketsa, ro‘zasi buziladi va qazo (bir kunga bir kun) tutib beradi. Bordiyu, yomg‘ir suvini qasddan yutsa, unga ham qazo, ham kafforat lozim bo‘ladi. Ya’ni, bu odam buzilgan ro‘zasi uchun bir kun tutib berishdan tashqari, jarima sifatida ikki oy ketma-ket ro‘za tutib berishi, bunga qurbi yetmasa, oltmishta miskinning bir kunlik taomini sadaqa qilishi kerak bo‘ladi (“Fatovoyi Hindiya”). 

4-savol: Ramazon oyida tishi og‘rib qolgan odam muolaja va og‘riq qoldirish maqsadida ukol olsa, ro‘zasi buziladimi? 

Javob: Kishi ana shunday noqulay vaziyatda qolmasligi uchun ramazon oyi kirishidan oldin o‘ziga bir qarab, kerakli muolajalarni olishi kerak. To bu barakotli oy sharofatidan to‘liq bahramand bo‘lsin, uning ibodat qilish zavqiga hech qanday qiyinchilik xalaqit bermasin. Shunday bo‘lsa ham, ramazon oyida birdan tishi og‘rib, ukol olgan kishining ro‘zasi buziladi va keyin o‘sha kun uchun bir kun qazo tutib beradi (“Fatovoyi Hindiya”). 

5-savol: Qazo ro‘za tutish qanday niyat qilinadi?

Javob: Qazo ro‘za tutish uchun subh sodiq kirishdan oldin niyat qilinadi.“Zimmamdagi qazo ro‘zani tutishni niyat qildim”deb niyat qilinadi. 

6-savol: Payg‘ambarimiz (s.a.v.): Kimki Jumodul oxir oyining 13, 14, 15 kunlari ro‘za tutsa bir oy ro‘za tutgan bilan barobardir deganlar. Shu bir oy deb qabul qilinadigan ro‘za Ramazonning bir oylik qazosiga o‘tadimi? 

Javob: Ramazon ro‘zasining qazosi “Ramozon ro‘zasini qazosini niyat qildim” – deb, bir kun uchun bir kun tutiladi. Ya’ni har bir qazo qilingan ramazon ro‘zasi uchun bir kun ro‘za tutiladi. Ushbu zikr qilingan kunlarda ro‘za tutish savobda bir oylik ro‘zaga barobar deyiladi. Amalda yoki adadda bu qazo ro‘zalar o‘rniga o‘tmaydi. 

7-savol: Mening qazo ro‘zalarim bor. Necha yilligini aniq bilmayman, shuning uchun dushanba, payshanba kunlari qazo ro‘zalarimni tutib bermoqchiman. Qanday niyat qilish kerak? 

Javob: Mazkur tutmagan qazo ro‘zalarni niyat qilasiz. Agar qaysi yil va qaysi kunning ro‘zasini tutayotganingiz aniq bo‘lsa, shuni niyat qilasiz. Agar qaysi yil va qaysi kunning ro‘zasi ekani aniq bo‘lmasa, avvalgi ro‘za deb niyat qilasiz. Shunda avvalgilari birin-ketin soqit bo‘lib boraveradi.

Boshqa maqolalar
Maqolalar

Duoyimning ijobat bo‘lish muddati uzayib ketdi

07.05.2025   186   3 min.
Duoyimning ijobat bo‘lish muddati uzayib ketdi

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Ibn Javziy rahimahulloh aytadi: “Bir ajoyib holat haqida fikr yuritdim: ba’zida mo‘minning boshiga bir ish tushsa, u astoydil duo qiladi, ammo duolarining ijobati ko‘rinmaydi. Umidsizlikka tushay deganda,  uning qalbiga qaraladi. Agarda u Allohning fazlidan umidini uzmagani holda taqdiriga rozi bo‘lsa, duoning ijobati tezlashadi. Bu ma’nolar Alloh taolo nozil qilgan oyati karimada o‘z ifodasini topgan: «...Hatto Payg‘ambar va iymonli kishilar: “Allohning yordami qachon (kelar ekan)?» degan edilar. Ogoh bo‘lingki, Allohning yordami (hamisha) yaqindir”»[1].

Shunday holat Ya’qub alayhissalom bilan ham bo‘lgan. U zotning o‘g‘illari Yusuf alayhissalom dom-daraksiz yo‘qolib qolganida, kushoyish kelishidan noumid bo‘lmaganlar. Keyingi o‘g‘illari ham tortib olinganida, u zot Allohning fazlidan umidlarini uzmaganlari holda: «...Shoyadki, Alloh ularning (Yusuf, Binyamin va Misrda qolgan o‘g‘limning) barchalarini (bag‘rimga) qaytarsa...»[2], deganlar.

“Duoyimning ijobat bo‘lish muddati uzayib ketdi”, deb qayg‘urmang. Alloh taolo sizning tazarruingiz, yalinib-yolvorishlaringizni ko‘rishni iroda qilmoqda. Sizni qilgan sabringizga ajr ila mukofotlamoqchi. Siz shayton bilan jang qilishingiz uchun ham duoyingizning ijobatini kechiktirish ila sizni sinayapti.

Gohida Alloh taolo sizning aziymat, qat’iyatingiz naqadar quvvatli ekani va baloga qanchalik sabrli ekaningizni ko‘rish uchun ham dard berib imtihon qiladi. Agar sabr qila olsangiz, demak, siz itoatkor bandalar safidasiz. Bordi-yu, irodasizlik qilsangiz, ziyonkorlardan bo‘lasiz. Sabrdan keyin faqat va faqat yechim, yorug‘ kunlar bor.

Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu  anhu: “Sabr qilsang, ajrga ega bo‘lasan, baribir yozilgani bo‘ladi. Sabrsizlik qilsang, gunohkor bo‘lib qolasan, baribir yozilgani bo‘ladi”, deganlar.

Shoir aytadi:

Baloyu imtihon kelsa, alarga har on rizo ko‘rsat,
Sinov bergan sihatni ham O‘zi bergay aniq, albat.
Bandasiga ne hukm etsa, hikmati bor, itoat qil,
Bitganidan qutulmoqlik chorasizdir, bil, ey g‘ofil!
Noumidlik xanjarini ko‘kragingga urma ammo,
Ki Allohning qudratila yechilgaydir har muammo.

Allohdan umidingizni uzmang. Sinovlarga sabr qiling, shundagina ulkan ajrlarni qo‘lga kiritasiz. Fazl ibn Sahl aytadi: “Kasalliklarda ne’matlar bor”. Bu borada quyidagilarga e’tiborli bo‘ling:

– gunohlardan tozalash;
– savobni qo‘lga kiritish;
– g‘aflatdan uyg‘onish;
– sog‘lik ne’matini eslab qo‘yish;
– tavbaga shoshilish.

Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Baqara surasi, 214-oyat.
[2]  Yusuf surasi, 83-oyat.

 

 

Maqolalar