بسم الله الرحمن الرحيم
اَلْحَمْدُ للهِ الَّذِي اَنْزَلَ الْقُرْآنَ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى أَشْرَفِ الاَنْبِيَاءِ وَالْمُرْسَلِيْنَ
وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ أَجْمَعِيْنَ
أمَّا بَعْدُ
Assalomu alaykum va rahmatullohi va barakotuhu.
Hurmatli mehmonlar, muhtaram hay’at a’zolari, qori-qoriyalarimiz, musobaqani to‘g‘ridan to‘g‘ri kuzatib borayotgan qalbi Qur’onga oshno aziz yurtdoshlar!
Bugun, barchamiz uchun nihoyatda qutlug‘ kun, katta xursandchilik ayyomi. Yurtimiz uzra yaxshiliklar, ilohiy rahmatlar yog‘ilib turgan damlarda Siz azizlar bilan O‘zbekiston Qur’on musobaqasi Respublika bosqichining ochilish marosimida jamlanib turibmiz. Ushbu musobaqaning yakuniy bosqichi «Rasululloh oyi» deya ta’rif berilgan Sha’bon oyida bo‘lib o‘tishida ham o‘ziga xos hikmat bor. Chunki, bu oy Qur’on nozil bo‘lgan oyga tayyorgarlik ko‘rish, Kalomullohni ko‘proq tilovat qilish, takrorlash oyi hisoblanadi. Bu esa, albatta, musobaqa fayziga fayz qo‘shadi, inshoalloh.
Xabaringiz bor, Muhtaram Prezidentimiz tashabbuslari bilan boshlangan Qur’oni karim musobaqasi mo‘min-musulmonlarimiz ko‘pdan beri intiqib kutgan quvonchu shodliklarni olib keldi. Qalbda mamnunlik, ko‘zda yosh ila qilingan duolar, huzurbaxsh tilovatlar sabab yurtimizga fayzu barakalar yog‘ildi.
Quvonarlisi, ushbu musobaqaning ilk yilidayoq ishtirokchilar soni besh yarim ming nafardan oshdi. Aslida, olimu ulamo, qoriyu qurrolarga beshik bo‘lgan, din va dunyo ilmlari bilan Islom tamadduniga ulkan hissa qo‘shgan allomalar zaminida, ularning soni bundan ham ko‘p bo‘lishi mumkin, kelgusi yilda bu raqam bir necha baravarga oshadi, inshoalloh.
Xalqimizning Qur’onga bo‘lgan muhabbati naqadar yuksak ekanini musobaqaning tuman-shahar, viloyat bosqichlarida guvohi bo‘ldik. Qishning sovuq kunlarida ham Qur’onga muhabbatli xalqimiz to‘p-to‘p bo‘lib musobaqani tomosha qilishga kelishdi. Chillaning sovug‘i avjiga chiqqan kunlarida ham tashqarida turib bo‘lsa-da, musobaqani kuzatishdi. Bu Allohning kalomiga bo‘lgan muhabbatning naqadar kuchli ekaniga dalolatdir.
Musobaqa o‘tkazilayotgan joylarga borib, kuzata olish imkoniyatiga ega bo‘lmagan yurtdoshlarimiz uchun ham sharoitlar tashkil etildi. Ular televideniye va internet saytlari orqali uylaridan turib ilohiy, fayzli onlardan bahramand bo‘lishdi.
O‘z navbatida, hududlardagi viloyat hokimliklari va mutasaddi tashkilotlar musobaqa ishlariga yaqindan ko‘mak berib, ishtirokchilarni tabriklab, tomoshabinlar uchun barcha shart-sharoitlarni hozir qilib berishdi. Bu – viloyat rahbarlarining aholi ma’naviyatiga, ma’rifatiga eksak e’tibor qaratayotgan-laridan dalolatdir. Ayni paytda ham Respublikamiz bo‘ylab, bir necha hududlarda ushbu musobaqani to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘rish imkoni hozirlangani ming-minglab mo‘min-musulmonlarimizni cheksiz xursand qilmoqda.
Hurmatli tadbir ishtirokchilari!
Mo‘min-musulmon kishi uchun Haq taoloning kalomini o‘qish yoki uni tinglashdanda rohatbaxsh narsa bo‘lmaydi. Qur’oni karim insonlarni to‘g‘ri yo‘lga boshlaydigan, aql yurgizib, tafakkur qilib, hidoyatga chorlaydigan muqaddas kitobdir. Inson Qur’oni karim oyatlarini yod olgani yoki eshitgani sari ruhi yengillashib, to‘g‘ri yo‘lda sobitqadam bo‘lib boraveradi.
Alloh taolo Qur’on o‘quvchi va eshituvlarni maqtab, bunday marhamat qiladi:
إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَنْ تَبُورَ لِيُوَفِّيَهُمْ أُجُورَهُمْ وَيَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَكُورٌ
«Allohning kitobini tilovat qiladigan, namozni barkamol ado etadigan va Biz ularga rizq qilib bergan narsalardan maxfiy va oshkora ehson qiladigan zotlar sira kasod bo‘lmaydigan tijoratdan (ajru savob bo‘lishidan) umidvordirlar. Zero (Alloh) ularning ajrlarini komil qilib berur va O‘z fazlini ularga yanada ziyoda qilur. Albatta, U mag‘firatli va o‘ta shukr qiluvchidir» (Fotir, 29–30).
Zero, Qur’on o‘qilganda, mo‘min-musulmon banda butun vujudi bilan Kalomullohga some bo‘ladi. O‘qilayotgan oyatlar haqida tafakkur qiladi. Ana shunda ulug‘ ajru savoblarga erishadi. Bu haqida A’rof surasining 204-oyatida bunday deyiladi:
وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآَنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ
“Qur’on o‘qilganda uni tinglangiz va sukut saqlangiz! Shoyad shunda rahm qilingaysiz!”.
Payg‘ambarimiz Muhammad Mustafo sollallohu alayhi va sallam ham Qur’oni karimni o‘qigan, yod olgan kishilarni insonlarning eng yaxshisi deb ta’riflaydilar. Usmon ibn Affon roziyallohu anhu Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)dan rivoyat qiladilar:
خَيْرُكُمْ مَنْ تَعَلَّمَ الْقُرْآنَ وَعَلَّمَهُ
“Sizlarning yaxshilaringiz Qur’onni o‘rganib, so‘ng uni boshqalarga ham o‘rgatuvchilardir” (Imom Buxoriy).
Yana bir hadisi sharifda:
مَنِ اسْتَمَعَ إِلَى آيَةٍ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ تَعَالَى كُتِبَتْ لَهُ حَسَنَةٌ مُضَاعَفَةٌ
وَمَنْ تَلاَهَا كَانَتْ لَهُ نُوراً يَوْمَ الْقِيَامَةِ
“Kim Alloh taoloning Kitobidan bir oyatni eshitsa, unga ikki hissa ko‘p savob yoziladi. Kimda-kim Qur’onni tilovat qilsa, qiyomat kuni uning uchun yorituvchi nur porlaydi” (Imom Ahmad va Imom Bayhaqiy).
Qur’oni karim kalimalari ostidagi o‘ta teran ma’no-mazmun, hikmat borligi, har qanday inson Qur’oni karimning o‘ta ta’sirli oyatlarini eshitgan paytda, beixtiyor unga quloq tutib qolishi, butun vujudi bilan berilib tinglashi – bularning barchasi ushbu ulug‘ kitob butun olamlarning yaratuvchisi bo‘lmish Alloh taboraka va taoloning so‘zi ekaniga yana bir bor amin bo‘ladi.
Qadrli mehmonlar, musobaqamizni to‘g‘ridan to‘g‘ri kuzatib borayotgan aziz Qur’on muxlislari!
Muhtaram Prezidentimiz 2017 yil 1 sentyabr kuni “Hazrati Imom” majmuasiga qilgan tashriflari chog‘ida Qur’on musobaqasini dastlab tuman, shahar va viloyat bosqichini so‘ngra Respublika bosqichini o‘tkazish bo‘yicha ko‘rsatma bergan edilar. Shunga muvofiq, bu yilgi musobaqa o‘zgacha ruhda, ko‘tarinki kayfiyatda, ommaviy tarzda o‘tkazildi. Buni barchamiz ko‘rib, guvohi bo‘ldik. Bu bejizga emas, albatta. Chunki Qur’oni karimni yodlash, tinglash va anglashda hikmat ko‘p. Davlatimiz rahbari ta’birlari bilan aytganda: “Qur’onni eshitish, eshita olish yuksak ma’naviyat, ma’rifat. Qur’on hech qachon yomonlikka da’vat qilmaydi. Agar, Qur’oni karimni eshita olsak, eshittira olsak bu muvaffaqiyat bo‘ladi. Elimizga nur keladi”.
Mana shunday ishlarning uzviy davomi sifatida shu yil 13 aprel kuni Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekistonda Qur’oni karim tilovati musobaqasining yakuniy Respublika bosqichiga tayyorgarlik ko‘rish va uni yuqori saviyada o‘tkazish to‘g‘risida”gi majlisida Bosh vazir janoblari tomonidan juda ham muhim vazifalar va topshiriqlar belgilab berildi. Hozirda barcha mutasaddi tashkilotlar Qur’on musobaqasini eng yuqori saviyada o‘tkazish uchun juda ko‘p xizmatlar qilishmoqda.
Ayniqsa, Diniy idoramizning doimiy hamkori bo‘lgan O‘zbekiston yoshlar ittifoqi tashkiloti musobaqani o‘tkazishda yaqindan hamkorlik qilish taklifi bilan chiqqani bizni quvontirdi. Biz ushbu taklifni mamnuniyat bilan qabul qildik. Yoshlar ittifoqi tashkiloti g‘oliblarini qimmatbaho sovg‘alar bilan taqdirlash kabi eng ulug‘ savobli ishlarni o‘z zimmasiga oldi, buning uchun albatta tashakkur aytamiz.
Fursatdan foydalanib, barcha tashkilotlar rahbarlariga, mutaxassislariga, ishchi-xodimlariga, barcha-barchaga va o‘zining sarmoyasi bilan hissa qo‘shgan saxovatpesha kishilarga katta minnatdorlik bildiramiz. Ularning el-yurt saodati, dinimiz ravnaqi, xalqimiz farovonligi yo‘lida olib borayotgan fidokorona mehnatlarida ulkan zafarlar ato etishini Yaratgan Haq taolodan so‘raymiz. Alloh taboraka va taolo olib borayotgan ishlarida O‘zi madadkor bo‘lib, O‘zining hifzu himoyasida asrasin.
Qur’on tilovati paytida va undan keyin duolar qabul bo‘lishidan umid qilinishi borasida hadis kelgan. Bugun qalbi quvonchga to‘lgan mo‘min-musulmon yurtdoshlarimiz mana shunday fayzu barakotli kunlarda qo‘llarini baralla duoga ko‘tarib, uning shukronasi uchun Parvardigorimizga hamdu sanolar aytishmoqda. Bu ishga tashabbuskor bo‘lgan Davlatimiz rahbari, barcha mutasaddilar haqlariga duolar qilishmoqda. Yurt tinchligi, xalq farovonligi uchun duolar qilmoqdalar.
Albatta, ushbu xayrli va fazilatli musobaqa, duolar sababidan jonajon O‘zbekistonimizga yaxshiliklar, barakalar yog‘ilib, kunlarimiz bundan-da nurafshon, hayotimiz yanada farovon bo‘ladi, inshoalloh.
Respublika bosqichiga yetib kelgunga qadar, ming-minglab yigit-qizlarimiz orasidan tuman-shahar va viloyat bosqchilarida g‘oliblikni qo‘lga kiritib, yakuniy bosqichda ishtirok etayotgan qoriyu qoriyalarimizga muvaffaqiyatlar, zafarlar tilab qolamiz. Alloh yuzlarini yorug‘, ishtiroklarini oson qilsin!
O‘zbekistonda ommaviy tarzda o‘tkazilayotgan birinchi Qur’oni karim tilovati musobaqasining Respublika bosqichini ochiq deb e’lon qilaman.
O‘MI Matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: إِذَا أَكَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَذْكُرِ اسْمَ اللهِ، وَإِنْ نَسِيَ أَنْ يَذْكُرَ اسْمَ اللهِ فِي أَوَّلِهِ فَلْيَقُلْ بِسْمِ اللهِ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَالتِّرْمِذِيُّ.
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Qachon birortangiz taom yesa, Allohning ismini zikr qilsin. Agar avvalida Allohning ismini zikr qilishni unutib qo‘ysa, «Bismillahi avvalahu va axirohu» desin», dedilar» (Abu Dovud va Termiziy rivoyat qilganlar).
Ba’zan taom tanovul qilish paytida inson shoshilib, «Bismillah»ni aytish esidan chiqib qoladi. Bir oz yeganidan keyin «Bismillah»ni aytmagani esiga tushib qoladi. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning ushbu hadisi shariflariga binoan, ana shunday vaqtda «Bismillahi avvalahu va axirohu» demog‘i lozim.
Bu jumlaning ma’nosi «avvalida ham, oxirida ham Bismillah» degani bo‘lib, taomning barakasini qaytaradi va unga shayton sherik bo‘lishini qirqadi.
وَعَنْهَا قَالَتْ: كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَأْكُلُ فِي سِتَّةٍ مِنْ أَصْحَابِهِ فَجَاءَ أَعْرَابِيٌّ فَأَكَلَهُ بِلُقْمَتَيْنِ، فَقَالَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: أَمَا إِنَّهُ لَوْ سَمَّى كَفَاكُمْ. رَوَاهُ التِّرْمِذِيُّ وَصَحَّحَهُ.
Yana o‘sha kishidan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam o‘zlarining oltita sahobalari bilan taom yemoqda edilar. Bir a’robiy kelib, ikki luqmada (hammasini) yeb qo‘ydi. Shunda u zot sollallohu alayhi vasallam: «Agar u tasmiya aytganida, hammangizga yetar edi», dedilar» (Termiziy rivoyat qilgan va sahih, degan).
Bu hadisi sharifda har bir odam taomni «Bismillah»ni aytib yesa, u barakali bo‘lishiga dalolat bor.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam va u kishining olti sahobalari albatta «Bismillah»ni aytib, so‘ng taom yeyishni boshlaganlar. Ammo haligi a’robiyning «Bismillah»ni aytmay taom yegani barakani qochirdi.
وَكَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ جَالِسًا وَرَجُلٌ يَأْكُلُ فَلَمْ يُسَمِّ حَتَّى لَمْ يَبْقَ مِنْ طَعَامِهِ إِلَّا لُقْمَةٌ، فَلَمَّا رَفَعَهَا إِلَى فِيهِ قَالَ: بِسْمِ اللهِ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ، فَضَحِكَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ثُمَّ قَالَ: مَا زَالَ الشَّيْطَانُ يَأْكُلُ مَعَهُ، فَلَمَّا ذَكَرَ اسْمَ اللهِ اسْتَقَاءَ مَا فِي بَطْنِهِ. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَالنَّسَائِيُّ.
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam o‘tirgan edilar. Bir kishi taom yer edi. U tasmiya aytmadi. Faqat bir luqma taom qolgandagina «Bismillahi avvalahu va axirohu» dedi. Shunda Nabiy sollallohu alayhi vasallam kuldilar va:
«Shayton u bilan taom yeb turdi. Allohning ismini zikr qilganida qornidagi narsani qusib yubordi», dedilar» (Abu Dovud va Nasoiy rivoyat qilganlar).
Bu ham barchamiz uchun dars. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bor joydagi har bir o‘tirish, harakat va sakinat hammaning diqqat e’tiborida bo‘lishi ma’lum.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam o‘tirgan joyda bir odam «Bismillah»ni aytmay, taom tanovul qila boshladi. Hamma damini ichiga yutib, nima bo‘lar ekan, deb kutib turdi.
Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam esa indamas edilar. Haligi kishi esa taom yeyishda davom etar edi. Endi nima bo‘ladi? Atigi bir luqma taom qolganda birdan esiga tushib qolib:
«Bismillahi avvalahu va axirohu» dedi».
Shunda Nabiy sollallohu alayhi vasallam kuldilar va: «Shayton u bilan taom yeb turdi. Allohning ismini zikr qilganda qornidagi narsani qusib yubordi», dedilar».
Demak, taomni «Bismillah»ni aytmay yegan odam bilan birga shayton ham uning taomidan qo‘shilishib yeb turar ekan.
Bu esa ham gunoh, ham taomning barakasini qochirishdir. Shuning uchun bu masalaga juda ehtiyot bo‘lmoq kerak. Mabodo avvalida aytish esdan chiqib qolgan bo‘lsa ham, eslagan zahoti aytish lozim.
Allohning ismini zikr qilib, so‘ng taom yeyishni boshlash islomiy ovqatlanish madaniyatining boshida turadi.
Albatta, taom Alloh taolo tomonidan bandaga beriladigan ulkan ne’mat ekanligi hech kimga sir emas. Doimo Allohni eslab turishi lozim bo‘lgan banda uchun ne’matga erishgan paytda ne’mat beruvchi Zotni eslash zarurati yana ham ortadi. Ana shunday paytda Allohni – ne’mat beruvchi Zotni esidan chiqargan odam xato qilgan bo‘ladi. Agar o‘zi eslab, xatosini to‘g‘rilasa, yaxshi. Agar uning esiga tushmasa, atrofdagilar unga eslatib qo‘yishlari lozim. Chunki Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam doimo shunday qilganlar.
«Hadis va hayot» kitobi 16-juzidan