Cavol: Ba'zi vaqtlarda jamoatga kechikib kelib, takbir aytib, jamoatga qo'shilamiz. Shu holatda sanoni o'qiymizmi?
Javob: Bismillahir rohmanir rohiym.
Jamoat namoziga kech qolib qo'shilgan kishi agar imom jahriy qiroat qilayotgan paytda qo'shilsa, sanoni o'qimasdan sukut qilib turadi. Imom namozni tugatib salom bergandan so'ng imom bilan birga o'qiy olmagan rakatlarni o'qigani turganda sanoni o'qiydi.
Agar imom maxfiy qiroat qilayotgan bo'lsa, takbiri tahrimadan so'ng sanoni o'qiydi.
Agar birinchi rakatni topsa, lekin imom qiroatni boshlagan bo'lsa, sanoni o'qimay, jim turadi. Chunki sanoni o'qish sunnat, imomning qiroatiga quloq solish vojib sanaladi. Bu haqida “Fatovoi olamgiriya”da quyidagi ma'lumotlar keltirilgan: “Namozga kechikib kelgan shaxsga oid hukmlardan yana biri shuki, namozxon imom jahriy qiroat qilayotgan vaqtda qo'shilsa, sanoni o'qimaydi. Mazkur muqtadiy imomga yaqin yoki uzoqda bo'lsa ham, yoki imomning qiroatini eshitmaydigan kar bo'lsa ham sanoni o'qimay, jim turadi. Imom salom bergandan keyin ulgurmagan rakatlarini o'qish uchun turganda sanoni o'qib, ortidan a'uzuni aytadi.
Maxfiy qiroat qilinadigan namozlarda shunday holat bo'lib qolsa, iqtido qilgan rakatida sanoni o'qiydi.
Kishi birinchi rakatni topsa-yu, ammo imom fotihani o'qishni boshlagan bo'lsa, jim turadi.
Imomni ruku qilayotgan yoki sajda qilayotgan holda topsa qaraydi, agar sanoni o'qib ruku yoki sajdaga ulgura olishiga ko'zi etsa, tik turgan holda sanoni o'qiydi (keyin imomga iqtido qiladi). Agar ulgurishiga ko'zi etmasa sanoni o'qimasdan imomga iqtido qiladi.
Agar imomni qa'dada topsa, sanoni o'qimaydi, balki namozga kirishish uchun takbir aytadi, so'ngra egilish uchun takbir aytadi, so'ngra qa'daga o'tiradi. “Bahrur roiq”da shunday kelgan”.
Vallohu a'lam.
O'zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo markazi.
Ushbu tamoyil asosida ijtimoiy-ma’naviy muhit barqarorligi ta’minlanadi
MUNOSABAT
Yurtimizda diniy sohada davlat siyosatining takomillashuvi, fuqarolarning diniy e’tiqod erkinligi kafolatlanishi va diniy sohaga oid masalalarning huquqiy asosda hal etilishi borasida tub burilish yuz bermoqda. Bu borada ilgari surilgan konseptual yondashuvlar nafaqat mamlakat ichida, balki xalqaro maydonda ham e’tirof etilmoqda.
Xususan, davlatimiz rahbarining shu yil 21 apreldagi "Fuqarolarning vijdon erkinligi huquqi kafolatlarini yanada mustahkamlash hamda diniy-ma’rifiy sohadagi islohotlarni yangi bosqichga olib chiqish chora-tadbirlari to‘g‘risida"gi farmoni ushbu yo‘nalishdagi islohotlar uchun muhim hujjatdir. Zero, u orqali davlat-din munosabatlari ochiqligi, shaffofligi, diniy tashkilotlarning huquqiy maqomini mustahkamlash, shuningdek, diniy-ma’rifiy faoliyatni ilmiylik, milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida tashkil etish kabi ustuvor vazifalar belgilab berildi.
Farmon nafaqat diniy sohada faoliyat yuritayotgan mutasaddilar, balki keng jamoatchilik, ilmiy doiralar, xalqaro ekspertlar tomonidan ham ijobiy baholanmoqda. Chunki u O‘zbekistonning inson huquqlari, xususan, vijdon erkinligi bo‘yicha o‘z zimmasiga olgan majburiyatlarni amalda ro‘yobga chiqarishga intilayotganini yaqqol namoyon etdi.
Ilhomjon Bekmirzayev,
O‘zbekiston xalqaro islomshunoslik akademiyasi professori, tarix fanlari doktori
Manba: "Yangi O‘zbekiston" gazetasi 2025 yil 26 aprel, 85-son