Oylar ichida shundaylari borki, unda qilingan iltijo, toat-ibodat va yaxshi amallarning darajasi boshqa paytdagiga qaraganda yuqoriroq bo‘ladi. Shunday fazilatli oylardan biri Sha’bon oyi, uning boshqa oylar ichida o‘ziga xos o‘rni bor. Bu oyda kechgan eng muhim tarixiy hodisalardan biri qiblaning o‘zgartirilishi voqeasidir. Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) Makkada turganlarida qibla Baytul Maqdis tomonda edi. Madinaga hijrat qilganlaridan keyin qibla yana bobolari Ibrohim (a.s.)ning qiblasi – Ka’ba tomonga o‘zgarishini ishtiyoq ila kutgan edilar. Hijratning birinchi yili, Sha’bon oyining 15-kunida qibla Quddusi sharifdan Ka’baga o‘zgartirilgan. Bu to‘g‘rida Alloh taolo marhamat qiladi: “Goho yuzingizni (vahiy kutib) osmon bo‘ylab o‘girib turishingizni ko‘rayapmiz. (Xotirjam bo‘ling) Sizni o‘zingiz rozi bo‘ladigan qiblaga (Ka’baga) yuzingizni o‘girtiramiz. Yuzingizni Masjidi Harom (Ka’ba) tomonga buring! (Ey mo‘minlar, sizlar ham) qayerda bo‘lsangiz, yuzlaringizni o‘sha tarafga buring!..” (Baqara, 144).
Sha’bon oyi ulug‘ va fazilatli ekaniga dalillar ko‘p. Rasululloh (s.a.v.) marhamat qiladilar: «Alloh taolo o‘n ikki oy ichidan Rajab oyini o‘zi uchun tanlab olgan. Shuning uchun “Allohning oyi” deyiladi. Kim bu oyni ulug‘lab, hurmatini joyiga keltirsa, Alloh taolo uni jannati naimga kiritib, yana O‘z roziligini ato etadi. Sha’bon oyi “Rasululloh oyi” ham deyiladi. Kim bu oyni ulug‘lab, hurmatini bajo keltirsa, Qiyomat kuni unga jannatdan joyni o‘zim tayyorlab turaman. Ramazon oyi esa ummatlarim oyidir. Kim bu oyni ulug‘lab, hurmatini joyiga qo‘ysa, gunohlardan o‘zini tiysa, kunduz ro‘zador, kechalari bedor, birovlarga beozor holda ro‘za oyini tamomlasa, barcha gunohlari mag‘firat qilinadi» (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Sha’bon oyida Payg‘ambarimiz (s.a.v) haqlariga ko‘pdan – ko‘p salovot va salomlar yuborishsak bu muqaddas sha’bon oyini jonlantirgan bo‘lamiz. Bunday insonlar uchun Alloh taolo shunday marhamat qiladi: “Qarang, mening bandalarim Rasulimning oyiga qanday hurmat ko‘rsatayaptilar. Izzatim haqqi, men ham ularni afv etdim”.
Payg‘ambarimiz (s.a.v)ga ko‘plab salovot va salomlar yuborishlikning fazilati xususida Alloh taolo Qur’oni karimda shunday marhamat qiladi: “Haqiqatki, Alloh va uning farishtalari u Payg‘ambarga salovotu salomlar aytdilar. Ey iymon keltirganlar, siz ham Unga salovot va salom ayting” (Axzob, 56).
Sha’bon oyi 14-kunining quyosh botgan vaqtidan 15-kunining quyosh botgan vaqtigacha eng ulug‘ ayyomlardan hisoblanadi. Bu kecha “Baroat kechasi” deyiladi. Bu kechada bir yil ichida bo‘lajak ishlar haqida qazoyu hukm berilishi, ajal va umrlar belgilanishi, amal sahifalari Alloh taolo huzuriga ko‘tarilib namoyish etilishi kabi hodisalar bo‘lishi kitoblarimizda bayon qilingan. Shu kuni Alloh taoloning rahmat va mag‘firati yer yuziga muttasil yog‘ilib turadi. Bu kechada Haq taolo to subh vaqtigacha ushbu tarzda nido qilar ekan: “Istig‘for aytuvchilar bormi, gunohlarini kechsam; biror balo yoki musibatga mubtalo bo‘lganlar bormi, najot so‘rasalar, ofiyat baxsh etsam; rizqu ro‘z so‘raganlar bormi, rizqini ziyoda qilsam”.
Boshqa hadisda esa Usoma ibn Zayd (r.a.)dan rivoyat qilinadi: «Bir kuni Rasululloh (s.a.v.)ga: “Yo Rasululloh, men bironta oyda Sha’bondagidek ro‘za tutganingizni ko‘rmadim”, dedim. U zot (a.s.): “Bu shunday oyki, odamlar Rajab bilan Ramazon o‘rtasida undan g‘aflatda qolishadi. Bu oyda amallar olamlar Xojasiga ko‘tariladi. Shunday ekan, men amalimni o‘zimni ro‘zador holimda ko‘tarilishini yaxshi ko‘raman”, deb aytdilar» (Imom Nasoiy).
Alloh taolo barchalarimizga Sha’bon oyi kechasini g‘animat bilib, uni ro‘za va toat-ibodat bilan o‘tkazishni nasib qilsin!
O‘zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
عَنِ ابْنِ عُمَرَ اللهِ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَامَ رَسُولُ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي النَّاسِ فَأَثْنَى عَلَى اللهِ بِمَا هُوَ أَهْلُهُ ثُمَّ ذَكَرَ الدَّجَّالَ، فَقَالَ: «إِنِّي َلَأُنْذِرُكُمُوهُ وَمَا مِنْ نَبِيٍّ إِلَّا وَقَدْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ، وَلَكِنِّي سَأَقُولُ لَكُمْ فِيهِ قَوْلًا لَمْ يَقُلْهُ نَبِيٌّ لِقَوْمِهِ، إِنَّهُ أَعْوَرُ، وَإِنَّ اللهَ لَيْسَ بِأَعْوَرَ».
Ibn Umar roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:
عَنْ أَنَسٍ رَضِي اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَا مِنْ نَبِيٍّ إِلَّا وَقَدْ أَنْذَرَ أُمَّتَهُ الْأَعْوَرَ الْكَذَّابَ أَلَا وَإِنَّهُ أَعْوَرُ وَإِنَّ رَبَّكُمْ لَيْسَ بِأَعْوَرَ مَكْتُوبٌ بَيْنَ عَيْنَيْهِ «ك ف ر» أَيْ كَافِرٌ يَقْرَؤُهُ كُلُّ مُسْلِمٍ». رَوَاهُمَا الْأَرْبَعَةُ.
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
To‘rtovlari rivoyat qilganlar.
Sharh: Alloh taolo odamlarni sinash uchun Dajjolga turli imkoniyatlar berib qo‘yadi. Jumladan, Alloh taoloning izni ila u o‘likni tiriltirish, yomg‘ir yog‘dirish, yerni hosildor qilish va shunga o‘xshash ishlarga imkon topadi. So‘ngra o‘zidan ketib, xudolik da’vosini qiladi. Shunda Alloh taolo uning ojizlik taraflarini zohir qilib qo‘ygani ish beradi. Uning bir ko‘zi yo‘qligi, peshonasiga «kofir» deb yozib qo‘yilgani, Dajjol bu narsalarni o‘zidan ketkaza olmasligi uni fosh qiladi.
عَنِ ابْنِ عُمَرَ اللهِ رَضِي اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «بَيْنَا أَنَا نَائِمٌ رَأَيْتُنِي أَطُوفُ بِالْكَعْبَةِ فَإِذَا رَجُلٌ آدَمُ سَبْطُ الشَّعَرِ يَنْطُفُ أَوْ يُهْرَاقُ رَأْسُهُ مَاءً قُلْتُ: مَنْ هَذَا؟ قَالُوا: ابْنُ مَرْيَمَ ثُمَّ ذَهَبْتُ أَلْتَفِتُ فَإِذَا رَجُلٌ جَسِيمٌ أَحْمَرُ جَعْدُ الرَّأْسِ أَعْوَرُ الْعَيْنِ كَأَنَّ عَيْنَهُ عِنَبَةٌ طَافِيَةٌ قَالُوا: هَذَا الدَّجَّالُ أَقْرَبُ النَّاسِ بِهِ شَبَهًا ابْنُ قَطَنٍ»، وَابْنُ قَطَنٍ رَجُلٌ مِنْ خُزَاعَةَ. رَوَاهُ الشَّيْخَانِ.
Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Ikki shayx rivoyat qilganlar.
Sharh: Ibn Qatan – johiliyat davrida o‘lib ketgan odam edi.
وَلِمُسْلِمٍ: «الدَّجَّالُ أَعْوَرُ الْعَيْنِ الْيُسْرَى، جُفَالُ الشَّعَرِ، مَعَهُ جَنَّةٌ وَنَارٌ فَنَارُهُ جَنَّةٌ وَجَنَّتُهُ نَارٌ».
Muslimning rivoyatida:
«Dajjolning chap ko‘zi yo‘q, o‘zi sersoch bo‘ladi. Uning jannati va do‘zaxi bo‘ladi. Uning do‘zaxi – jannatdir, jannati – do‘zaxdir», deyilgan.
وَلِأَبِي دَاوُدَ: «إِنَّ مَسِيحَ الدَّجَّالَ رَجُلٌ قَصِيرٌ أَفْحَجُ جَعْدٌ أَعْوَرُ مَطْمُوسُ الْعَيْنِ لَيْسَ بِنَاتِئَةٍ وَلَا جَحْرَاءَ فَإِنِ الْتَبَسَ عَلَيْكُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ رَبَّكُمْ لَيْسَ بِأَعْوَرَ».
Abu Dovudning rivoyatida:
«Dajjol pakana, maymoq, jingalaksochdir, uning bir ko‘zi yo‘q, ko‘zi tep-tekis – bo‘rtib ham chiqmagan, ichkariga ham kirmagan. Agar ikkilanib qolsangiz, bilingki, Robbingiz unday emas», deyilgan.
Sharh: Mana shu sifatlardan uni tanib olaveringlar, tag‘in uning xudolik da’vo qilayotganiga aldanib qolmanglar.
عَنِ الْمُغِيرَةِ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: مَا سَأَلَ أَحَدٌ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ الدَّجَّالِ مَا سَأَلْتُهُ وَإِنَّهُ قَالَ لِي: «مَا يَضُرُّكَ مِنْهُ»، قُلْتُ: لِأَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّ مَعَهُ جَبَلَ خُبْزٍ وَنَهَرَ مَاءٍ، قَالَ: «هُوَ أَهْوَنُ عَلَى اللهِ مِنْ ذَلِكَ». رَوَاهُ الشَّيْخَانِ.
Mug‘iyra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
Ikki shayx rivoyat qilganlar.
Sharh: Alloh taolo unga mo‘jiza kabi narsalarni juda ham oshirib berib qo‘ygan emas.
عَنْ حُذَيْفَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا مَعَ الدَّجَّالِ مِنْهُ، مَعَهُ نَهَرَانِ يَجْرِيَانِ أَحَدُهُمَا رَأْيَ الْعَيْنِ مَاءٌ أَبْيَضُ وَالْآخَرُ رَأْيَ الْعَيْنِ نَارٌ تَأَجَّجُ فَإِمَّا أَدْرَكَنَّ أَحَدٌ فَلْيَأْتِ النَّهَرَ الَّذِي يَرَاهُ نَارًا وَلْيُغْمِّضْ ثُمَّ لِيُطَأْطِئْ رَأْسَهُ فَيَشْرَبَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مَاءٌ بَارِدٌ وَإِنَّ الدَّجَّالَ مَمْسُوحُ الْعَيْنِ عَلَيْهَا ظَفَرَةٌ غَلِيظَةٌ مَكْتُوبٌ بَيْنَ عَيْنَيْهِ كَافِرٌ يَقْرَأُهُ كُلُّ مُؤْمِنٍ كَاتِبٍ وَغَيْرُ كَاتِبٍ».
Huzayfa roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam shunday dedilar: «Men Dajjolda nimalar bo‘lishini uning o‘zidan ham yaxshi bilaman. Uning ikkita oqib turgan anhori bo‘ladi, biri ko‘zga ko‘rinib turgan oq suv, biri – ko‘zga ko‘rinib turgan alangali olov bo‘ladi. Kimdir unga yetishsa, o‘ziga olov bo‘lib ko‘ringan anhorga sho‘ng‘isin. So‘ngra boshini egib, undan ichsin, chunki o‘sha sovuq suv bo‘ladi. Dajjolning ko‘zi tekis, ustini qalin et qoplagan. Uning ikki ko‘zi orasiga «kofir» deb yozilgan bo‘lib, yozishni bilganu bilmagan har bir mo‘min uni o‘qiy oladi».
Sharh: Dajjolning chap ko‘zi qalin et bilan qoplangan bo‘lib, tep-tekis holda bo‘ladi. Shuning uchun u «masiyh» – tekislangan deb ham ataladi.
وَعَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِنَّ الدَّجَّالَ يَخْرُجُ وَإِنَّ مَعَهُ مَاءً وَنَارًا فَأَمَّا الَّذِي يَرَاهُ النَّاسُ مَاءً فَنَارٌ تُحْرِقُ وَأَمَّا الَّذِي يَرَاهُ النَّاسُ نَارًا فَمَاءٌ بَارِدٌ عَذْبٌ فَمَنْ أَدْرَكَ ذَلِكَ مِنْكُمْ فَلْيَقَعْ فِي الَّذِي يَرَاهُ نَارًا فَإِنَّهُ مَاءٌ عَذْبٌ طَيِّبٌ». رَوَاهُمَا الثَّلَاثَةُ.
Yana o‘sha kishidan rivoyat qilinadi:
Ikkisini uchovlari rivoyat qilganlar.
(Davomi bor)
«Fitnalar va Qiyomat alomatlari» kitobidan