Buyuk Britaniyadagi musulmonlarning yarmidan ko‘pi ingliz bo‘lib, umumiy aholi sonining 44 foizini tashkil qiladi.
Musulmonlar Ramazon hayitida Londondagi bog‘da namoz o‘qishadi. Buyuk Britaniyada 4,1 million musulmon bor. Ularning aksari inglizlar. Ingliz musulmonlari ta’limga jiddiy ahamiyat beradi. Ular diniy ta’lim borasida g‘ayrimusulmonlarga nisbatan ancha kuchli. Ipsos Morinning 75 sahifalik hisobotida ingliz musulmonlarini har taraflama o‘rganish yuzasidan 2010 yildan buyon keng qamrovli tadqiqotlar olib borilmoqda va jamoatchilik so‘rovlari tahlil qilinmoqda. 2011 yil mamlakatda musulmonlar soni uch million bo‘lgan. O‘tgan yili ularning soni 4,1 millionga yetgan. Ularning yarmi 24 yosh oralig‘idagilar va uchdan bir qismi 15 yosh orasidagi o‘smirlar. Musulmonlarning 8-5 foizi millatining ingliz ekanini his qiladi. “Aziz” jamg‘armasi raisi Asif Aziz bunday deydi: ”Britaniyalik musulmonlar diniy e’tiqodiga qat’iy rioya qiladi, lekin ayni paytda ingliz ekanini ham his qiladi”.
Musulmon bolalar ta’lim yutuqlariga ko‘p intiladi. Ulardan 56 foizi universitetga kirish niyatida ekanini aytdi. Muslima qizlar esa o‘g‘il bolalardan ko‘proq universitetga intilar ekan. Musulmonlarning 7 foizi ishsiz, bu umumiy aholi sonining 4 foizini tashkil qiladi. Hisobotda qayd etilishicha, konservativ munosabatlarda g‘ayrimusulmonlardan musulmonlar faolroq ekan. Musulmon erkaklarning yarmi va ayollarning uchdan bir qismi xotinlar o‘z erlariga bo‘ysunishlari kerak deb hisoblaydilar. Ipsos Mori tadqiqot direktori Kulli Kaur-Ballagan o‘z hisobotida “Britaniya musulmonlari bir vaqtning o‘zida ham ingliz, ham musulmon bo‘lish mumkin deb hisoblaydilar”, deya ta’kidladi.
Robiya JO‘RAQULOVA tayyorladi.
O‘MI Matbuot xizmati
Har yangi kunning tongini ko‘rganingizda qalbingizni zikr ila to‘ldiring. Iymon zikrlariga quloq tutar ekansiz, borliq Yaratgan Zot sari talpinayotganini his qilasiz. Alloh taolo aytadi: «...Mavjud bo‘lgan barcha narsa hamd bilan Unga tasbeh aytur...»[1]. Balki uyda, balki ko‘chada, qayerda bo‘lsangiz-da, Allohning zikriga shoshiling. Zikrlarni ko‘paytirganingiz sari Allohga bo‘lgan muhabbatingiz ortib boradi, osmonlaru yerning Xoliqi bo‘lgan Alloh taolodek buyuk Zot suyanchig‘ingiz ekanini anglaysiz...
Ushbu misralarni doim yodda tuting:
Gar ersa qalblar Xoliqin zikridin mosuvo,
Alar jasad ichidin joy olgan tosh kabi go‘yo.
Qalbingizni zabonsiz toshga aylantirib qo‘ymang.
Toshda na mehr va na his bor. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Robbini zikr qiladigan bilan zikrdan yiroqda bo‘lgan kishi xuddi tirik bilan o‘lik kabidir” [2], deganlar.
Yana Nabiy alayhissalom: “Sizlarga amallaringizning eng xayrlisi va Sultoningiz huzurida eng pokiza, darajangizni yuqorilatadigan, sizlar uchun tillo-kumushlarni ehson qilgandan-da, dushmaningizga yo‘liqib, uning boshini tanasidan judo qilishingiz, u ham sizning kallangizni bo‘yningizdan uzib tashlashidan-da yaxshiroq amal qaysi ekanini bildirib qo‘yaymi?!” – dedilar. Sahobalar: ”Ha, ey Allohning Rasuli”, deyishdi. U zot: U Allohning zikridir”,3] dedilar.
Ubayd ibn Umayr aytadilar: “Mo‘minning amal daftaridagi hamd ila tasbeh – u bilan dunyo tog‘laricha tillo sudralib yurishidan xayrlidir”.
Nabiy alayhissalom yana boshqa bir hadisda: «Alloh taoloning fazilat izlab kezib yuruvchi farishtalari bo‘lib, ular zikr aytib o‘tirilgan davralarni izlab yurishadi. Shu asnoda zikr bo‘layotgan davrani topishsa, farishtalar zikr halqasidagilar bilan birgalikda o‘tirishadi va bir-birlarini qanotlari bilan o‘rab olishadi, shu tarzda zikrdagi kishilar bilan dunyo osmonining orasi farishtalar bilan to‘lib ketadi. Zikr halqasidagi kishilar tarqalib ketishsa, farishtalar osmonga ko‘tarilib ketishadi.
Keyin Alloh taolo hammasini bilib turgani holda, ulardan: “Qayerdan keldinglar? – deb so‘raydi. Ular: “Biz yerdagi bandalaring oldidan keldik. Ular Senga tasbeh aytyaptilar, takbir, tahlil aytib, Senga maqtov yo‘llayaptilar va O‘zingdan so‘rashyapti”, deb javob qaytarishadi.
Alloh taolo: “Ular Mendan nimani so‘rayapti?” – deydi. Farishtalar javoban: “Sendan jannatingni so‘rashyapti”, deyishadi. Alloh taolo: “Ular jannatimni ko‘rishganmi?” – deya farishtalardan yana savol so‘raydi. Farishtalar javob berib: “Yo‘q! Ey Yaratgan Zot!” – deyishadi. Alloh subhanahu va taolo yana: “Mabodo ular jannatimni ko‘radigan bo‘lsalar, holat qanday bo‘ladi-ya?” – deydi. Farishtalar: “Ular yana Sendan panoh tilashyapti”, deyishadi. Alloh taolo savol tariqasida: “Nimadan panoh berishimni so‘rashyapti?” – deydi.
Ular: “Jahannamingdan, ey Yaratgan Zot!” – deb javob qaytarishadi. “Ular do‘zaximni ko‘rganmi?” – deb so‘raydi Alloh taolo. Javob qaytarib: “Yo‘q!” – deyishadi ular.
Alloh taolo: “Ular do‘zaximni ko‘rishsa qanday bo‘larkin?” – deydi.
Farishtalar: “Ular yana Sendan mag‘firat qilishingni so‘rashyapti”, deyishadi.
Alloh taolo: “So‘zsiz ularning gunohlarini kechirdim, ularga so‘rovlarini ato etdim va panoh tilagan narsalaridan ularni O‘z panohimga oldim”, deydi.
Farishtalar: “Ey Yaratgan Zot! Ular orasida falonchi, o‘ta xatokor qul ham bor. U o‘tib keta turib ularning oldiga o‘tirib oldi”, deyishadi. Alloh taolo shunday deya marhamat qiladi: “Uni ham kechirdim! Ular hammajlislari badbaxt bo‘lmaydigan kishilardir”, deydi»[4], dedilar.
[1] Isro surasi, 44-oyat.
[2] Imom Muslim rivoyati.
[3] Imom Termiziy rivoyati.
[4] Imom Muslim rivoyati.