Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Yanvar, 2025   |   23 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:20
Quyosh
07:42
Peshin
12:40
Asr
15:47
Shom
17:31
Xufton
18:48
Bismillah
23 Yanvar, 2025, 23 Rajab, 1446

Yevropaning 10 ta yirik masjidi

3.04.2018   5813   6 min.
Yevropaning 10 ta yirik masjidi

Yevropada bugungi kunda muqaddas Islom dini mavqei jihatidan yirik ikkinchi dinga aylandi. 

Albaniya, Kosova, Bosniya va Hersogovina, Turkiya singari mamlakatlar aholisining katta qismini musulmonlar tashkil etsa, G‘arbiy Yevropada bu miqdor biroz pastroq. 

2010 yilda berilgan ma’lumotlarga ko‘ra, Yevropa aholisining 44 millioni musulmonlardir. 

Bugungi kunda Yevropada minglab masjidlar va nomozxonalar faoliyat yuritadi. Biz esa ularning o‘ntasi haqida ma’lumot beramiz. 

Sharqiy London masjidi (East London Mosque)

 

 

1985 yilda asos solingan bo‘lib, qurilish ishlariga 22,3 million funt sterling sarflangan. Ushbu masjid London shahrining yirik musulmonlar jamoasi istiqomat qiluvchi mavzesida qad rostlagan. Uning tarkibida London musulmonlari markazi va Maryam markazi faoliyat yuritadi.

Masjidda bmr vaqtning o‘zida 7 ming kishi ibodat qilishi mumkin. 

Rim masjidi (Moschea di Roma)

 

 

Rim masjidi 1994 yilda qurilgan bo‘lib, qurilish ishlariga 40 million yevro sarflangan va masjidda bir vaqtning o‘zida 12 ming musulmon ibodat qilishiga imkoniyat yaratilgan.

Masjid Rim shahrining Parioli tumanida joylashgan bo‘lib, Yevropadagi (Rossiyani qo‘shmaganda) eng yirik masjid hisoblanadi. 

Jeneva masjidi (Geneva Mosque)

 

 

1978 yilda asos solingan Jeneva masjidi Petit-saksonez masjidi nomi bilan ham mashhudir. Ushbu masjid Shveysariyadagi eng yirik masjid hisoblanadi. Masjid qurilishi Saudiya Arabistoni tomonidan moliyalashtirilgan.

Masjid ochilishida Saudiya Arabistoni podshohi hamda Shveysariya Konfederatsiyasi prezidenti ishtirok etganligi ma’lum. Bu masjidda bir vaqtning o‘zida 1,5 ming musulmon ibodat qilishi mumkinligi aytilgan. 

Madrid markaziy masjidi (Madrid Central Mosque)

 

 

1988 yilda asos solingan va 30 yildan buyon faoliyat olib borayotgan Madrid markaziy masjidi Ispaniya poytaxtining Tetuan tumanida joylashgan. Ushbu masjid Abu Bakr Siddiq masjidi deb ham atalib, uzoq vaqt davomida qurilgan. U Ispaniyaga Islom dini kirib kelganidan qariyb 800 yil o‘tib Madridda ochilgan ilk masjid ekani qayd etilgan. 

Glazgo markaziy masjidi (Glasgow Central Mosque)

 

 

1983 yilda foydalanishga topshirilgan Shotlandiya poytaxtidagi markaziy masjid o‘z bag‘riga 2,5 ming kishini sig‘dira oladi. U Klayd daryosi bo‘yidagi Gorbal tumanida joylashgan. 

Suonsi masjidi (Swansea Mosque)

 

 

1990 yillardan buyon musulmonlar uchun xizmat qilib kelayotgan Suonsi masjidida bir vaqtning o‘zida 500 nafar kishi ibodat qila oladi. Ushbu masjidning Uelsdagi boshqa masjidlardan farqi shundaki, uning binosi 1862 yilda qurilgan Avliyo Andryu cherkovi binosida joylashgan. 

1980 yilga qadar uning o‘rnida cherkov faoliyat yuritgan va shahar ma’muriyati katta jamoaga ega bo‘lgan musulmonlar ehtiyojidan kelib chiqib foydalanilmayotgan cherkov binosini masjid uchun ajratgan. 

Cherkov binosi 1997 yilda musulmonlarga qarashli xayriya jamg‘armasi tomonidan sotib olingach qayta qurish ishlari boshlab yuborilgan. 

Gdansk masjidi (Mechet v Gdanske)

 

 

1989 yilda barpo etilgan Gdansk masjidi Polshada faoliya yuritayotgan besh masjiddan biri hisoblanadi. Ushbu masjidga arab mamlakatlaridan o‘qish uchun kelgan talabalar mablag‘i hisobiga barpo etilgan. Masjidga shoir Jamoliddin al Afg‘oniyning nomi berilgan. 

Maryam al Batul masjidi (Mariam Al-Batool Mosque)

 

1982 yilda Malta Respublikasining Paola shahrida barpo etilgan Maryam al Batul masjidi Korradino masjidi nomi bilan ham mashhur. Ushbu masjidning dastlabki tamal toshi 1978 yilda Muammar Qaddafi tomonidan qo‘yilgan bo‘lib, 1984 yildan ish boshlagan. U Maltada qurilishiga rasman ruxsat berilgan yagona masjiddir.

Ushbu masjid Maltaga ishlash uchun kelgan liviyalik muhojirlar uchun xizmat qilgan. 

Segrat masjidi (Moschea di Segrate)

 

1988 yilda ochilgan al-Rahmon masjidi yoki Segrat masjidi nomlari bilan ataluvchi masjid Italiyaning Milan shahri yaqinidagi Segrat shahrida joylashgan. Ma’lumotlarga ko‘ra, Segrat masjidi Italiyaning Lucherasida 688 yil oldin (1300 yilda) oxirgi masjid buzib tashlanganidan so‘ng ochilgan birinchi masjid sifatida tarixga kiritilgan.

Masjid qoshida Milan va Lombardiya uchun musulmon markazi hamda “Islom xabarchisi” jurnali faoliyat yuritadi. 

Dublin masjidi (Dublin Mosque)

 

 

Dublin masjidi Irlandiyaning poytaxti Dublin shahridagi Janubiy aylanma yo‘lda joylashgan bo‘lib, Irlandiya Islom jamg‘armasining shtab-kvartirasi hisoblanadi

Ushbu masjid binosi faoliyat yuritmayotgan cherov asosiga tashkil etilgan. Masjidda bir vaqtning o‘zida 500 nafar musulmon ibodat qilishi uchun sharoit yaratilgan.

Ma’lumotlarga ko‘ra, Irlandiyada musulmon jamoalari soni 1990 yillarda muhojirlar hisobiga ko‘paygan. Respublikada 2016 yilgi statistikaga ko‘ra, 63 ming musulmon yashaydi.

 

O‘MI Matbuot xizmati

Boshqa maqolalar

Har kimning Alloh sari o‘z eshigi bor…

22.01.2025   1610   7 min.
Har kimning Alloh sari o‘z eshigi bor…

عن أبي هريرة رضي الله عنه: عن النبي صلي الله عليه وسلم قال: مَن أنْفَقَ زَوْجَيْنِ في سَبيلِ اللَّهِ، دَعاهُ خَزَنَةُ الجَنَّةِ، كُلُّ خَزَنَةِ بابٍ: أيْ فُلُ هَلُمَّ، قالَ أبو بَكْرٍ: يا رَسولَ اللَّهِ، ذاكَ الذي لا تَوَى عليه، فقالَ النبيُّ صَلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ: إنِّي لَأَرْجُو أنْ تَكُونَ منهمْ. رواه البخاري.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim Allohning yo‘lida bir juft (narsa) nafaqa qilsa, uni jannat xozinlari chaqiradi. Har bir eshik xozini: “Ey falonchi, kel bu yoqqa”, (deydi)”, dedilar. Abu Bakr: “Yo Allohning Rasuli, zoye bo‘lmaydigan o‘sha ekan-ku”, dedi. Shunda Nabiy alayhissalom: “Sen ulardan bo‘lishingni umid qilaman”, dedilar.

Ushbu hadisi sharifda rahmat payg‘ambari Sayyidimiz Nabiy alayhissalom biz ummatni oson, ammo Alloh taoloning huzurida katta darajalarga, ajr-mukofotga yetkazadigan amalga buyuryaptilar. E’tibor bilan qaraladigan bo‘linsa, hadisi sharifda aytilayotgan amalni hammamiz har kuni qila olishimiz mumkin bo‘lgan amalki, hech birimiz Alloh taoloning fazl-u marhamatidan umidimizni so‘ndirmasak ham bo‘ladi.

Hadisi sharifda “bir juft”, deyildi. Bunda har qanday narsadan bir juftni tushunishgan ushbu hadisni sharhlagan ulamolarimiz. Bir juft kiyim, bir juft dirham, bir juft dinor, bir juft non, bir juft taom va hokazo. Insonga yordami tegishi mumkin bo‘lgan, unga foyda berishi mumkin bo‘lgan har qanday narsa tushuniladi. Demak, aynan qaysidir narsaning qanday turini infoq qilish shart emas. Kishi topganini musulmon birodariga ilinib uni sadaqa qilsa hadisi sharifda aytilayotgan va’daga yetishi aniq ekan. Qarang, ushbu hadisi sharifda zikr qilingan amalni ixlos bilan, yolg‘iz Alloh taoloning roziligini ko‘zlab amalga oshiradigan bo‘lsak, jannatni hayotimizda doim uchraydigan, hamma ham qila oladigan, oddiy amal bilan qo‘lga kiritishimiz aniq ekan.

Savol tug‘iladiki, bu amalni bir marotaba qilsa kifoyami yoki doimiy shunday amalda bardavom bo‘lish kerakmi? Hadisi sharifdan shu narsa ma’lum bo‘ladiki, bu amalni bir marotaba yoki doim qilgan odamga ushbu va’da yetishi mumkinligini tushunamiz. Mana shunday amalda chin ixlos-la, Alloh taoloning roziligini maqsad qilib sobit bo‘lgan odamga qiyomat kuni har bir Jannat darvozasida turgan farishtalar uni ey, falonchi, bu yoqqa, kel, deya chaqirar ekan.

Boshqa hadisi sharifda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam shunday dedilar: “Kim Alloh yo‘lida ikki bor infoq qilsa-biror narsa sarflasa (yoki ma’nosi: Alloh yo‘lida ikki juft ot, tuya, eshak, dinor va hokazo sarflasa), jannat eshiklaridan biridan chaqiriladi: kim namoz ahlidan bo‘lsa, namoz eshigidan, kim jihod ahlidan bo‘lsa, jihod eshigidan, kim ro‘za ahlidan bo‘lsa, rayyon eshigidan, kim sadaqa ahlidan bo‘lsa, sadaqa eshigidan chaqiriladi”. Hazrat Abu Bakr roziyallohu anhu shunda: “Yo Alloh payg‘ambari, ota-onam sizga fido bo‘lsin, barcha eshiklardan kirish fazilati ham bo‘larmikan, biror kishi barcha eshiklardan ham chaqirilib qoladimi?” deb so‘radilar. Payg‘ambar alayhissalom: “Ha. Siz o‘shalardan bo‘lsangiz kerak”, deb javob berdilar.

Ulamolardan Ibn Abdul Barr rahimahulloh “At-Tamhid” nomli asarlarida (7/184-185 betlar) quyidagilarni aytadilar:

“Ushbu hadisdan olinadigan foydalardan biri shuki, Islom targ‘ib etgan amallarni bajarishda har kim ham hamma sohada ilg‘or bo‘lolmaydi, birida jonbozlik ko‘rsatsa, aksar hollarda boshqasidan mahrum qolishi mumkin, juda kam holatlarda bularning barchasi bir kishida to‘planadi, Abu Bakr roziyallohu anhu ana shunday nodir kishilardan edilar. Bu hadisda yana shunga dalolat borki, bir narsaga ko‘proq odatlangan kishi o‘shanga mansub etib qayd etiladi (albatta, bu yerda farzi ayndan tashqari bo‘lgan ibodatlar haqida gap ketmoqda). “Kim namoz ahlidan bo‘lsa”, degan so‘zlariga e’tibor bering, ya’ni, “kim namozdan ko‘paytirgan, ko‘p o‘qigan bo‘lsa” degani. Negaki, hamma ham namoz ahlidan ekani ma’lum. “Kim jihod ahlidan bo‘lsa”, “kim ro‘za ahlidan bo‘lsa” deganlari ham shu ma’noda.

Imom Molikning Abdulloh ibn Abdulaziz Umariy nomli zohid, obid kishiga aytgan so‘zlari ham shunga o‘xshab ketadi. Mazkur zohid bir kuni imom Molikni ko‘proq uzlatga da’vat etib, zikru namoz, amalni ko‘paytirishga, odamlar bilan hadeb o‘tiravermaslikka chaqirib xat yozadi. Imom Molikning unga javobi quyidagicha bo‘lgan edi: (Alloh taolo xuddi rizqlarni bo‘lib berganidek, amallarni ham taqsimlab qo‘ydi; ba’zilarga namozda g‘ayrat berilib, ro‘zada uncha berilmagan bo‘lsa, ayrimlar ro‘zada peshqadam bo‘lib, namozda bunday bo‘lmagan, yana boshqalar sadaqada jonbozlik ko‘rsatib, ro‘zada ilg‘or bo‘la olmagan, tag‘in birlar jihodda o‘rnak bo‘lib, namozda o‘rtahol bo‘lgan. Ilmni yoyib, undan ta’lim berish eng afzal ezgu amallardan hisoblanadi. Bu borada Alloh taolo menga berib qo‘yganiga roziman. Men qilayotgan ish siz qilayotgan amaldan quyi bo‘lmasa kerak, ikkimiz ham yaxshilik ustidamiz, deb umid qilaman)”.  Ibn Abdul Barrdan keltirilgan iqtibos tugadi.

Demak, hayotimizning jabhalari turlicha. Insonlar ham turli xil tabiat, turli xil qarash, turfa xillik bilan yaratilgan. Ularning dunyo qarashi, qiziqishi, biror bir narsaga bo‘lgan rag‘bati ham turli xil. Mana shularni juda yaxshi bilgan Robbimiz Alloh taolo barchamizni O‘zining rahmat nabiysi sayyidimiz Muhammad alayhissalomning muborak tillari bilan bizga ta’lim berib aytyaptiki, barchangiz hayotning turli xil jabhalaridan yurib mening roziligimni istanglar, har kim o‘ziga muyassar qilingan amal ila mening roziligimni topishga harakat qilsin! Zero, sizlarning qay biringizni qay bir amali qabul qilinishini Mendan o‘zga hech kim bilmaydi. Sizlarni ko‘zingizga katta ko‘ringan amalni qabul qilmasligim, sizlarning nazdingizda kichik, haqir ko‘ringan amalni qabul qilib, undan rozi bo‘lishim hamda uni amalga oshirgan bandamni jannatimga kiritishim ham mumkin.

Azizlar! Dinimiz barchamizni amalga buyuradi. U katta bo‘lsin, kichik bo‘lsin, har qanday amalni ixlos, muhabbat va asosiysi Robbimiz azza va jallaning roziligini istagan holda amal qilishga  harakat qilishimiz lozimki, zero, Alloh taolo pokdir, pokni qabul qiladi. Alloh taolo barchamizni solih amallarda sobit qilsin! O‘zining roziligiga yetkazsin! Bizlarni nabiylar, siddiqlar, shahidlar va solihlarga qovushtirsin! Omin!

Abdulloh Abdulg‘ofir,
TII “Aqoid va fiqhiy fanlar” kafedrasi o‘qituvchisi.