Sayt test holatida ishlamoqda!
05 Fevral, 2025   |   6 Sha`bon, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:10
Quyosh
07:30
Peshin
12:42
Asr
16:03
Shom
17:47
Xufton
19:02
Bismillah
05 Fevral, 2025, 6 Sha`bon, 1446

Baxtiyor oila – salafi solihlarimiz nazdida

28.03.2018   4622   5 min.
Baxtiyor oila – salafi solihlarimiz nazdida
  1. Ayoliga, farzandlariga, xodimlariga yaxshilik qilish borasida.

Imom Molik rahimahulloh shunday dedilar: “Kishi o‘z ahliga yaxshilik qilishi kerak. Toki u oila a’zolari uchun eng sevimli kishiga aylansin”. 

  1. Rahmonning bandalarining sifatlari bilan bezanish.

Alloh taolo shunday deb marhamat qilgan: 

وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَاماً

“Ular: “Ey Robbimiz, O‘zing bizga jufti halollarimizdan va zurriyotlarimizdan ko‘zimiz quvonadigan narsa hadya et hamda bizlarni taqvodorlarga yo‘lboshchi et”, deydiganlardir” (Furqon surasi, 74-oyat).

Quraziy rahimahulloh: “Mo‘min kishi ayolini, farzandlarini Alloh azza va jallaga itoat qilayotgan holda ko‘rishidan ko‘ra uning ko‘zini quvontiradigan boshqa narsa yo‘q” deganlar. 

  1. Isrof, zino va xiyonatdan saqlanish borasida.

Imom, tobeiy Yahyo ibn Abu Kasir: “Agar mana bu uch narsa uyda bo‘ladigan bo‘lsa, u uydan baraka olinadi. Bular isrof, zino va xiyonat” deganlar.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda shunday deyilgan: “Ey Allohning Rasuli, ayollarning qaysi biri yaxshiroq?” deyildi. U zot sollallohu alayhi vasallam:

“Qaraganda, xursand qiladigani, buyursa, itoat qiladigani, erining ayoli nafsida va o‘z molida yoqtirmaydigan narsasi borasida unga xilof qilmaydigani” dedilar. Imom Nasaiy rivoyat qilgan. 

  1. Ayolning erga itoat qilishi borasida.

“Ibn Ravoha bir kuni yig‘ladi. Ayoli ham yig‘ladi. Shunda u ayolidan: “Yig‘ingning boisi nima?” deb so‘radi. Ayoli: “Sizning yig‘layotganingizni ko‘rdim va shuning uchun men ham yig‘ladim” deb javob berdi. Shunda eri: “Albatta, menga sirotdan o‘tishim haqida xabar berildi. Amallarning o‘lchovi haqida menga xabar berilmadi” dedi.

Bu rivoyatda ayolning eriga itoat qilishiga go‘zal bir misol keltirilyapti. Ayolning eriga itoati oilaning barqarorligi va saodatining mus'hatkam tayanchi, kafolatidir. 

  1. O‘z g‘amlarini oila ahliga aytmaslik borasida.

Imom Ibrohim Harbiy aytadilar: “Onamga ham, singlimga ham, ayolimga ham tanamdagi istimamni aytib, shikoyat qilmadim. Chinakam erkak o‘z g‘amini ichiga yashiradigan va oilasini o‘z g‘amlari bilan parishon qilmaydigan kishidir”.

Darhaqiqat, bu axir Nabiy sollallohu alayhi vasallamning so‘zlarining hayotga tatbiq qilish borasida yuksak xulq namunasi emasmi?!

U zot sollallohu alayhi vasallam shunday degan edilar:

“Sizlarning yaxshilaringiz ahliga yaxshi bo‘lganlaringizdir. Men sizlarning orangizdagi ahliga eng yaxshirog‘ingizman”. 

  1. Allohdan soliha ayol so‘rash borasida.

Alloh taolo Zakariyo alayhissalom haqida hikoya qilganda, shunday deb marhamat qilgan: 

وَأَصْلَحْنَا لَهُ زَوْجَهُ

“Juftini o‘nglab qo‘ydik” (Anbiyo surasi, 90-oyat).

Ba’zi ulamolar: “Kishi Alloh taologa: “Ey Robbim! Ayolimni isloh qilgin! Soliha qilib bergin!” deb ko‘p duo qilishi kerak” deb aytishgan. 

  1. Ayolning eriga murojaat qilishi borasida.

Sa’id ibn Musayyib rahimahullohning ayoli: “Biz erimizga, xuddi sizlar amirlaringizga gapirgandek, gapiramiz” degan. 

  1. Erning ayoliga qanday muomala qilishi kerakligi.

Umar roziyallohu anhu: “Men kishi o‘z ahlida yosh boladek bo‘lishini yaxshi ko‘raman. Agar u erkakka ehtiyoj tushsa, unda erkakdek bo‘lib, (ehtiyojni qondira)di” deganlar. 

  1. Ota-onalarning farzandlari haqiga ko‘p duo qilishlari.

Ota-onalar o‘z farzandlari haqlariga ko‘p duo qilishlari kerak va ularni qarg‘ashdan saqlanishlari lozim.

“Agar ota bolasining haqqiga zolimona ravishda duoibad qilsa, gunohkor bo‘ladi. Bu ish mazlum bola uchun gunohlariga kafforot bo‘ladi va sabr qilganiga ajr oladi”. 

10. Ota-onalarning farzandlariga ibrat bo‘lishi.

Said ibn Musayyib rahimahulloh: “Albatta, men namoz o‘qiyman va shu payt bolamni eslab qolaman. Shuning uchun namozimni ziyoda qilib ado etaman” deganlar.

Ya’ni bolam mendan ibrat oladi deb o‘ylab, namozimni chiroyli tarzda, xushu’-xuzu’sini o‘rniga qo‘yib ado etaman, deganlar. 

 

“Al-usra as-sa’iyda indas salafis solih” nomli

maqoladan Nozimjon Iminjonov tarjimasi

O‘MI Matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Alomatlarga boqing!

5.02.2025   1323   4 min.
Alomatlarga boqing!

Koinotda, atrof-javonibimizda, tarixda va hatto o‘z nafsimizda kechadigan ba’zi bir holatlar, o‘zgarishlar borki, ana shu holatlar bizlarning keyingi ahvolimizdan ogohlantiradi. Ushbu holatlarni bir so‘z bilan “alomatlar” (belgilar) deb nomlanadi. Alloh taolo Qur’oni karimda bizlarni ana shu alomatlar bilan ogohlantirib turishini bayon qilgan.
Masalan, inson tug‘ulganda hech narsani bilmaydigan norasida go‘dak bo‘ladi. Asta-sekin ulg‘aya boradi, kuch quvvatga to‘ladi, aql-zakovati ortadi va oxir oqibat yana keksayib kuchdan qoladi. Bu haqda Qur’oni karimda bunday deyilgan: “Sizlarni Alloh yaratdi. So‘ngra vafot ettiradi ham. Sizlarning orangizda eng tuban umr ko‘rishga (keksayib, zaif holatga) qaytarilib, ilgari bilgan narsalarining hech birini bilmay qoladigan kishilar ham bordir. Albatta, Alloh bilimli va qudratlidir” (Nahl surasi, 70-oyat). “Biz kimga uzoq umr bersak, uning vujudini xam (egik, zaif) qilib qo‘yurmiz. Axir, aql yurgizmaydilarmi?!” (Yosin surasi, 68-oyat).

Sochda oq, suyaklarda mo‘rtlashish boshlanishi bilan inson ogoh bo‘lishi kerak. Zero, bu umrning poyoniga yetib borayotganligidan dalolatdir. Alloh taolo ushbu alomatlar bilan bizlarni ogohlantirmoqda. Demak, endi inson ma’siyatlardan tiyilishi, gunohlariga tavba qilishi, olamlarning rabbisi bo‘lmish Alloh taologa yuzlanishi, oxirat tadorugini ko‘rishi lozim bo‘ladi.
“Bas, qachonki, u (inson) voyaga yetib, qirq yoshga to‘lganida: “Robbim! Menga va ota-onamga in’om etgan ne’matingga shukr qilishga va O‘zing rozi bo‘ladigan solih amalni qilishga meni muvaffaq etgin va men uchun zurriyotimni isloh et! Albatta, men Senga (gunohlarimdan) tavba qildim va albatta, men musulmonlardandirman”, – deydi” (Ahqof surasi, 15-oyat). 

Qirq yosh kamolot yoshi hisoblanadi. Shu yoshga yetishning o‘zi insonning Robbisiga qaytmoq fursati kelganligidan dalolatdir. Oqil inson ushbu yoshda tavba yo‘liga o‘tadi. “Robbim! Darhaqiqat, mening suyaklarim mo‘rtlashdi, keksalikdan boshim (sochim) oqardi. Ey, Rabbim! Men senga duo qilib (hech qachon) baxtsiz bo‘lgan emasman” (Maryam surasi, 4-oyat). 

Tabiat hodisasi bo‘lmish zilzilalar ham Alloh taoloning ogohlantirishlaridan biri hisoblanadi. “Qachonki, Yer o‘zining (eng dahshatli) zilzilasi bilan qimirlaganida, Yer (o‘z qa’ridagi konlaru murdalardan iborat) “yuk”larini (yuzaga) chiqarib tashlaganida, va (qayta tirilishni inkor qiluvchi) inson (dahshatga tushib): “Unga ne bo‘ldi ekan?” – deb qolganida,  – ana o‘sha kunda Yer o‘z xabarlarini so‘zlar” (Zalzala surasi, 1-4-oyatlar).

Demak, zilzila ham koinotdagi alomatlardan biri bo‘lib, insonga oxirat kunini eslatadi, Allohga tavba qilib, Unga qaytmoqlik fursati kelganligiga dalolat qiladi.
Alloh taolo osmon jismlari bo‘lmish Oy va Quyoshlarni ham bejiz yaratmagan. Ularni koinotda sayr qildirib qo‘yganligining o‘zi ham insoniyat uchun bir ogohlantirish. Ya’ni umr o‘tib borayotganligi, vaqt oz qolayotganligining alomatidir.

“Quyosh (tinmay) o‘z qarorgohi sari sayr qilur. Bu Aziz (qudratli) va Alim (bilimli zot)ning o‘lchovidir. Biz Oyni ham, toki u eski xurmo butog‘idek bo‘lib (egilib) qolgunicha, manzillarga (botadigan qilib) o‘lchab qo‘ygandirmiz” (Yosin surasi, 38-39-oyatlar).

Darhaqiqat, Oy avval boshda hilol bo‘lib ko‘rinadi, so‘ngra to‘lin oy shakliga kiradi. Undan keyin yana hilol holatida qaytib tugaydi. “Sizdan (ey, Muhammad!) hilollar (yangi oylar) haqida so‘raydilar. “Ular odamlarga (yil hisobi) va haj uchun vaqt o‘lchovlaridir”, – deb ayting” (Baqara surasi, 189-oyat).

        لكل شئٍ إذا ما تم نقصانه    فلا يُغر بطيب العيش إنسان
        هي الأمور كما شاهدتها دول  من سرّه زمن ساءته أزمـــــــــان

Ma’nosi:
Har narsaki kamolga yetgach, nuqsonga uchrar,
Ayshning rohatiga aldanma, inson.
Ko‘rganingdek, ishlar navbati bilan,
Bir gal masrurdirsan, boshqa payt g‘amnok.


Mazkur baytlarni Abulbaqo ar-Rundiy rahimahulloh (601-684h./1204-1285m.) Andalusiyaning mag‘lubiyatini ko‘rganda aytgan ekan.
Demak, oqil inson tarixdan ham, tabiat hodisalaridan ham, hatto o‘zining xilqatidagi o‘zgarishlardan ham o‘zi uchun xulosalar olishi va bu xulosalar uning imonining quvvati ortishiga, gunohlardan qaytib, Allohning toatiga bo‘yin egishga sabab bo‘lmog‘i lozim.

Homidjon qori ISHMATBЕKOV