Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Yanvar, 2025   |   23 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:20
Quyosh
07:42
Peshin
12:40
Asr
15:47
Shom
17:31
Xufton
18:48
Bismillah
23 Yanvar, 2025, 23 Rajab, 1446

Umumxalq hashari ko‘tarinki ruhda o‘tdi

20.03.2018   3832   3 min.
Umumxalq hashari ko‘tarinki ruhda o‘tdi

Mamlakatimizda 18-19 mart kunlari Navro‘z bayramiga bag‘ishlangan umumxalq xayriya hashari bo‘lib o‘tdi.

Azaldan xalqimizda bayramlarga katta tayyorgarlik ko‘rilib, ko‘cha-ko‘ylar, mahallalarni obod qilishga, yon-atrofni ozoda, pokiza, tartibli, saranjom holda saqlashga jiddiy e’tibor qaratilgan. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning 2018 yil 23 fevralda qabul qilingan "2018 yilgi Navro‘z umumxalq bayramiga tayyorgarlik ko‘rish va uni o‘tkazish to‘g‘risida"gi qarorida barcha shahar va qishloqlarda Navro‘zning tarixi, mazmuni va falsafasini, ushbu bayramni o‘tkazish bilan bog‘liq urf-odatlar, qadriyat va an’analarning mohiyatini aks ettirgan ommaviy sayillar o‘tkazish, yordamga muhtoj insonlar, keksalar, nogironlar va kam ta’minlangan oilalar holidan xabar olish, ularga beg‘araz ko‘mak berish, jamiyatda o‘zaro hurmat, do‘stlik va hamjihatlikni kuchaytirishga qaratilgan savob ishlar, xayriya tadbirlari va ommaviy hasharlarni amalga oshirish muhim vazifalardan biri sifatida belgilangan.

O‘zA xabariga ko‘ra, bo‘lib o‘tgan hashar tadbirida yoshi, millati, diniy e’tiqodidan qat’i nazar, barcha fuqarolar faol ishtirok etdi. Yurtimizni yanada obod, fayzli, toza va ozoda bo‘lishi ta’minlanishi bilan birga yosh avlodda milliy an’ana va qadriyatlarimizga hurmat, o‘zaro mehr-oqibat, mehnatsevarlik, fidoyilik, ezgulikka xayrixohlik singari fazilatlarining mustahkam qaror toptirishda umumxalq xayriya hasharining o‘rni va ahamiyati beqiyos bo‘ldi.

Shu kunlarda yurtimizdagi barcha mahallalardagi turar joylar, xiyobonlar, bog‘lar, yo‘l va yo‘laklar, muqaddas qadamjolar hasharchilar sa’y-harakati bilan tartibga keltirildi. Ko‘plab mevali daraxt, gul ko‘chatlari o‘tqazildi. Bolalar maydonchalari, sport bilan shug‘ullanish uchun mo‘jaz maskanlar, mahalla guzarlari, kutubxonalar, savdo, maishiy xizmat ko‘rsatish shoxobchalari barpo etildi.

— Umumxalq hashari tadbirlari viloyatimizda ham juda ko‘tarinki ruhda bo‘lib o‘tdi, – deydi Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari faoliyatini muvofiqlashtirish bo‘yicha Qashqadaryo viloyati kengashi raisining birinchi o‘rinbosari Do‘stmurod Sultonov. – Eng avvalo, keksalar, faxriylar, ko‘ngli yarim fuqarolar, yordamga muhtoj oilalar holidan xabar olishga jiddiy e’tibor qaratildi. Ularning turar joylarini ta’mirlab berildi. Yangi mahalla guzarlari, bolalar sport maydonchalari bunyod etildi.

Poytaxtimizning Uchtepa tumanidagi Uchtepa mahalla fuqarolar yig‘ini binosi hashar kunlari qaytadan to‘liq ta’mirlandi. Yanada ko‘rkam ko‘rinish kasb etgan binoning avvalgilaridan afzallik jihati — bu yerda nuroniylar uchun dam olish xonasi, fuqarolarni qabul qilish uchun zarur barcha sharoit va imkoniyatlar yaratildi.

— Shu yerning o‘zida mahallada istiqomat etayotgan oilalarning farzandlari uchun mo‘jaz kutubxonaning tashkil etilgani o‘g‘il-qizlar uchun o‘ziga xos Navro‘z tuhfasi bo‘ldi, – deydi mahalla fuqarolar yig‘ini raisi Muxtor Ilhomov. - Ziyo maskani uchun badiiy, ma’rifiy kitoblar, bolalar adabiyotidan namunalar faollar, mahalla jonkuyarlari tomonidan keltirildi.

Yurtimizning barcha mahallalarida bo‘lgani kabi mazkur maskanda ham bemorlar holidan xabar olinib, ularga sovg‘a-salomlar topshirildi. Mevali, manzarali daraxtlar, archa, gul ko‘chatlari o‘tqazildi.

Bir so‘z bilan aytganda, ko‘tarinki va yuksak saviyada o‘tkazilgan umumxalq hasharida hamyurtlarimiz faol ishtirok etdi.

 

O‘zbekiston musulmonlar idorasi matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

O‘rta Mag‘ribdagi rustamiylar davlati

20.01.2025   8492   5 min.
O‘rta Mag‘ribdagi rustamiylar davlati

2. Mag‘ribdagi Sijilmosaning Banu Midror davlati

By davlat hijriy 140–297 (milodiy 757–909) yillar orasida hukm surgan. Banu Midror davlatining odamlari xavorijlarning safariyya toifasidan bo‘lishgan. Ular abbosiylar bilan murosasozlik qilishgan va ichki ishlari va shjoratlarida o‘zlariga xon, o‘zlariga bek bo‘lib olganlar. Ularni fotimiylardan bo‘lgan ubaydiylar davlati yo‘q qilgan. Bu voqea hijriy 297 yilda sodir bo‘lgan.
 

Bu davlatning eng mashhur hokimlari:
1. Iyso ibn Yazid Asvad. Bu shaxs davlatga muassis bo‘lgan. Hijriy 140–155 (milodiy 757–772) yillar.
2. Abul Qosim Samku. Hijriy 155–168 (milodiy 772–784) yillar.
3. Al-Yasa’ ibn Abul Qosim. Hijriy 174–208 (milodiy 790–823) yillar.
4. Maymun ibn Midror. Hijriy 224–263 (milodiy 839–877) yillar.

 

3. O‘rta Mag‘ribdagi rustamiylar davlati
(hijriy 160–29; milodiy 776–908)

Ular iboziy xavorijlardan bir firqadir. Bu davlatga Abdurrahmon ibn Rustam asos solgan. U barbarlarni tugatgandan so‘ng o‘z davlatini qurdi. So‘ng Tohart nomli shaharni qurib, uni o‘ziga poytaxt qilib oldi. Bu davlatni ubaydiylar toifasi yiqitdi va hijriy 296 (milodiy 908) yilda o‘ziga qo‘shib oldi.

Mazkur davlatning kuzga kuringan xukmdorlari:
1. Abdurrahmon ibn Rustam. Hijriy 160–168 (milodiy 776–784) yillar.
2. Abdulvahhob ibn Abdurrahmon. Hijriy 167–208 (milodiy 784–823) yillar.
3. Aflah ibn Abdulvahhob. Hijriy 208–258 (milodiy 823–872) yillar.
4. Abul Yakzon Muhammad ibn Aflah. Hijriy 260–281 (milodiy 874–894) yillar.

 

4. Marokashdagi idrisiylar davlati
(hijriy 172–375; milodiy 788–985)

Abbosiylar Fax jangida alaviylar oilasiga katta zarar yetkazganlaridan so‘ng, hijriy 169 (milodiy 785) yilda Idris ibn Abdulloh ibn Hasan ibn Hasan ibn Aliy ibn Abu Tolib va uning ukasi Yahyolar qochib ketishdi. Yahyo Daylam yurtlarida qo‘zg‘alon ko‘tardi, so‘ng ar-Rashid uni yo‘q qildi. Lekin Idris Mag‘ribning eng uzoq yurtiga qochib bordi. U yerda barbarlar uni qo‘llab-quvvatlashdi. Idris Marokashda o‘zining amirligiga asos soldi, uning shavkati kuchaydi. Undan keyin o‘g‘li Idris davlatni qo‘lga oldi. U mazkur davlatning eng ko‘zga ko‘ringan hukmdori, haqiqiy asoschisi hisoblanadi. Yahyo ibn Idris ibn Umarning davrida Idris Fa’s shahrini ko‘rgan. Mag‘rib yurtlarining barchasida bu davlatning nufuzi ortgan.

Idrisiylar davlati tarixdagi birinchi shiy’a davlati hisoblanadi. Idrisiylarga Islom tamaddunini Mag‘ribga olib kelgan birinchi shaxslar sifatida qaraladi. Ularni fotimiy-ubaydiylar yo‘q qilgan.
 

Idrisiylar davlatining ko‘zga ko‘ringan hukmdorlari:
1. Idris ibn Abdulloh ibn Hasan. Hijriy 172–177 (milodiy 788–793) yillar.
2. Idris ibn Idris. Hijriy 177–213 (milodiy 793–828) yillar.
3. Muhammad ibn Idris ibn Idris. Hijriy 213–221 (milodiy 828–836) yillar.
4. Yahyo ibn Idris ibn Umar. Hijriy 292–310 (milodiy 905–922) yillar.

 

5. Tunis – Qayruvondagi ag‘labiylar davlati
(hijriy 184–296; milodiy 800–908)

Rashid ibn Ibrohim ibn Ag‘lab barbarlarga odob berish, ularni idrisiylarga, Misr va Shomga qarshi hujum qilishdan to‘sib turish uchun hijriy 184 yilda Afrikaga voliy etib tayinlandi. U ishlarni tartibga soldi, qo‘zg‘alonlarni bostirdi. O‘zining hukmronligi uchun Qayruvonni markaz qilib tanladi va o‘z mintaqasini abbosiylar davlatidan ajratib, mustaqil davlat qilib oldi. Abbosiylar davlati ularni o‘z holiga tashlab qo‘ydi. Ushbu davlatning nufuzi Tunis va Liviyaga tarqaldi.

 

Tashqi fathlar

Ziyodatulloh ibn Ibrohim o‘sha vaqtda hijriy 212, milodiy 827 yilda Siqilliya orolini fath qilishga imkon topdi.

Musulmonlar Muoviya ibn Abu Sufyon roziyallohu anhuning davridan buyon Siqilliyaga yurishlar qilib kelar, lekin u yerda sobit qolmagan edilar. Faqat ag‘labiylar davrida u yerda turib hukm yuritish imkoniga ega bo‘ldilar. Siqilliya orolini fath qilishda Asad ibn Furot qozi ul-quzot (bosh qozi) o‘laroq ishtirok etdi. Islomning hukmronligi bu orolda hijriy 483 (milodiy 1090) yilgacha davom etdi.

Ag‘labiylar O‘rta yer dengizidagi orollarga doimiy ravishda hujumlar uyushtirib turdilar. Ular hijriy 256 (milodiy 870) yilda Maltani fath qildilar. Shuningdek, Italiyaning janubiy taraflariga va Fransiyaga ham g‘azotlar uyushtirib, muvaffaqiyat qozondilar. Fransiyaning sohillariga ega chiqishdi va Italiyaning bir qancha shaharlarini – Brindizi, Napoli, Kalyarini, Taranto va Barini fath qildilar.

Ubaydiylar davlati hijriy 296 (milodiy 908) yilda ag‘labiylar davlatini ham tugatdi.

Ag‘labiylar davlatining mashhur hokimlari:
1. Ibrohim ibn Ag‘lab ibn Solim. Hijriy 184–196 (milodiy 800–811) yillar.
2. Ziyodatulloh ibn Ibrohim. Hijriy 201–223 (milodiy 816–838) yillar.
3. Ibrohim ibn Ahmad. Hijriy 261–289 (milodiy 875–902) yillar.
 

Keyingi mavzu:
Ikkinchi Abbosiylar asri;
Turklarning ustunligi;
Zanjiylar qo‘zg‘aloni;
Qarmatiylar harakati.