Sayt test holatida ishlamoqda!
09 Yanvar, 2025   |   9 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:24
Quyosh
07:49
Peshin
12:35
Asr
15:31
Shom
17:15
Xufton
18:34
Bismillah
09 Yanvar, 2025, 9 Rajab, 1446

Otilgan toshdan olingan saboq

15.03.2018   3974   3 min.
Otilgan toshdan olingan saboq

Odamlarning yaxshisi o‘z qalbida yaxshilikka yo‘l ochgani va yomonlikni  hamda ochko‘zlikni haydab chiqarganidir.

Muhammad ZЕHNIY 

Amerikalik mashhur sprot yulduzi yangi, cho‘g‘dek qip-qizil “yaguar” sotib oldi. Bir kuni mashinasiga yastanib o‘tirib olib, musiqani baland ovozda qo‘yib rohatlanib ketayotganda mashina oynasiga “chars” etib kichik tosh tegdi. U mashinani chetga olib qarasa, oynaga tosh tekkan joyda dog‘ga o‘xshagan iz qolibdi.

Mashinadan tushib tosh otgan bolaga: “Nima qilganing bu, ahmoq?! Bu mashina qancha turishini bilasanmi?! deb baqirdi

Bola qo‘rquvdan titrab: “Amakijon, meni kechiring. Bunday qilmoqchi emasdim. Nogiron akam aravachasidan yiqilib tushdi. Aravachaga ko‘tarib o‘tqazishga kuchim yetmadi. Bir necha soatdan beri shu yerda turibmiz. Ammo birorta mashina to‘xtamadi. Axiyri, shunday qilishga majbur bo‘ldim, meni kechiring”, dedi.

Sport yulduzi shunda uning sherigini ko‘rdi. U zax yerga o‘tirib olgan, yonida nogironlik aravachasi turardi. Ilk bor o‘zidan uyaldi. Yig‘layotgan bolaga yaqinlashib, boshini siladi, akasini ham yupatgan bo‘ldi. O‘zini aybdor his etib ularni manziliga eltib qo‘ydi. Bolalar xursand bo‘lganidan takror-takror rahmat aytishdi.

U bolalar bilan xayrlasharkan, mashinasining tosh tekkan joyini hech qachon ta’mirlatmaslikka qaror qildi. Chunki aynan ana shu kichik dog‘ unga har odim odamiylik masnadini eslatib turadi...

Shu voqeani o‘qidim-u xayolga cho‘mdim. Nega atrofdagilarga bu qadar befarq bo‘lib boryapmiz! Bir chimdim mehrni, yaxshilikni bir-birimizdan nega qizg‘anamiz, bunda nima ma’no bor?.. O‘sha sport yulduzi mashinasiga otilgan tosh tufayli buni anglab yetibdi. Biz-chi, biz qachon anglab yetamiz?! Yoki biz ham qimmatbaho mashina olaylig-u, unga ham tosh otsinlarmi!..

Anushervoni odil har yili navro‘z kuni quyuq ziyofat tashkil qilib xalqni da’vat qilardi. Bir yil navro‘z ziyofatiga kelganlar orasida ikkita o‘zga yurtlik mehmon bor. Ulardan biri baland ovozda quyidagi nazmni o‘qidi:

Yaxshiligim qaytsin desang sen,

Yaxshilik qil, yaxshi o‘y o‘yla.

Ikkinchisi esa quyidagi baytni o‘qidi:

Yomonligim qaytmasin desang,

Yomon bo‘lma, o‘y surma yomon.

Bu baytlar Anushervonga yoqib qoldi. U birinchi baytni o‘qiganga ming dirham, ikkinchi baytni o‘qiganga besh yuz dirham berishni buyurdi. A’yonlaridan biri bundan ajablanib Anushervondan: “Ey odil podshoh, ularning baytlari ma’nosi bir-ku, nega tuhfani ikki xil berdingiz?” deb so‘radi.

Anushervon: “Ifodada tavofut bor, birinchisining so‘zi yaxshilik haqida bo‘ldi, ikkinchisi esa yomonlikni eslatdi. Kimning yuragida yaxshilik bo‘lsa, doimo yaxshilikni zikr qiladi; kimning ko‘nglida yomon o‘ylar bo‘lsa, yomonlikdan gapiradi”, dedi.

Ajdodlarning ana shunday ulug‘vor xislatlarini qalbimizga mustahkam joylab, yoshlarimizga islomiy tarbiya xususiyatlarini tushuntirish, ularning qalbiga diniy  bilimlarni yetkazish – har bir ota-ona, murabbiy, buva-buvilarning asosiy vazifasidir.

Muhammad Zehniy: “Jolinus vafot etganda uning cho‘ntagidan bir xat chiqdi. Unda quyidagi so‘zlar yozilgan edi: “Yaxshi odam ushbu dunyoni tark etsa-da, biroq u tirik hisoblanadi. Yomon odam tirik bo‘lsa-da, baribir, o‘liklar qatoridadir”, deb yozgan edi.

 

 Nargiza ABDUG‘ANI qizi,

Xadichai kubro ayol-qizlar o‘rta maxsus

islom bilim yurti katta o‘qituvchisi

O‘MI Matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Farzand tarbiyasiga oid 6 oyat

9.01.2025   2364   2 min.
Farzand tarbiyasiga oid 6 oyat

Luqmoni Hakim o‘z o‘g‘illariga qilgan nasihatlari Qur’oni karimda keltiriladi.


Nasihatning eng birinchisi – shikrdan qaytarish.

“Ey, o‘g‘ilcham! Allohga shirk keltirmagin! Chunki shirk ulkan zulmdir” (Luqmon surasi, 13-oyat).

Shirk eng og‘ir zulm, eng qabih jaholat va eng katta gunoh sanaladi.


Nasihatning ikkinchisi – ota-onaning haqqini ado etish.

“Agar ular (ya’ni ota-onang) seni o‘zing bilmagan narsalarni Menga sherik qilishga zo‘rlasalar, u holda ularga itoat etma! Ularga (garchi kofir bo‘lsalarda) dunyoda yaxshi muomalada bo‘lgin” (Luqmon surasi, 15-oyat).

Ota-ona hatto mushrik bo‘lsalar-da, ularga qo‘pol munosabatda bo‘lmaslik talab etiladi.


Nasihatning uchinchisi – Alloh oshkor maxfiy har bir narsa bilib turuvchi Zot.

“Ey, o‘g‘ilcham! Shubha yo‘qki, agar xantal (o‘simligining) urug‘idek (yaxshi yoki yomon amal qilinadigan) bo‘lsa, bas, u (amal) biror xarsang tosh ichida yo osmonlarda yoki yer ostida bo‘lsa, o‘shani ham Alloh keltirur. Zero, Alloh lutfli va ogoh zotdir” (Luqmon surasi, 16-oyat).


Nasihatning to‘rtinchisi – namoz, amri ma’ruf, nahyi munkar va sabr.

“Ey, o‘g‘ilcham! Namozni barkamol ado et, yaxshilikka buyur va yomonlikdan qaytar hamda o‘zingga yetgan (balolar)ga sabr qil!...” (Luqmon surasi, 17-oyat).


Nasihatning beshinchisi – ochiq yuzli, shirin so‘zli, tavoze’li bo‘lish, kibrlanmaslik.

“Odamlarga (kibrlanib) yuzingni burishtirmagin va yerda kerilib yurmagin! Chunki Alloh barcha kibrli, maqtanchoq kimsalarni suymas” (Luqmon surasi, 18-oyat).


Nasihatning oltinchisi – baqir-chaqir qilmaslik.

(Yurganingda) o‘rtahol yurgin va ovozingni past qilgin! Chunki ovozlarning eng yoqimsizi eshaklar ovozidir(Luqmon surasi, 19-oyat).

 

Davron NURMUHAMMAD