Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Yanvar, 2025   |   15 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:23
Quyosh
07:47
Peshin
12:37
Asr
15:37
Shom
17:22
Xufton
18:40
Bismillah
15 Yanvar, 2025, 15 Rajab, 1446

Hindiston diniy delegatsiyasi Samarqandda

14.03.2018   3469   4 min.
Hindiston diniy delegatsiyasi Samarqandda

Kecha, 13 mart kuni Toshkent shahriga Dehli shahri Jome masjidining bosh imomi, Hindistondagi Naqshbandiya tariqatining namoyandalaridan biri Said Ahmad Buxoriy rahbarligidagi diniy delegatsiya tashrif buyurgani haqida xabar bergan edik.

Bugun, 14 mart kuni hindistonlik mehmonlar Samarqand shahriga yetib bordilar. Ularni Samarqand viloyat vakilligi mutasaddilari kutib olib, rasmiy muzokaralar olib bordilar.

Mehmonlar yurtimizda islom dini rivoji yo‘lida amalga oshirilayotgan islohotlar bilan tanishish, tabarruk qadamjolarni ziyorat etish, qadimiy obidalar, tarixiy yodgorliklarni ko‘zdan kechirishni maqsad qilganlar.

Delegatsiya a’zolari dastlab O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Toshkent islom universitetida bo‘lib, bu yerda o‘qituvchi va talabalar uchun yaratilgan sharoitlar bilan tanishdi.

Mamlakatimizda inson manfaatlari hamda erkinliklarini ta’minlashga, milliy va diniy qadriyatlarni yanada yuksaltirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Xususan, yo‘lga qo‘yilgan diniy ta’lim tizimi zamonaviy talablarga javob beradi. Toshkent islom universitetida yuksak ma’naviyatli, mustaqil fikrlovchi, diniy bag‘rikenglik tamoyillari asosida tarbiyalangan mutaxassislar yetishib chiqmoqda.

Ayni paytda mazkur o‘quv dargohida diniy hamda dunyoviy fanlar o‘zaro uyg‘unlikda o‘rganilib, ilmiy tadqiqotlar olib borilayotir. Jumladan, universitet qoshida ta’sis etilgan Islomshunoslik ilmiy-tadqiqot markazi Qur’oni karim va hadislarning diniy aqidaparastlik hamda mutaassiblikka qarshi kurashdagi o‘rnini ochib berish, islom madaniyatining umuminsoniy madaniyat rivojiga qo‘shgan hissasini tizimli o‘rganish va boshqa yo‘nalishlarda samarali faoliyat yuritmoqda.

— Qutlug‘ zaminingizga qadam qo‘yishimiz bilan qalbimizni cheksiz quvonch, surur egallab oldi, — deydi Said Ahmad Buxoriy janoblari. — Zero, bu tuproq ne-ne muborak zotlarni kamolga yetkazgan. Ularning qilgan ishlari, ilmu amalidan taralgan yog‘du bugun ham insonlar qalbini yoritib, yurtingizda ezgulik sog‘inib yashash, mehr-oqibat, bag‘rikenglik muhitini mustahkamlab turibdi.

O‘zbekistonda islom dinini yanada rivojlantirishga yo‘naltirilgan ishlar tahsinga loyiq. Samarqandda Imom Buxoriy nomidagi xalqaro ilmiy-tadqiqot markazi, Toshkentda Islom sivilizatsiyasi markazi, Islom akademiyasi faoliyatining yo‘lga qo‘yilishi dunyo ahli e’tiborini yana bir bor mamlakatingizga qaratdi. O‘zbekistonda “Jaholatga qarshi ma’rifat” tamoyili asosida olib borilayotgan ishlar, ilmning hamma uchun ochiqligi ta’minlanayotgani bugun tobora dolzarblashib borayotgan din masalasidagi jaholatga barham berishda muhim ahamiyatga ega.

O‘zbekiston rahbarining BMT Bosh Assambleyasining Nyu-York shahrida bo‘lib o‘tgan 72-sessiyasida so‘zlagan nutqi butun dunyoda, jumladan, Hindistonda katta qiziqish bilan kutib olindi. Prezidentingiz islom dini ezgulik hamda tinchlikka, asl insoniy fazilatlarni asrab-avaylashga da’vat etishini alohida ta’kidladi. O‘z navbatida, muhim takliflarni o‘rtaga tashladi. Xususan, Shavkat Mirziyoyevning BMTning “Ma’rifat va diniy bag‘rikenglik” deb nomlangan maxsus rezolyutsiyasini qabul qilish tashabbusi butun islom olamida quvonch, g‘urur-iftixor uyg‘otdi. Bu takliflar hozirgi murakkab davr uchun g‘oyat dolzarb ahamiyatga ega. Ekstremizm, radikalizmga qarshi kurashishda islomning asl manbalari — Imom Buxoriy, Hakim at-Termiziy hadislari, Nasafiy tafsirlariga murojaat qilish kerak. O‘ylaymanki, islom madaniyatini tushunmoqchi bo‘lganlar, albatta, O‘zbekistonga kelishlari zarur. Bu ham ilm, ham ziyorat bo‘lar edi.

O‘zbekistonda diniy-ma’rifiy sohada ro‘y berayotgan ijobiy o‘zgarishlar, ziyorat turizmini qo‘llab-quvvatlash hamda rivojlantirish bo‘yicha ko‘rilayotgan chora-tadbirlar, yurtingizdagi tabarruk manzillarda sayyohlar uchun yaratilayotgan qulay sharoitlar bu borada muhim o‘rin tutadi.
Tadbir davomida mehmonlar Toshkent islom universitetida saqlanayotgan xalifa Usmon Mus'hafi nusxasi, Burhoniddin Marg‘inoniy o‘z qo‘li bilan yozgan “Al-Hidoya” asari, ta’lim dargohida olib borilayotgan ilmiy izlanishlar bilan tanishtirildi.

O‘MI Matbuot xizmati

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Masjidda tahoratni 2 narsa ketkazadi

15.01.2025   905   3 min.
Masjidda tahoratni 2 narsa ketkazadi

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Dinimizda poklikka alohida e’tibor qaratilgan. Ibodatlarning ulug‘laridan biri namoz amalini durust bo‘lishi tahoratga bog‘liq. Namozda tahorat to‘liq va mukammal bo‘lishi kerak. Tahorat masalasi haqida Qur’oni karim va hadislarda ko‘plab hukmlar kelgan.

Xususan ajdodimiz, buyuk muhaddis Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil Buxoriy rahimahulloh ham o‘zlarining «Al-Jome’ as-Sahih» asarida alohida bo‘lim ochib unga «Tahorat kitobi» deb nom bergan. Va eng avval bobni tahorat haqida kelgan Moida surasining Ey iymon keltirganlar! Namozga turmoqchi bo‘lsangiz, yuzlaringizni va qo‘llaringizni chig‘anoqlari ila yuvinglar. Boshlaringizga mas'h tortinglar. Va oyoqlaringizni to‘piqlari ila yuvinglar” degan 6-oyatini keltirgan. Va davomida “Nabiy alayhissalom tahoratni bir marta, ikki marta va uch marta qilinishini bayon qildilar”, degan.

Keyin esa “Tahoratsiz namoz qabul bo‘lmaydi” deb ikkinchi bobga nom berdi va unda Abu Hurayra roziyallohu anhuning hadisini keltirdi. U hadisni Imom Buxoriyga ustozi Is'hoq ibn Ibrohim Hanzaliy aytdi, unga Abdurrazzoq, unga Ma’mar, unga Hammom ibn Munabbih aytdi, u Abu Hurayradan eshitgan. Abu Hurayra aytadi: “Rasululloh sollalllohu alayhi vasallam marhamat qilib, betahorat kishi tahorat qilmagunicha namozi qabul qilinmaydi, dedilar. Bir kishi shu vaqtda “Ey Abu Hurayra, tahoratni nima sindiradi?" dedi. U zot, ovozli va ovozsiz yel", dedilar.

Hadisda “qabul bo‘lmaydi” deyildi. Alloma Ibn Hajar rahimahulloh, bu yerdagi namoz qabul qilinmasiligi “qabuli isobat” topilmagani uchundir, deganlar. Ya’ni, namoz fiqhiy qoidalar asosida ado qilinmagan, sababi namozni sharti bo‘lgan tahorat bo‘lmagani uchun ibodat qabul bo‘lmaydi.

Aslida “qabul” so‘zi Alloh taolo qabul qilgan amalga ishlatiladi. Namozxon ibodatni “qabuli isobat” bilan, ya’ni fiqhiy qoidalar asosida ado qilgan bo‘lsa-da, unga riyo aralashtirsa, Alloh qabul qilmagan bo‘ladi, bunda “qabuli ijobat” topilmagan hisoblanadi.

Matndagi “la tuqbalu – qabul qilinmaydi” degan jumlani “qabuli isobat” yoki “qabuli ijobat” deb taqsimlashga hojat yo‘q. Chunki “la tuqbalu” “mardud” ma’nosida, ya’ni namoz tahoratsiz rad qilinadi, deganidir.

Hadisda Abu Hurayra tahoratni buzadigan ikki  narsani sanadi, u zotning nazdida shu ikkovigina tahoratni buzadimi, deyilsa, bunga ulamolar javob berishadi:

Birinchi ehtimol: Ha, faqat shu ikkisi bo‘lishi mumkin;

Ikkinchi ehtimol: Alomma Kashmiriy aytadi, bu savol-javob masjidda bo‘lgan. Masjidda esa tahorat sinishi shu ikkisi bilan bo‘ladi. Va yana odamlarni nazdida bu ikkisi tahorat sindiradigan narsa emas, deb o‘ylagan bo‘lishlari mumkin. Shu ikkinchi ehtimol ulamolar nazdida birinchi ehtimoldan rojih – afzalroq.

Demak, tahorat namozni durust yo nodurust bo‘lishiga sabab bo‘lib, har bir namozxon tahoratga katta e’tibor qaratish lozim.

Abdulbosit Meliboyev,
Toshkent Islom instituti talabasi.