Sayt test holatida ishlamoqda!
27 Fevral, 2025   |   28 Sha`bon, 1446

Toshkent shahri
Tong
05:43
Quyosh
07:01
Peshin
12:41
Asr
16:27
Shom
18:14
Xufton
19:27
Bismillah
27 Fevral, 2025, 28 Sha`bon, 1446

Sabr – ulug‘lik belgisi

14.03.2018   4528   2 min.
Sabr – ulug‘lik belgisi

Sabr – insonga dunyo va din ishlarida to‘g‘ri yo‘l tutishda yordam beradigan fazilat. Inson  zoti yaralibdiki, o‘zining barcha maqsadlarini sabr asosida ro‘yobga chiqaradi. Agar u sabrsizlik bilan ish tutsa xech qachon maqsadga erisha olmaydi. Har qanday ishda ham shoshqaloqlik zarar keltiradi. Saxl Ibn Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. “Nabiy sollallohu alayhi vassallam: “Shoshilmaslik Allohdandir, shoshqaloqlik shaytondardir”, dedilar (Termiziy va Bayxakiy rivoyat qilgan).

Shuning uchun ham mo‘min-musulmon banda hech bir ishda shoshilmasligi lozim.

Sabr – ulug‘lik va kamolot belgisidir. Alloh taolo o‘z ismlaridan birini “As-sobur” deb atagani xam bejiz emas. Alloh taolo gunoh qilgan bandasini darhol jazolamaydi, unga berilajak azobni orqaga suradi. A’rof surasida bunday marhamat qilinadi: “Albatta Rabbingiz osmonlaru yerni olti kunda yaratgan”  (54-oyat).

Alloh taolo istasa olamni bir zumda yaratar edi. Ammo bandalarga ibrat bo‘lishi uchun uni olti kunda yaratgan. Shuningdek, Alloh taolo Quroni karimni  ham bir yo‘la nozil qilsa bo‘lar edi. Ammo bandalarga oson bo‘lishi uchun yigirma uch yilda nozil etdi. Shariat ahkomlarini ham o‘sha muddatda joriy qildi. Ojiz bandalar bu dunyo ishlarini amalga oshirishda qanchalik mashaqqat va og‘irlik  hosil bo‘lmasin, mustahkam iroda va sabr-toqat ko‘rsatishi lozim. Imom Buxoriy rivoyat qilgan bir hadisda: “Kimki sabr qilishni xohlasa, Alloh unga sabr beradi. Hech bir kishiga sabrdan ko‘ra yaxshiroq ne’mat berilmagan.” deyiladi. Inson hayoti davomida bir imtihondan chiqib, ikkinchi imtihondan chiqib, uchinchi imtihonga to‘qnash kelaveradi va bu narsa bir-biriga ulanib ketgan sinovlardan iborat .

Bugungi kunda ko‘p gunoh va jinoyatlar kelib chiqishiga nazar tashlasak, sabrsizligimiz evaziga sodir bo‘layotganini ko‘ramiz.  Insonlarning yoshi-qari hammasi sabrni unutib qo‘ydik, desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Allohu taolo shuncha sohib qudrat egasi bo‘lsa ham biz bandalarga har bir narsada ibrat olishimiz uchun aqlimizni sabrga undagan. Xato kamchilliklarning bari sabrsizligimiz oqibatida sodir bo‘layapti. U hayot ufqida ketma-ket paydo bo‘luvchi bulutlardan qo‘rqmaydigan, balki bir kunmas, bir kun o‘ziga ham omad kulib boqishidan umidini uzmasligi lozim. Bunday natijani sabr bardosh, xotirjamlik va ishonch bilan kutish esa ayni hikmatdir. Shuning uchun din bandadan xar  doim sabr qilishni talab etadi.

Abduxalil ABDUNAZAROV,

Qiziriq tuman bosh imom-xatibi

O‘MI Matbuot xizmati

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Taomlanish  sirlari (5-qism)

25.02.2025   3420   3 min.
Taomlanish  sirlari (5-qism)

Taomlanish  sirlari (7 qismdan iborat)ni

ULUG‘  USTOZ  ULAMOLARIMIZ  bayon  qilib  berganlar:

     (5-qism)

  1. Qur’oni karim oyati karimalari,
  2. Janobi Payg‘ambarimiz alayhissalomning muborak hadisi shariflari,
  3. dinimiz asoslari,
  4. shariatimiz hukmlari,
  5. sharqona odoblarimiz,
  6. mazhabimiz me’yorlari,
  7. jamiyatshunoslik aloqalari,
  8. odamgarchilik munosabatlari,
  9. insoniy tuyg‘ular,
  10. ruhshunoslik sir-asrorlari,
  11. yurtimiz urf-odatlari,
  12. o‘zbekchilik qoidalari,
  13. madaniyatimiz axloqlari,
  14. insoniy aql va axloqiy normalar,
  15. dono maqollarimiz,
  16. milliy an’analarimiz,
  17. diniy qadriyatlarimiz,
  18. xalqimiz ong-tafakkuri,
  19. millatimiz mentaliteti,
  20. dono xalqimiz dunyoqarashi,
  21. musulmonchiligimiz ko‘rsatmalari

 

a s o s    v a    n ye g i z l a r i d a:

 

  • ulug‘ ajdodlarimizdan davom etib kelayotgan duru gavhar rivoyatlari  va  noyob  hikmatlari,
  • buyuk  ota-bobolarimizdan  eshitib kelayotgan tillo bilan teng pand-nasihatlari  va betakror hikoyalari,
  • mehribon  ota-onalarimizdan  o‘rganib  kelayotgan gavhar o‘gitlari va  mislsiz  so‘zlari,
  • elimiz  tanigan va xalqimiz tan olgan ustozlarimizdan ta’lim olib kelayotgan zar tushunchalari va bebaho ilmlari,
  • jannatmakon  yurtimiz – muqaddas  Vatanimiz  ta’lim  maskanlarida  taralayotgan  durdan  a’lo fanlar va beqiyos bilimlar,
  • zamonaviy olimlarning bilimlari, turli soha mutaxassislarining  ajoyib  kashfiyotlari,
  • bugungi  kunda  va doim  kerak bo‘ladigan  hayotiy  masalalar, dolzarb  mavzular,  qiziqarli  ma’lumotlar  hamda xalqimiz orasida  e’tirof etilgan mezonlar
  • ulug‘ ustozlarimiz – tabarruk ulamolarimiz keng, chuqur va unumli iste’foda etib, batafsil taqdim etgan

DASTURXON ATROFIDA O‘ZINI TUTISH, TAOMLANISH,

ICHIMLIK ICHISH HAMDA OVQATLANGANDAN KЕYINGI

TARTIB-QOIDA VA ODOBLAR 

ga doir nihoyatda foydali maslahat, kerakli tavsiya hamda eng muhim odoblaridan namunalar:

TAOMLANISHDAN  OLDIN:

  1. Ovqatlanishdan avval ikki qo‘lni bo‘g‘imigacha uch marta yuviladi;
  2. taomdan avval ham, keyin ham qo‘lni yuvish kerak;
  3. taomdan avval tizzalab o‘tirilib, ikki bilakni tizzalar o‘rtasiga qo‘yib, ikki qo‘l bilakkacha yuviladi;
  4. yuvilgan qo‘l silkitilmaydi;
  5. yuvilgan qo‘l ishlatilgan kir narsaga emas, balki toza sochiqqa artiladi;
  6. mezbonlar taklif etmaguncha, dasturxon atrofiga o‘tirmaslik;
  7. taomga chaqirilganda unga javob berish yana bir odobdir;
  8. odobli inson ziyofatga ketayotib mezbonning iznisiz u yerga chaqirilmagan kishini olib bormaydi;
  9. chaqirilmagan joyga bormaslik;
  10. taklif etilgan joyga kechikmaslik;
  11. taom kamtarin holda o‘tirib yeyiladi;
  12. taomlanishdan oldin va keyin qo‘lni yuvish;
  13. taomni sufrada, ya’ni dasturxonda yemoq;
  14. dasturxonga birinchi bo‘lib non mahsulotlari keltiriladi;
  15. dasturxon atrofida o‘tirganlar ovqatga taklif etilib, so‘ngra yeyiladi;
  16. agar imkoni bo‘lsa, yolg‘iz ovqatlanilmaydi;
  17. taomlanayotganda oyoq kiyimni yechib o‘tirmoq;
  18. ovqat mahali bo‘lgan vaqtlarda hech kimning uyiga uning chaqirig‘isiz bormaslik;
  19. ovkatlanayotgan odamlar bor joyga salom berib kirishlik;
  20. dasturxon solinib, taom hozir bo‘lsa, namoz vaqti bo‘lib qolsa, avval taomni yeb, so‘ng namoz uchun turish lozim. Shu shart bilanki, namoz qazo bo‘lmasin. Agar vaqt juda kam qolgan bo‘lsa-yu, namoz qazo bo‘lish xavfi bor bo‘lsa, unda oldin namoz o‘qigan afzal;
  21. bir kishilik taomni ikki kishi yeydigan bo‘lib qolsa, bunga mone’ bo‘lmaslik.

                                                   (5 – qism tugadi. Davomi bor...). 

Ibrohimjon domla Inomov

 

Maqolalar